Hayata Dönüş Operasyonu

bullvar_katip · 26 Mayıs 2024

Hayata Dönüş Operasyonu, Türkiye'de cezaevlerindeki bazı tutuklu ve hükümlülerinin F tipi hücre sistemine ve tecrit uygulamasına direnmek için 20 Ekim'de başlattıkları açlık grevi ve ölüm orucu eylemlerine karşı, 19 Aralık 2000 tarihinde, 20 cezaevine birden yapılan, 2'si asker 30'u tutuklu 32 kişinin öldüğü, yüzlerce kişinin yaralandığı, yaklaşık 10.000 güvenlik görevlisi tarafından gerçekleştirilen operasyonlara verilen resmi addır. Operasyon Bu operasyon sırasında Ümraniye Kapalı Cezaevi'nde Uzman Çavuş Nurettin Kurt ile Çanakkale Kapalı Cezaevi'nde Mustafa Mutlu adlı iki asker de yaşamlarını yitirmişti. İlk olarak, Nurettin Kurt’un, teslim ol çağrılarına ateşle karşılık veren mahkûmlarca vurulduğu açıklanmıştı. Ancak Kurt’a yapılan otopside ölüme yol açan yaralanmaya “yüksek kinetik enerjili bir silahın” sebep olduğu belirlendi. Ümraniye Cezaevi’nden çıkarıldığı iddia edilen beş adet tabancanın içinde “yüksek kinetik enerjili silah” olarak kabul edilen uzun namlulu silahlar yoktu. Ayrıca silahın mahkûmlarda olmayan uzun namlulu bir silah olduğu belirlendi ve Kurt'un ölümüne yol açan silahın mahkûmlardan elde edildiği öne sürülen silahlar olmadığı belirtildi. Raporda, ölüme yol açan silahın sadece AK-47 ya da G-3 piyade tüfeği olabileceği belirtildi ve Kurt'un askerlerin silahıyla öldüğü kesinleşti. Resmi makamların operasyonla ilgili dile getirdikleri açıklamaların ve basında çıkan birçok haberin de yalan ve sahte olduğu ortaya çıkmıştı. Dönemin Adalet Bakanı Hikmet Sami Türk'ün "ayrıca askerin öldürdüğü tutukluların askerle çatışmaya girdiğini" demeci ve bazı ölümlerin tutuklular arasındaki çatışmadan çıktığını iddiası ortaya atmıştı. Adli Tıp uzmanlarının raporlarına göre, Bayrampaşa Cezaevi'ne yapılan operasyon hakkında söylediği "Kalaşnikofla ateş ettiler" diyen bakan Türk'ün demeçlerinin asılsız olduğunu ortaya koymuştu. Rapor'a göre, Koğuşlardan ateş edilmemiş, öldürücü dozun üzerinde gaz bombası kullanılmıştı. Bayrampaşa Kapalı Cezaevi'ndeki C-1 koğuşundaki kadın tutukluların güvenlik görevlilerinin kullandığı göz yaşartıcı, gaz ve sinir bombalarının çıkardığı yangında öldükleri belirlendi. Adli tıp uzmanlarının raporunda, yanarak ölen kadınların giysi parçaları ve ciltlerinde yanıcı olan solvent maddelerinin bulunduğunun tespit edildiği vurgulandı. Yine Adli tıp raporuna göre silahlı bir direniş olmamıştı. Kömüre dönmüş koğuşlarda yapılan aramalarda silaha da rastlanmamıştı. Bilirkişi raporunda ayrıca mahkûmların bulunduğu taraftan güvenlik görevlilerinin bulunduğu yöne doğru ateş açılmadığı, atışların dışarıdan içeriye doğru yapıldığı kaydedildi Raporda, 12 kişinin hayatını kaybettiği C-1 koğuşunda 6 kadın tutukludan 5'inin yanarak 1'inin ise gazdan zehirlenerek öldüğü yazıldı. C-1 koğuşunda hayatını kaybeden Yazgülü Güler Öztürk, Seyhan Doğan, Özlem Ercan, Şefinur Tezgel ve Gülser Tuzcu'nun cesetlerine yapılan otopsilerde elbise parçaları ile saç, doku ve cilt örneklerinde, tinerde bulunan organit solventlerden toluen, xylene ve metanol saptandığı kaydedildi. Nilüfer Alcan adlı tutuklunun ise gaz zehirlenmesi sonucu öldüğü tespit edildi. Raporda, operasyonda kullanılan bombaların etkin maddesinin 20 gramının 38 dakikada insanı öldürdüğü vurgulanarak, "C-1 koğuşunda 35 gram bomba maddesi bulundu" denildi. Yine aynı koğuşunda patlayan onlarca gaz bombasının yanında patlamamış 45 adet bomba bulunmuştu. C-14 ve C-15 koğuşlarına da ateş açıldığı ve içeri, üzerinde "Kapalı yerlerde kullanmayın" ve "Bombayı insan ve yanan madde olmayan sahaya fırlat" yazılarının bulunduğu çok sayıda göz yaşartıcı bomba ile gaz bombasının atıldığı kaydedildi. Tutukluların silahla birbirlerini öldürdüğü iddiası da, tutukluların uzun mesafeden açılan ateş sonrası öldüğünü belirleyen adli tıp raporuyla çürütülüyordu. Rapor ayrıca, kimi delillerin karartıldığını ve jandarma tutanağındaki verilerindeki bazı çelişkileri de ortaya çıkartmıştı. Operasyonla ilgili (sonuçlanan) tek tazminat davası, T Bayrampaşa Cezaevi'nde askerlerin öldürdüğü Murat Ördekçi'nin ailesinin İçişleri ve Adalet Bakanlığı aleyhine açtığı dava idi. İstanbul 2. İdare Mahkemesi, toplam 109 milyar lira tazminat cezasına hükmetmişti ve operasyonlarıyla ilgili ilk yargı kararı: “Yaşam hakkı ihlal edildi. Ölen hükümlünün ailesine 109 milyar ödenmeli” olmuştu, diğer cezaevlerindeki operasyonlarla ilgili de bugüne kadar sonuçlanan dava yok. Operasyonun ardından 154 hükümlü hakkında da, faili belli olmayacak şekilde adam öldürmek, isyan ve intihara azmettirmek suçlarından ömür boyu hapis istemiyle dava açılmıştı. 154 hükümlü hakkında açılan davada, 2005'te Ağır Ceza Mahkemesi delil durumlarını dikkate alarak, tutuklu yargılanan yedi hükümlü'nun tahliye kararı onaylanmıştı. 'Hayata Dönüş' operasyonunun Adli Tıp raporlarını yayınladığı için Radikal Gazetesi'ne dava açılmıştı ve İstanbul 5 No'lu DGM'de görülen duruşmada Radikal Gazetesi Sorumlu Yazı işleri Müdürü Hasan Çakkalkurt ile avukatı Köksal Bayraktar beraat etmişlerdi. Operasyonda görev alanlar hakkında açılan ve hâlen süren birçok dava bulunuyor. F tipi cezaevlerinin mimarlarından olan ve Operasyon sırasında Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü görevinde bulunan Ali Suat Ertosun'a 2004 yılında AK Parti hükûmeti kararıyla Devlet Bakanı Cemil Çiçek tarafından 'Devlet Üstün Hizmet Madalyası' verilmişti. Ölenler Hayata Dönüş Operasyonu'nda ölen tutukluların listesi şöyledir: 1. Ahmet İbili. Ateşli silah yaralanması ve yüzeysel yanıklar. Ümraniye 2. Ali Ateş. Ateşli silah yaralanması. Bayrampaşa 3. Ali İhsan Özkan. Bursa 4. Alp Ata Akçayüz. Ateşli silah yaralanması. Ümraniye 5. Aşur Korkmaz. Ateşli silah yaralanması.Yanma sonucu ölüm. Bayrampaşa 6. Berrin Bıçkılar. Yanık ve ölüm orucu sonucu ölüm. Uşak 7. Cengiz Çalıkoparan. Ateşli silah yaralanması. Bayrampaşa 8. Ercan Polat Karın alt kısmında ateşli silah yarası. Ümraniye 9. Fahri Sarı Kurşunla ölüm. Çanakkale 10. Fırat Tavuk Yanma sonucu ölüm. Bayrampaşa 11. Fidan Kalşen Kurşun ve yanma sonucu ölüm. Çanakkale 12. Gülser Tuzcu. Yanma sonucu ölüm. Bayrampaşa. 13. İlker Babacan. Çanakkale 14. İrfan Ortakçı. Çankırı 15. Murat Ördekçi. Ateşli silah yaralanması. Bayrampaşa 16. Murat Özdemir. Bursa 17. Mustafa Yılmaz. Ateşli silah yaralanması. Bayrampaşa 18. Nilüfer Alcan. Yüzü ve elleri 1. derecede yanık, duman zehirlenmesi. Bayrampaşa 19. Özlem Ercan. Yanma sonucu ölüm. Bayrampaşa. 20. Seyhan Doğan. Yanma sonucu ölüm. Bayrampaşa 21. Sultan Sarı. Çanakkale 22. Şefinur Tezgel. Yanma sonucu ölüm. Bayrampaşa 23. Ünsal Gedik. Kafasında ekimoz var. Karbonmonoksit zehirlenmesi olabilir. Ümraniye 24. Yasemin Cancı. Uşak 25. Yazgülü Güder Öztürk. Yanma sonucu ölüm. Bayrampaşa 26. Halil Önder. Ceyhan 27. Hasan Güngörmez. Ölüm Oruçcusu. Çankırı 28. Rıza Poyraz. Ateşli silah yaralanması, künt kafa travması. Ümraniye 29. Kimliği Belirsiz. Ateşli silah yaralanması ve yüzeysel yanıklar sonucu tanınmaz durumda. Ümraniye 30. Kimliği Belirsiz. Ateşli silah yaralanması ve yüzeysel yanıklar sonucu tanınmaz durumda. Ümraniye Operasyonun bilançosu Operasyon Düzenlenen Cezaevi Sayısı: 20 Yaşamını Yitiren Tutuklu Ve Hükümlü Sayısı: 30 Hastaneye kaldırılan yaralı Tutuklu-Hükümlü: 237 Yaşamını Yitiren Asker: 2 Yaralanan Asker sayısı: 6 Edirne F Tipi Cezaevine Sevk Edilenler: 348 Kocaeli F Tipi Cezaevine Sevk Edilenler: 340 Sincan F Tipi Cezaevine Sevk Edilenler: 341 Kartal F Tipi Cezaevine Sevk Edilenler: 67 Bakırköy Kadın Ve Çocuk Tutukevine Sevkler: 45 Açlık grevi süren cezaevi: 41 Operasyon öncesi ölüm orucunda olanlar: 259 Operasyondan sonra ölüm orucunu sürdürenler: 357 Açlık Grevini Sürdürenler: 1656 Operasyonu Protesto sırasında Gözaltına Alınanlar: 2145 Operasyonu Protesto Edenlerden Tutuklananlar: 58 Copla tecavüz iddiası: 8 Operasyon sonra basılan kültür merkezi, dernek, parti binası: 18 Mühürlenen dernek sayısı: 2 Kaynakça Dış bağlantılar Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Hamdemir ve Diğerleri / Türkiye Davası Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Songül İnce ve Diğerleri / Türkiye Davası Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Düzova / Türkiye Davası Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Leyla Alp ve Diğerleri / Türkiye Davası Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Makbule Akbaba ve Diğerleri / Türkiye Davası Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Şat / Türkiye Davası Hayata Dönüş Hayata Dönüş Hayata Dönüş Kategori:İstanbul'da suç Kategori:57. Hükûmet - 5. Ecevit Hükûmeti

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Hayata Dönüş Operasyonu

bullvar_katip

Administrator

Benzer konular

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi