Hidrojen çizgisi

[bullvar_katip]

Hidrojen çizgisi ya da 21 cm çizgisi, uzaydaki nebulaların yaydığı 21cm dalga boyuna sahip bir ışınımdır. Bu ışınımın varlığı kuramsal olarak Hollandalı astronom H.C. van de Hulst tarafından öne sürülmüş, 1951 yılında da saptanmıştır. küçükresim|Hidrojen atomunda elektron ve proton spinleri. Üst şekilde paralel spin. Alt şekilde ise ters spin haline geçerken atomum yaydığı ışınım. Hidrojen atomu Işınımın kaynağı evrende en bol bulunan element olan hidrojendir. Hidrojen atomu bir elektron ve bir protondan meydana gelir. Gerek proton ve gerekse elektronun spin hareketi vardır. Proton ve elektronun spini kimi atomlarda aynı yönde yani paralel, kimi atomlarda ise ters yöndedir. Bu iki durum arasında küçük te olsa bir enerji farkı vardır. Paralel spinli atomlar ters spinli atomlardan daha yüksek enerjiye sahiptir. Bu fark; ya da joule cinsinden, En düşük enerji düzeyindeki bir hidrojen atomunda elektron spini çevre bulutsularin ısısı sebebiyle değişebilir ve enerji düzeyi artabilir. Spinin tekrar eski halime gelmesi için yaklaşık 10 milyon yıl geçer. Bu sürenin sonunda spin yeniden eski haline gelirken, atom fazladan enerjiyi ışınım olarak yayınlar.Bu ışınımın frekansı Planck formülüne göre; Bu formüldeki h Planck sabitidir ve SI birimlerinde değeri Buna göre; Hz Dalga boyu da m = cm Astronomide 21 cm ışınımı Tek bir atomun 21cm dalga boyunda bir foton yayınlaması için yaklaşık 10 milyon yıl geçmesi gerekir. Ancak dev nebulalarda ki madde miktarı o kadar çoktur ki bu nebulalar her an Dünya'dan izlenecek kadar 21cm ışınımı yaparlar. Bu ışınım radyo astronomide büyük öneme sahiptir. Çünkü arka plandaki ışıklı kaynakları perdeleyen sisli bölgeler 21cm. ışınımına saydamdır ve bu ışınımdan yararlanarak görünmeyen bölgelerin haritaları çizilebilir. Astronomlar nebulaların hareketini izlemek için 21cm ışınımını izler ve bu ışınımdaki kırmızıya kayma veya maviye kayma miktarına bakarak bu nebulaların uzaklaşma veya yaklaşma süratlerini hesaplarlar. Kaynakça Kategori:Fizik tarihi Kategori:Hidrojen fiziği Kategori:Elektromanyetik radyasyon Kategori:Frekans