Haşıl (yemek)

[bullvar_katip]

küçükresim|Haşıl Haşıl, Kars, Sivas, Erzurum, Rize, Gümüşhane, Bayburt ve Yusufeli başta olmak üzere Anadolu ve Kuzey İran'da yapılan bir yemektir. Kars yöresine özgü olduğu düşünülen haşılın yapımı bölgeden bölgeye farklılık göstermektedir. Etimoloji Haşıl kelimesi, aş kelimesinden türemiştir. Aş kelimesi Eski Türkçe āş, Farsça ve Orta Farsça āş, Avestaca āsa ve Ermenice χaştır. Kars usulü Buğday, un, tuz, yoğurt, sarımsak ve tereyağı ile yapılır. Kars usulü haşıl yapılırken buğdaylar su ve tuzla beraber pişirilerek buğdayın suyu çekmesi sağlanır. Suyu çeken buğdaya un eklenir. Ardından yoğurt ve sarımsakla sarımsaklı yoğurt yapılır. Haşılın üzerine önce tereyağı, sonra sarımsaklı yoğurt dökülür. Son aşamada tabağın ortası boşaltılır ve boşaltılan yere tereyağı ilave edilir. Sivas usulü Sivas usulü haşılın ana malzemesi bulgur veya yarma buğdaydır. Kullanılan diğer malzemeler ise süzme yoğurt, su, tuz ve tereyağıdır. Yapımı Kars usulü haşıla benzer. Kullanılan malzeme tam olarak piştiğinde üzerine yağ eklenir. Kuzey Erzurum ve Batı Rize usulü Rize'nin batısı ve Erzurum'un kuzeyinde de popüler olan Haşıl, en çok Gümüşhane'nin Torul ve Rize'nin İkizdere ile Salarha bölgelerinde yapılır. Diğer yörelerden farklı olarak yapımında kavut unu kullanılır. Ayrıca tereyağı, yoğurt ve sütte Rize-Erzurum usulü haşıl için kullanılan malzemelerdendir. Rize usulü haşıl yapılırken ilk önce mısır unu su ile beraber pişirilir. Sonrasında pişirme devam ederken karışıma tereyağı ilave edilir. Yemek katı kıvama gelince soğuması için ateş kapatılır. Soğuyan haşılın üzerine yoğurt veya süt eklenerek servis edilir. Haşıl, ortasına tereyağı konularak yenir. Geleneksel olarak haşıl yenirken tereyağına ekmek bandırılır. Yağın bitmesiyle beraber aynı yere yoğurt konur ve ekmeği bandırarak yemeğe devam edilir. Tercihen haşılın pişirildiği tavada sıcak servis edilir. Doğu Rize-Artvin usulü Laz mutfağında da tüketilen haşıl, Rize'nin Çamlıhemşin, Ardeşen ve Pazar ilçelerinde "centuseri", Artvin'de ise "gaviçi" adıyla tüketilir. Centuserinin yapımında mısır unu, su ve tereyağı kullanılır. Ağrı usulü Ağrı haşıl yemeğinin malzemeleri bulgur veya yarma, tereyağı, su, tuz ve tercihen çiriş otu (Asphodelus aestivus L) dur. Ağrı Haşıl Yemeği 22.11.2022 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır. Erzurum Kavut Haşılı Erzurum Kavut Haşılı 16.02.2023 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır. İran usulü İran Türklerinin yaptığı haşıl bir helva türüdür. Kullanılan hamura tatlandırıcı olarak şeker veya bal eklenir. Kaynakça Kategori:Kars mutfağı Kategori:Karadeniz mutfağı Kategori:Rize mutfağı Kategori:Erzurum mutfağı Kategori:Sivas mutfağı Kategori:Ermeniceden Türkçeye geçen sözcükler Kategori:Hemşin mutfağı Kategori:Ağrı mutfağı