İdeolojik kriz

[bullvar_katip]

İdeolojik kriz, Tarihsel materyalizm açısından bakıldığında, üretim ilişkilerinin maddi koşulları veya ekonomik ve sosyal yapı açısından güncelliğini yitirmiş bir ideolojik üst yapıdaki değişimlerin konjonktürüdür. Eğer ideoloji, egemen sınıfların ve siyasal iktidarın baskınlığını, yeni koşullara karşı yetersizliğini veya onunla rekabet eden alternatif ideolojilerin ortaya çıkışını haklı çıkararak gerekli asgari toplumsal uzlaşmayı sağlayan, toplumsal ilişkilerin akıcı kalmasını sağlayan etmen ise; bir üretim şeklinin krizine ve diğerine geçişine katkıda bulunan toplumsal gerilimde (sınıf mücadelesinde) bir artış üretirler. Daha sınırlı kapsamlı krizlere ek olarak, ideolojik krizin maksimum örnekleri büyük laik krizlerle çakıştı: Üçüncü yüzyılın krizi sırasında Roma dininin, klasik felsefenin ve sanatının yerini Hristiyanlık, Yeni Platonculuk, Augustinusçuluk ve Orta Çağ sanatı aldı. On üçüncü yüzyılda Thomas Aquinas ile birlikte skolastik felsefenin krizi. On dördüncü yüzyılın krizi, ekonomiye, topluma ve siyasi güce ek olarak, feodal düzenin haklı yapılarının nasıl bocaladığını görecektir: John Duns Scotus ve Ockhamlı William, Rönesans'ın on beşinci yüzyılda ve on altıncı yüzyılda Reformasyon'un getireceği değişiklikleri öngörmektedir. Paul Hazard'ın ifadesiyle entelektüel ortamı sarsan Avrupa Vicdanının Krizi, on yedinci yüzyılın bunalımının sonu, modern bilimin kuruluşu ve Aydınlanma'nın ilerlemesiyle aynı zamana denk gelir. Kavram, ekonomik-sosyal yapının ve siyasal-ideolojik üst yapının etkisine tabi olarak, bilim, teknoloji ve toplum arasındaki ilişkilerin kendi dinamiklerine sahip olan Bilim Devrimi ile karıştırılmamalıdır. Kaynakça Kategori:İdeolojiler