Hiung-nu boyları

[bullvar_katip]

Hiung-nu boyları veya Asya Hun boyları, Çin kaynaklarında geçen Hiung-nu'ya bağlı Türk, Moğol veya Tunguz boylarıdır. Asya Hun devleti çeşitli halklardan oluşan bir konfederasyondur ve göçebe Asya Hun boyları Asya Hun devletini oluşturur. Asya Hun boyları Fang Xuanling'in Jin kitabında 19 Hun boyu sıralanır: Tuge (屠各), Xianzhi (鮮支), Koutou (寇頭), Wutan (烏譚), Chile (赤勒), Hanzhi (捍蛭), Heilang (黑狼), Chisha (赤沙), Yugang (鬱鞞), Weisuo (萎莎), Tutong (禿童), Bomie (勃蔑), Qiangqu (羌渠), Helai (賀賴), Zhongqin (鐘跂), Dalou (大樓), Yongqu (雍屈), Zhenshu (真樹) ve Lijie (力羯). Wei Kitabı Yueban (悅般)'dan söz eder. Türk Boyları küçükresim|Türkler Çin kaynaklarında Türk olduğu bilinen Hun boyları Helai, Yueban ve Tingling'dir. Tingling'den gelen Yuanhe (袁紇) zamanla Huihe (回鶻) adını alır. Yuanheler Uygur Kağanlığı'nı oluşturur ve bugünkü Yugurların atasıdır. Helai Çince Ala yunt (Alaca renkli at) anlamında Helan (賀蘭) ile ilişkilidir. Hâliyle aynı anlamda Oğuzların Alayundluğ boyu ile bağlantı gözetilir. Alayundluğ ile Boma (駁馬 ya da 駮馬) (Alat) boyunun damgaları aynı olduğundan Zuev bu boyları birbirinin aynısı kabul eder. Alat (<*ala at) Farsça'ya Halaç olarak geçmiş olabilir. Dolayısıyla Halaçların muhtemel atalarıdır. Tang kitabında 217. cilde göre Boma 駁馬 ~ Bila 弊剌 ~Eluozhi 遏羅支, Jiegu 結骨 (Yenisey Kırgızları) ile komşudur. Arap coğrafyacı al-Idrisi Halaçların kışlak ve kalelerinin, İrtiş nehri havzasında ikamet eden Kimeklerin yanına, Kırgızların kuzeybatısına yerleşmiş olduğunu kaydeder. Bunun gibi coğrafik argümanlar Boma ~ Bila ~ Eluozhi (Alat) boyunun Halaçlar olma ihtimalini yükseltiyor. Tuge (Xutu, Tuku, Tuko, Tugexu, Xutugehu) boyu Han Hanedanı metinlerinde tuku olarak da geçer. Güney Hun boylarının en soylularındandır. Bu boydan olan Ho-lien Po-po Hsia devletini kurmuştur. Bu boy Mete Han'ın de içinde olduğu boydur. Liu Yuan de yine bu boydandır. Bu boy ismi Türk ismiyle karşılaştırılır. Tuge boyunun diğer bir adı Liu'dur. Liu ismi ataları olan Çinli bir prensesten gelmektedir. Günümüzde Liu aileleri Çin'de Şantung ve Henan'da yaşamaktadır. Qiangqu boyu İkinci Zhao hanedanlığının kurucusu Shi le bu klana mensup. Bomie boyu Bomie boyu daha sonraları Tabgaçlara tabi oldular. Kaynakça Kategori:Hiung-nu tarihi