Hızarlı, Artvin

[bullvar_katip]

Hızarlı, Artvin ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür. Tarihçe Hızarlı köyünün eski adı Hezor'dur. Nitekim 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesinde de Hezor (خذور) olarak geçer. Gürcüce kaynaklarda ise, Hedzori (ხეძორი) biçiminde yazılmıştır. Bu yer adı Hevidzori'den (ხევიძორი) değişime uğramış olabilir. Hevi (ხევი) Gürcücede dere / vadi anlamına gelir. Hezor veya Hedzori, erken orta çağda Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Klarceti'de yer alır. Nitekim Osmanlılar köyü 16. yüzyılda Gürcülerden ele geçirmiştir. Bugüne ulaşmış olan Çançahi (ჭანჭახი), Talaheti (ტალახეთი), Tsotsolebi (წოწოლები), Matuti (მათუთი), Medresaho (მედროსახო) gibi Gürcüce yer adları da buranın eski bir Gürcü yerleşimi olduğunu göstermektedir. Hezor köyü, 19. yüzyılın ikinci yarısında Trabzon vilayetinin Lazistan sancağında Livana kazasının köylerinden biriydi. 1876 Trabzon vilayeti salnamesine göre köyde 83 hanede 312 kişi yaşıyordu. Salnamede belirtilmemiş olmakla birlikte Osmanlı idaresinin bu tarihte sadece erkek nüfusunu tespit ettiği bilinmektedir. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, köyün toplam nüfusun yaklaşık 624 kişiden oluştuğu ortaya çıkar. Osmanlı idaresi vergi almak amacıyla köyde tespit ettiği hayvan varlığı 60 öküz, 70 inek, 10 at, 500 keçi ve 336 koyundan oluşuyordu. Hezor, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'ın ardından 1878 yılında imzalanan Berlin Antlaşması'yla Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakılı. Rus idaresinde Hezor, Artvin sancağının Artvin kazasına (uçastok) bağlı Gurcani nahiyesinin beş köyünden biriyidi. Rus idaresinin Hedzor (Хедзор) biçiminde kaydettiği köyün 1886 yılındaki nüfusu, 187'si erkek ve 174'ü kadım olmak üzere, 42 hanede yaşayan 361 kişiden oluşuyordu. Bu nüfusun tamamı "Türk" olarak olarak kaydedilmiştir. Köyde 42 hanede 361 kişinin yaşaması, 1876 salnamesiyle ilgili tahmini nüfusu da doğrulamaktadır. Bu arada köyün nüfusun neredeyse yarı yarıya azaldığı görülmektedir. Hezor, Birinci Dünya Savaşı sonlarında Rusların bölgeden çekilmesinin ardından bağımsız |Gürcistan'nın sınırları içinde kaldı. Bu durum 7 Mayıs 1920 tarihli Moskova Antlaşması'yla Sovyet Rusya tarafından da tanındı. Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında, 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması'yla köy Türkiye'ye bırakıldı. Hezor, 1922 tarihli nüfus cetveline göre Artvin livasının (sonra vilayet) merkez kazasında Sirya nahiyesine bağlı bir köydü ve nüfusu 46 hanede yaşayan 109 kişiden oluşuyordu. Bu tespitte de nüfusun tamamı "Türk" olarak kaydedilmişti. Hezor veya Hedzori Türkçe olmadığı için köyün adı 1925 yılında Hızarlı olarak değiştirilmiştir. 1965 genel nüfus sayımında Hızarlı köyünün nüfusu 487 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 202 kişi okuma yazma biliyordu. Coğrafya Hızarlı köyü, Artvin il merkezine 52km uzaklıktadır. Nüfus Kaynakça Dış bağlantılar Kategori:Artvin merkez belde ve köyleri