Heterotrof

[bullvar_katip]

alt=|küçükresim|Dışbeslenen ve kendibeslek şematik anlatımı Dışbeslenen, dışbeslek, ardıbeslek ya da heterotrof (Yunan. heterone = (bir)başka ve trophe = beslenme) canlılar; besinlerini kendi kendilerine sentezleyemeyen canlılardır. Yaşamlarını sürdürmek için gerekli enerjiyi bu sebeple diğer dışbeslenen ya da kendibeslek canlılardan alması gerekir. Heterotrof terimi mikrobiyoloji alanında ilk kez 1946 yılında, mikroorganizmaların beslenme tiplerine göre sınıflamasında kullanılmıştır. Bugün ise terim besin zincirinin tanımlanmasında birçok alanda kullanılmaktadır. Heterotrofların karşıtı olan kendibeslekler ise, besin karbon kaynağı olarak sadece kendi sentezledikleri organik karbonları tüketirler. Organik karbonlarını üretmek için inorganik karbon dioksit ya da bikarbonatları dönüştürürler. Bu süreçte güneş ışığı (fotoototrof) ya da inorganik bileşenlerden elde ettikleri enerjiyi kaynak olarak kullanırlar (Örn.: fotosentez yapan bitkiler.). Dışbeslekler, besin zinciri içinde tüketici olarak bilinirler. Bâzı parazitik bitkiler de kısmen veyâ tamâmen dışbeslek olmuşlardır. Etobur bitkiler ise kendi besinlerini kendi üretmeye devam ettikleri ve et besinlerini sadece ek azot talebini tamamlamak için kullandıklarından kendibeslek sayılırlar. Heterotrofların enerji ve karbon kaynaklarına göre de iki altsınıfı vardır; Fotoheterotrof ve kemoheterotrof. Kemoheterotroflar enerji ihtiyâcını organik molekülleri ve karbonun başka bir organik şeklini hazmederek karşılar. İnsanlar, diğer hayvanlar ve mantarlar bu gruba örnektir. Fotoheterotroflar ise enerji ihtiyâcını ışıktan, karbon ihtiyâcını da organik maddelerden karşılar. Yeşil nonsülfür bakleriler bu gruba örnektir. Beslenme yönünden tipleri İnsanlar, hayvan ve mantarların tümü ile birçok bakteri türü bu gruba girmektedir. Heterotrof organizmalar beslenme özellikleri yönünden, 1. Holozoik formlar (besinlerini katı parçacıklar halinde alarak sindiren canlılardır. Örn : Hayvanların birçoğu.) Aldıkları besinin yapısına göre üçe ayrılır: a- Otçul (sadece bitkilerle beslenenler) b- Etçil (sadece etle beslenenler) c- Hepçil (hem ot, hem etle beslenenler) 2. Saprofitik formlar (organik maddeleri doğrudan hücre zarlarıyla absorbe eden canlılar. Örn: Mayalar, küfler, bakterilerin birçoğu) Bu canlılar hücre zarı dışına salgılayabildikleri sindirim enzimleriyle hücre dışında sindirim yaparlar. Daha sonra da bu enzimlerle parçalanan bileşikleri hücre zarlarıyla metabolizmalarına alırlar. Hücre dışında gerçekleşen bu tepkimeler, organik bileşikleri yeniden inorganik bileşiklere ayrıştırmaktadır. Saprofitler, ekosistemdeki madde çevrimi yönünden önemli bir işlev görürler. 3. Parazitik formlar (bitkisel ya da hayvansal parazitler konukçu olarak tanımlanan bir bitki ya da hayvan üzerinde ya da içinde yaşar ve besinini konukçudan sağlayan canlılardır.) 2 çeşittir: a- Endoparazitler: Vücut içinde yaşarlar. Örn: Bağırsak solucanı b- Ektoparazitler: Vücut dışında yaşarlar. Örn: Bit, pire vs Akış şeması [[Dosya:Troph_flowchart.svg|alt=|küçükresim|Bir canlının kendibeslik, dışbeslek ya da bir alt gruba âidiyetini bulmaya yarayan akış diagramı ]] Ototrof canlılar Kemoototrof Fotoototrof Heterotroph Kemoheterotrof Fotoheterotrof Heterotrof görüşü Heterotrof görüşü, bir canlının cansızlarlardan çok uzun bir süre sonra özel çevre koşullarında heterotrof bir canlı olarak oluştuğunu savunur. İlkel atmosferde amonyak (NH), metan (CH), hidrojen (H), su (HO), karbondioksit (CO) gazları bulunur. Bu gazlar ortamdaki enerjiyle (u.v ışınları, radyoaktif ışınımlar, yıldırım ve şimşekler, volkanik faaliyetler) basit organik molekülleri oluşturur. Bu olay labratuvarda Miller tarafından kanıtlanmıştır. (ilkel atmosferde oksijen (O) gazı yoktur.) Oluşan organik moleküller yağan yağmurların etkisiyle deniz ve göllere doğru taşınırken basit organik moleküllerden kompleks bileşikler oluşmaya başlar. (Fox tarafından labrotuarda aminoasitlerden protein elde edilerek kanıtlanmıştır.) kompleks organik moleküller kendi aralarında düzenlemelerle hücre öncüsü koaservatları oluşturur. Bu olay Oparin tarafından kanıtlanmıştır. Kaynakça Kategori:Ekoloji Kategori:Biyokimya Kategori:Botanik Kategori:Biyoloji terminolojisi Kategori:Trofik ekoloji