Hersonos (thema)

[bullvar_katip]

Hersonos Theması (, thema Chersōnos) başlangıçta ve resmî olarak Klimata olarak adlandırılan, merkezi Kırım'da, Hersonisos'da bulunan bir Bizans theması (askeri-sivil bir eyalet) idi. Thema resmî olarak 830'ların başında kuruldu ve Karadeniz ticaretinin önemli bir merkeziydi. 980'lerde Hersonisos şehrinin yıkılmasına rağmen, thema iyileşti ve gelişti, 1204'te Bizans İmparatorluğu'nun dağılmasından sonra Trabzon İmparatorluğu'nun bir parçası haline gelene kadar devam etti. Tarihi Bölge, 8. yüzyılın başlarına kadar Roma ve daha sonra Bizans imparatorluk kontrolü altındaydı, ancak daha sonra Hazar kontrolü altına girdi. Bizans otoritesi, Karadeniz'in kuzey kıyılarına ve özellikle Hazarlarla ilişkilerine ilgi gösteren İmparator Theofilos tarafından yeniden kuruldu. Geleneksel bilimsel yaklaşım, Hersonisos'un themanın merkezi olmasını yaklaşık 833/4 tarihi olarak gösterir, ancak daha yeni araştırmacılar 839 yılında Sarkel'de yeni Hazar başkentini inşa etmek ile görevli Bizans misyonuyla ilişkilendirmişlerdir ve Sarkel'in mimarı Petronas Kamateros'un aynı zamanda 840/1'de themanın ilk valisi (Stratigos) olduğunu düşünürler. Yeni vilayet ilk başta "ta Klimata", "bölgeler/yöreler" olarak adlandırıldı, ancak başkent Hersonisos'un öne çıkması nedeniyle yaklaşık 860'tan itibaren, resmî belgelerde bile "Hersonos Theması" olarak biliniyordu. Vilayet, önce Hazarlar ile ve Hazar Hanlığı'nın yıkılmasından sonra ise Peçenekler ve Ruslar ile Bizans ilişkilerinde önemli bir rol oynamıştır. Askeri faaliyetlerden ziyade Bizans diplomasisi için bir merkezdi, çünkü themanın askeri yapısı küçüktü ve esas olarak yerel milislerden oluşuyordu. Bizans İmparatorluğu'nun Ruslar ile yaptığı 945 ve 971 antlaşmalarında, Rusların İdil Bulgarları'na karşı savunmayı taahhüt etmeleri bu zayıflığın altını çizen vurgudur. Hersonos, kentin 988/9'da Kiev Büyük Knezi Vladimir tarafından imha edilmesine rağmen, 9. ve 11. yüzyıllarda Karadeniz ticaret merkezi olarak büyük ölçüde gelişti. Şehir hızla toparlandı: Şehrin surları tamir edildi ve 11. yüzyılın başlarında limana kadar uzatıldı. Aynı zamanda, muhtemelen 1016'da Georgius Tzul'un yenilmesinden sonra, thema, doğu Kırım üzerinde de genişledi; 1059'da belirli bir Leon Aliates isimli Hersonos ve Sudak stratigosu olarak şekillendirmesiyle kanıtlandığı gibi. Ancak bölge, 11. yüzyılın sonlarında Kumanlara tekrar kaybedildi. 12. yüzyılda Hersonos'un hakkında hiçbir şey bilinmemesi sakin bir döneme işaret eder. Hersonisos ve vilayeti, 1204'te Dördüncü Haçlı Seferi tarafından İmparatorluğun dağılmasına kadar Bizans kontrolü altında kaldı sonra Trabzon İmparatorluğu'nun (bakınız Perateia) egemenliği altına girdiler. Yönetim [[Dosya:Seal of Nikephoros Kassiteras, protospatharios and strategos of Cherson.png|küçükresim|Nikiforos Kassiteras'ın mührü, protospatharios ve Hersonos Stratigosu]] Hersonos Theması, 11. yüzyılın başında Gothia'nın tourmarches ı olarak bilinen themat yetkililerin yanı sıra kommerkiarioi olarak bilinen her yerde bulunan mali ve gümrük yetkilileriyle tipik bir şekilde organize edilmiş gibi görünmektedir. Bununla birlikte, themanın şehirleri, Hersonisos'un kendisi gibi, bir proteuon ("ilk") yönetiminde yerel nüfuzlu kimseler (Arkhon) tarafından yönetilen kendi hükûmetlerinde önemli bir özerkliğe sahip görünüyorlardı. Hersonos ayrıca kendi sikkelerini çıkarma hakkını saklı tuttu, ayrıca İmparator III. Mihail hükümdarlığında bu devam etti ve Konstantinopolis dışında para basan tek vilayet oldu. Özerkliği, imparatorluk hükûmetinin, müttefik yöneticiler tarzında şehir liderlerine yıllık sübvansiyonlar (pakta) ödediği gerçeğiyle de kanıtlanmıştır ve İmparator VII. Konstantinos De Administrando Imperio çalışmasında kentte bir isyan olasılığı ile ilgili yerel stratigosa tavsiyede bulunur: sübvansiyonların ödenmesini durduracak ve themada başka bir şehre taşınacaktı. 11. yüzyılın sonlarında thema bir katepano tarafından yönetiyordu. Kaynakça Özel Genel Kategori:Bizans thema'ları Kategori:830'larda kurulan oluşumlar Kategori:Orta Çağ'da Kırım