Hüseyin Rıfkı Tamani

bullvar_katip · 28 Mayıs 2024

Hüseyin Rıfkı Tamani (d. ~1750, - ö. 1817), Başhoca (rektör), mühendis, yazar. 19. yüzyılın başında, Osmanlı Devleti modern matematik çalışmalarının etkin isimlerdendir. Mühendishane-i Berrî-i Hümâyûn’un kurucu eğitim kadrosunda yer almış ve 1806-1816 yılları arasında başhocalık görevini üstlenmiştir. Çağdaş mekaniğin Osmanlı'ya geçmesi için çalışmış; tercüme ettiği ve yayınladığı eserlerle, modern Batı biliminin Türkiye’ye girişine öncülük etmiş bir bilim insanıdır. Özellikle matematik alanında yazdığı eserler hem Mühendishâne'de hem de Harb Okulu'nda ders kitabı okutulmuştur. Yaşamı 1750 yılı civarında Kırım'ın Taman bölgesinde doğdu. İstanbul'a ne zaman geldiği bilinmiyor. İyi bir eğitim alan Tamani, imparatorlukta batılı anlamda eğitim veren ilk kurum olan Mühendishane-i Berr-i Hümayun’un kurucu eğitim kadrosunu oluşturmak üzere 1794 yılında, Müderris Abdurrahman Efendi ve Birinci Halife İbrahim Kami Efendi’den sonra İkinci Halifeliğe atandı. 1801 yılında Hocalığa yükseldi. İmparatorluğun çeşitli bölgelerinde mühendislik hizmetinde de bulundu. 1803 yılında bir görev için gittiği Londra’da birkaç yıl kalarak Batı dillerini ileri decede öğrendi. Dönüşünde Beykoz Kâğıt Fabrikası'nda ve Tersane-i Amire'de çeşitli görevlerde bulundu. Antik çağ matematikçisi Öklit'in, geometrinin temellerini attığı Elemanlar adlı kitabı, İngiliz matematkçi Bonnycastle'in 1789'da yaptığı İngilizce tercümesinden, mühtedî bir İngiliz mühendis olan Selim Efendi ile beraber Usul-i Hendese adıyla Türkçeye çevirdi. Bir askerî akademide hoca olan John Bonnycastle’ın kitabında sadece askeri eğitimde kullanmak için konular seçilmiştir; 13 ciltlik eserin 1.-6. ve 11. kitabı ile 12. kitabı içerir. III. Selim, askeriyenin işine yaramayan işlerle uğraşan bilim insanlarını Mühendishane’ye müderris olarak atamayacağın belirttiği için John Bonnycastle’ın çevirisini esas almıştır. Tamani'nin ikinci önemli eseri, 1805 yılında yayımladığı Mecmuat-ül Mühendisin (Mühendisler Ansiklopedisi)'dir. Bu eserde çağdaş fiziğin ve mekaniğin çeşitli konularını incelemiştir. Harita yapımı, ölçme işlemleri, ordu yerlerinin düzenlemesi, palanga yapımı, top atışı gibi konuların eğitim ve öğretim çalışmalarında kullanılmak üzere yazılmış bir eserdir. Tamani, 1806'da Mühendishane Kanunnamesi'nin yürürlüğe konmasından sonra "Mühendishâne-i Berri-i Hümâyûn Serhocası" (Başhoca) olarak tayin edildi. 1806-1816 yılları arasında başhocalık yaptı. 1816 yılında Balkanlar'a gönderildi ardından da Medine'deki kutsal binaların tamiriyle görevlendirildi. Mekke'den Medine'ye döndükten hemen sonra 1817 yılında vefat etti. Kaynakça Kategori:Osmanlı İmparatorluğu'nda mühendislik Kategori:1817 yılında ölenler

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Hüseyin Rıfkı Tamani

bullvar_katip

Administrator

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi