Hendek, Sakarya

[bullvar_katip]

Hendek, çok küçük bir bölümü Karadeniz Bölgesi, daha büyük bölümü Marmara Bölgesi sınırları içinde kalan, İdari olarak Sakarya iline bağlı bir ilçedir. 1907 yılında belediye olan Hendek, 1926 yılında Kocaeli iline bağlı bir ilçe olarak yapılanmış, 1954 yılında merkezi Adapazarı olmak üzere oluşturulan Sakarya iline dahil edilmiştir. 3 Temmuz 2020'de meydana gelen havai fişek fabrikası patlamasıyla gündeme gelmiş, patlamada can kayıpları ve yaralanmalar yaşanmıştır. Hendek ilçesi 92 mahalleden oluşmaktadır. 2023 yılı ADNKS verilerine göre ilçe toplam nüfusu 90.153'tür. Yeni büyükşehir belediye yasasına göre köylerin hepsi mahalle olduğundan kır nüfusu bulunmamaktadır. Tarihçe Osmanlı döneminden önceki tarihi hakkında yeterince bilgi bulunmamaktadır. Doğu Roma İmparatorluğu döneminde İstanbul ve Anadolu geçiş yolu üzerinde bulunan Hendek'in kayıtlarda ismi Lateas olarak geçmektedir. Osmanlı döneminde yörenin, Osman Bey'in komutanlarından Konur Alp tarafından, ele geçirilmesiyle bu bölge Osmanlı'ya bağlanmıştır. Bu dönemlerde ilçeye bir süreliğine Konuralp dendiği kaydedilmiştir. Hendek Kanuni Sultan Süleyman döneminde köy konumundadır. 1877-1878 Osmanlı - Rus Savaşı sonrasında bölgeye kaybedilen Kafkasya coğrafyasından pek çok göçmen yerleştirilmiştir. Bu olaydan sonra bölgenin nüfusunun artmasıyla köy statüsünden nahiye statüsüne yükselmiştir. Balkanların Osmanlı'nın elinden çıkmasından sonra bölgeden göçen göçmenlerin bir kısmı Hendek'e yerleştirilmişlerdir. İlk Belediye Teşkilatı 1907'de kurulan Hendek, Cumhuriyetin ilan edilmesinden sonra Kocaeli'ne bağlı kaza halini almıştır. Sakarya'nın 21 Haziran 1954'de il olması ile Hendek de ilçe statüsüne kavuşmuştur. Coğrafi konumu İlçe, eski E-5 yeni adı ile D-100 Karayolu üzerinde İstanbul'a 170km, Ankara'ya 275km Adapazarı'na 30km kurulmuştur. TEM Otoyolu da güneyinden geçip deniz seviyesinden yüksekliği 175 metredir. Sakarya merkezin 10 metropol ilçesinden biridir. Nüfus Spor Hendekspor, ilçeyi Türk futbolunda 3. Lig düzeyinde temsil etmektedir. Takım, karşılaşmalarını 1.500 kişilik Hendek Atatürk Stadyumu'nda oynamaktadır. Turizm Türbeler bakımından çok zengin olan İlçe Din Turizmi için de uygun sayılabilir. Çiğdem Yaylası: Yapısıyla ilgi çeken evlerin bulunduğu Çiğdem Yaylası, turizmci, gezgin ve yazarlardan oluşan büyük bir jüri tarafından Türkiye’nin en güzel on yaylası arasında gösterilmiştir. Topukotu olarak adlandırılan çimle kaplı geniş alanı, küçük ve hafif eğimli tepeleri ile yaylanın oldukça hoş bir manzarası vardır. Yaylada her yıl Temmuz ayının ikinci haftasında yayla şenlikleri düzenlenmektedir. Şenlikte yayladaki hayvancılık ile yetişen sebze ve meyveler tanıtılmakta, ayrıca çeşitli eğlenceler yer almaktadır. Selman / Salman Dede Türbesi: Kocaali/Karasu yolu üzerinde Çam Dağı mevkiindedir. Bugün de ziyaret edilen türbenin çevresinde yılın belli bir günü (7 Temmuz), Selman Dede etkinlikleri adı altında hayır pilavı dağıtılmaktadır. Eren Dede Türbesi: Türbe Köprübaşı'ndadır. Burası Dereboğazı'ne bağlı bir mevki iken bugün ayrı bir mahalle olmuştur. Keremali Dede Türbesi: Keremali Dağı'ndadır. Mevki olarak Göksu yakınındadır. Dağa adını veren eren için yılda bir (15 Ağustos) Keremali Dede etkinlikleri adı altında etkinlik düzenlenir. Sarı Dede Türbesi: Türbe Mahmutbey, 62 Evler mevkiinde, Bağdat Caddesi'ndedir. Vahap Dede Türbesi: Karadere yakınlarındadır. Şeyh İsmail İzzettin Türbesi: Şeyhler mahallesindedir. Hendek Bayraktepe projesi: Hendek Belediyesi'nin başlattığı projeye göre, Bayraktepe'sinde Türk boyunun Orta Asya'dan Anadolu topraklarına gelmesinden bu güne kadar kurdukları 16 Türk devletini temsil eden bayraklar, bayrakların altındaki kitabelerde devletlerin simgeleri rölyefler, amfi tiyatro salonu, Zemin çalışmalarında satranç ve çeşitli spor dallarına yönelik çalışmalar, 300 m2 1 katlı betonarme bina, bina üzerine 2 katlı toplamda 600 m2 kütük ev, ziyaretçiler için yaklaşık 1000 m2otopark alanı, ziyaretçilerin Bayrak Tepesi'ne ulaşımlarını sağlayacak üst geçitten oluşuyor. Hendekli tanınmış kişiler Gaffar Okkan - Diyarbakır Emniyet Müdürü iken faili hâlen meçhul olan bir suikast sonucu öldürülmüş Diyarbakır emniyet müdürüdür. Süleyman Seba - Futbolcu, Spor yöneticisi Kerim Korcan - Yazar Ali Birinci - Tarihçi, Türk Tarih Kurumu eski başkanı Nevzat Ercan - Siyasetçi, 19., 20. ve 21. Dönem Sakarya Milletvekilli, Eski Orman Bakanı Rasim Betir - Türk asker, Orgeneral, 1996-1998 2. Ordu Komutanı, 1998-2000 Jandarma Genel Komutanı Kardeş Şehirler Hendek'in 6 tane kardeş şehri bulunmaktadır. Bakıhanov, Azerbaycan Bahçesaray, Türkiye Komrat, Moldova Tokmok, Kırgızistan Tatlısu, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Taraklı, Türkiye Kaynakça Dış bağlantılar YerelNet Hendek Kaymakamlığı Hendek Belediyesi