Hisarlı, Ardanuç

[bullvar_katip]

Hisarlı, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür. Tarihçe Hisarlı köyünün eski adı, Petobani'dir. Gürcüce bir yer adı olan Petobani'nin (პეტობანი), Petretubani'den (პეტრეთუბანი) değişime uğradığı tahmin edilmektedir. Bu haliyle Petobani "Petre'nin köyü" anlamına gelir. Posof ilçesinde Kalkankaya köyünün de eski adı olan Petobani, erken dönem Türkçe kayıtlarda Bedoban (بروبان), yakın dönem kaynaklarda ise Petoban (پتوبان) olarak geçer. Petobani, orta çağda Gürcistan'ın güneybatı topraklarını oluşturan bölgelerden biri olan Klarceti'de yer alır. Nitekim Osmanlılar bölgeyi ve Petobani köyünü 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirdi. Çalispri (ჭალისპირი), Mindrobi (მინდრობი), Mağlisukani (მაღლისუკანი), Papakana (ფაფაყანა), Tzitelkana (წითელყანა) ve Napudzari (ნაფუძარი) gibi günümde ulaşmış yer adları da buranın eski bir Gürcü yerleşimi olduğunu göstermektedir. Petobani, Osmanlı idaresinin başlarında Ardanuç livasının Ardanuç nahiyesine bağlı bir köydü. 1574 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı tahrir defterine göre köyün nüfusu 20 haneden oluşuyordu. Nüfusun tamamı Hristiyan olarak kaydedilmiştir. Sonraki yirmi yıl içinde köyün nüfusu azalmış ve 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Liva-i Ardanuç adlı Osmanlı tahrir defterindeki kayda göre 13 haneye düşmüştür. Bu tarihte 7 hane Hristiyan, 6 hane ise Müslüman olarak kaydedilmiştir. Petobani köyü halkının 16. yüzyılın sonundan itibaren Müslüman olduğu bu kayıttan anlaşılmaktadır. Osmanlı idaresinin askere alma ve vergi tahsil etme amacıyla sadece erkek nüfusunun tespit ettiği 1835 yılında Petobani Çıldır Eyaleti'ne bağlı Ardanuç sancağının köylerinden biriydi. Bu tarihte köyde 12 hanede 44 erkek yaşıyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenince Petobani köyünün toplam nüfusunun 88 kişiden oluştuğu ortaya çıkar. 1574 yılıyla kıyaslandığında, Petobani köyünün nüfusunun artmayıp azaldığı görülmektedir. Petobani, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'ın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin Petoban (Петобанъ) olarak kaydettiği köy, Artvin sancağının Ardanuç kazasına bağlıydı. Bu kazada yer alan Samtzkaro nahiyesinin (сельское общество: kırsal topluluk) dört köyünden biriydi. 1886 tarihli nüfus tespitinde, 64'ü erkek ve 55'i kadın olmak üzere, Petobani köyünde 22 hanede 119 kişi yaşıyordu. Köyün nüfusu Gürcülerden oluşuyordu. Birinci Dünya Savaşı sonlarında Ruslar bölgeden çekilince, Petoban köyünün de yer aldığı Artvin sancağı bağımsız Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. 7 Mayıs 1920 tarihli Moskova Antlaşması'yla Sovyet Rusya da Gürcistan'ı Artvin bölgesini de kapsayacak biçimde tanıdı. Ancak Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgalinin ardından Ankara Hükümeti ile Sovyet Rusya arasında 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması'yla Petoban köyü yeniden Türkiye'ye katıldı. Petoban, 1922 yılında Artvin livasında yapılan nüfus tespiti sırasında Ardanuç nahiyesine bağlı köylerden biriydi. Köyün nüfusu 22 hanede yaşayan 126 kişiden oluşuyordu. Bu tespitte nüfusun tamamının "Türk" olarak kaydedilmiştir. Nüfusun Türk olarak kaydedilmesi, Rus idaresi sırasında köyün demografik yapısının değiştiğini veya Müslüman Gürcülerin bu ad altında kaydedildiğini göstermektedir. Petobani ve Petoban, Türkçe olmadığı için köyün adı 1925 yılında Hisarlı olarak değiştirildi. Hisarlı köyü, 1940 genel nüfus sayımında Çoruh vilayetinin Artvin kazasının Ardanuç nahiyesine bağlıydı ve nüfusu 170 kişiden oluşuyordu. 1965 genel nüfus sayımında Hisarlı köyünün nüfusu 259 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 93 kişi okuma yazma biliyordu. Coğrafya Hisarlı köyü, Artvin il merkezine 63km, Ardanuç ilçe merkezine 37km uzaklıktadır. Nüfus Kaynakça Dış bağlantılar Kategori:Ardanuç belde ve köyleri