Havadan karaya füze

[bullvar_katip]

[[Dosya:AGM-65 Maverick2.jpg|küçükresim|upright=1.14|Pilot A-10 Thunderbolt II uçağına takılı AGM-65 Maverick model füzesini inceliyor.]] Havadan karaya füze tabiri (İngilizce air-to-surface missile ayrıca, air-to-ground missile, AGM, ASM ya da ATGM) askeri uçaklar tarafından (bombardıman, avcı veya saldırı türünden herhangi biri) fırlatılan, kara ve deniz hedeflerine karşı kullanılan füzelere verilen genel addır. Süzülen bombalara çok benzeseler de bu bombaların sahip oldukları itiş sistemleri vardır. Bu sistemler içerisinde en çok kullanılan türleri roket ve jet motorlarıdır. Bu motorlar silaha kısa ve uzun menzil sağlamaktadır. Bunun yanında Sovyetler tarafından geliştirilen bazı füzelerde kullanılan ramjet sistemi, füzeye hem uzun hem de yüksek uçuş hızı sağlamaktadır. Havadan karaya füzeler; yön bulabilmek için lazer, infrared ve GPS sinyallerinden faydalanırlar. Güdüm sistemi hedefin türüne göre değişmektedir. Örneğin bir gemiyi bulmak için kullanılan aktif veya pasif radar sistemi karada bulunan herhangi bir hedef için işe yaramaz. Bazen havadan karaya güdümlü füzeler ile karada karaya güdümlü füzeler özellikleri bakımından benzerlik gösterebilir. Havadan karaya güdümlü bir füze olan Tomahawk ile AGM-86 ALCM aynı özellikleri taşımaktadır. Diğer füzelerde örneğin Penguen füzesi ve AGM-84 Harpoon gemisavar füzeleri olarak kullanılmaktadır. Birçok havadan karaya güdümlü füze, deniz ve kara hedeflerine karşı ufak değişikliklerle kullanılabilir. Örneğin Standoff Land Attack Missile, Harpoon füzesinin kara hedefleri için üretilen modelidir. Havadan karaya güdümlü füzelerin en önemli artısı yer hedeflerine karşı çok uzak mesafeden ateşlenebilme kabiliyetleridir. Bu sayede uçak, düşmana ait uçaksavar sistemlerine yakalanmadan füzesini ateşleyip geri dönebilir. Bu sebepten bu tür füzelere Ateşle ve unut füzeler denir. Bazı füzeler ise hedefe atış menziline dahi girmeden ateşlenir. Bu füzeler daha sonra kendi kendini sevk ve idare ederek hedefini bulur ve imha ederler. [[Dosya:Taurus ILA2006.JPG|küçükresim|upright=0.91|sağ|Taurus KEPD 350 Alman Hava Kuvvetleri Luftwaffe tarafından kullanılmaktadır.]] Havadan karaya füzelerin alt kategorileri şunlardır: Havadan ateşlenen güdümlü tanksavar füzeler (genellikle helikopterden ateşlenir) Havadan ateşlenen kruz füzesiler Havadan ateşlenen gemisavar güdümlü füzeler Radyasyon takipli füzeler Bazen havadan karaya füzeler ‘’taktiksel’’ ve ‘’stratejik’’ olmak üzere iki türe ayrılabilir. Taktiksel olanlar; geleneksel patlayıcı veya küçük nükleer başlık taşıyanlara denir. Stratejik olanlar ise büyük savaş başlıkları taşıyanlara verilmektedir. Bunlara örnek olarak pek sık rastlamasak da havadan karaya balistik füzeleri verebiliriz. Havadan Karaya Füzeler Arjantin MP-1000 Martín Pescador AS-25K Avustralya See USA (below) Türkiye TRG-230-iHA Fransa MBDA AS 30 MBDA Apache MBDA Exocet Fransa-İngiltere Brimstone Storm Shadow Almanya Taurus KEPD 350 AGM Armiger PARS-3 Euromissile HOT AS.34 Kormoran RBS 15 (İsveç ile ortak kullanılıyor) Hindistan BrahMos Nag Jegan Norveç Penguin füzesi Joint Strike Missile Pakistan H2 Missile H4 Missile Baktar-Shikan Babur missile Hafr Ra'ad Güney Afrika Mokopa İsveç Rb 05 RBS 15 İngiltere Blue Steel missile Brimstone missile Green Cheese missile (1956 da iptal edildi) AGM-48 Skybolt (iptal edildi) ALARM ABD AGM-12 Bullpup AGM-22 AGM-28 Hound Dog AGM-45 Shrike AGM-48 Skybolt AGM-53 Condor AGM-62 Walleye AGM-63 AGM-64 Hornet AGM-65 Maverick AGM-69 SRAM AGM-76 Falcon AGM-78 Standard ARM AGM-79 Blue Eye AGM-80 Viper AGM-83 Bulldog AGM-84 Harpoon AGM-86 CALCM AGM-87 Focus AGM-88 HARM AGM-112 AGM-114 Hellfire AGM-122 Sidearm AGM-123 Skipper AGM-124 Wasp AGM-129 ACM AGM-130 AGM-131 SRAM II AGM-136 Tacit Rainbow AGM-137 TSSAM AGM-142 Have Nap AGM-153 AGM-154 JSOW AGM-158 JASSM AGM-159 JASSM SSCB-Rusya AS-1 'Kennel' (KS-1 Kometa) AS-2 'Kipper' (K-10S Yen) AS-3 'Kangaroo' (H-20) AS-4 'Kitchen' (H-22 Burya) AS-5 'Kelt' (H-11/KSR-2) AS-6 'Kingfish' (H-26/KSR-5) AS-7 'Kerry' (H-66, H-23 Grom) AS-8 (9M114V Sturm-V) AS-9 'Kyle' (H-28) AS-10 'Karen' (H-25) AS-11 'Kilter' (H-58 Izdeliye) AS-12 'Kegler' (H-25MP, H-27PS) AS-13 'Kingbolt' (H-59 Ovod) AS-14 'Kedge' (H-29) AS-15 'Kent' (H-55/H-65S Izdeliye) AS-16 'Kickback' (H-15) AS-17 'Krypton' (H-31) AS-18 Kazoo (H-59M Ovod-M) AS-19 'Koala' (P-750 Grom) AS-X-19 'Koala' (3M25A Meteorit-A) AS-20 'Kayak' (H-35/H-37 Uran) AS-X-21 (Kh-90 Gela)