II. Muvatalli

[bullvar_katip]

II. Muvatalli (MÖ 1295-1272), yıllarında hüküm sürmüş ve Mısır kralı II. Ramses'le Kadeş Savaşı'nı yapmış olan Hitit kralıdır. Hükümdarlığı Muvatalli, babası II. Murşili öldüğünde, hayattaki en büyük oğul olarak tahta çıkmıştır. Babası gibi II. Muvatalli de Hitit devletini başarılı bir şekilde idare etmiş, özellikle Mısır'a karşı güney sınırlarını genişletmiştir. Batı Anadolu'ya sefer yaptığı, Vilusa kralı Alaksandu ile yaptığı vasal antlaşmasından bilinmektedir. Gene Batı Anadolu'daki bir diğer Hitit vasalı olan Seha Nehri ülkesi kralı Masturi ile kızkardeşi Massanauzzi'yi evlendirmiştir. II. Muvatalli döneminde kuzeydeki Kaşka kavimlerinin Hititlere karşı saldırıları devam etmiş ancak, Muvatalli Kaşkalara karşı mücadeleyi genellikle Yukarı Ülke valiliğine atadığı kardeşi Hattuşili'ye bırakarak kendisi daha çok Mısır'a karşı yürüttüğü savaşa odaklanmıştır. Bu sebeple, Muvatalli Hitit devlet merkezini de Hattuşa'dan daha güneydeki Tarhuntassa şehrine taşımıştır. Muvatalli'nin ölümünden sonra devlet merkezi tekrar Hattuşa'ya taşınmıştır. Muvatalli'nin Tarhuntassa'da kaldığı dönem boyunca Hattuşa'nın yönetimini de gene kardeşi Hattuşili'ye devredilmiştir. Kadeş Savaşı, Muvatalli'nin hükümdarlığının sonlarına doğru MÖ 1274 tarihinde güney Suriye'deki Kadeş şehri yakınında yapılmıştır. Her ne kadar II. Ramses Karnak tapınağındaki ve çeşitli diğer anıtlarındaki yazıt ve betimlemelerinde savaşı bir Mısır zaferi olarak nakletmişse de, tarihçiler bunların iç propaganda amaçlı abartı olduğunu düşünmektedir. Mevcut Hitit kaynaklarında savaşla ilgili bir detay bulunamamıştır, ancak Muvatalli'nin kardeşi Hattuşili dönemine ait bir dokümanda "Kardeşim Mısır ordusunu yendikten sonra ..." şeklinde geçen göndermeler Hitit tarafının da bunu kendi zaferi olarak gördüğünü belirtir. Tarihçiler arasındaki genel kanı aslında iki tarafın da bariz bir üstünlük sağlayamadığı, ancak savaş sonrasında Mısır ordusunun geri çekilmesi ve ihtilaflı bölge olan Amurru ve Amka'nın Hitit yönetiminde kalmış olması sebebiyle, sonuçların daha çok Hititler lehine olduğunu şeklindedir. Adana, Ceyhan'da Sirkeli-Höyük'teki kaya anıtı II. Muvatalli'yi temsil eder ve tarihlenebilen en eski Hitit kaya anıtıdır. II. Muvatalli'nin kimi dokümanlarda ve bazı mühürlerde kullandığı Hurrice ismi Şarri-Teşup'tur. II. Muvatalli'nin hükümdarlığı, Mısır'da I. Seti ve II. Ramses, Asur'da Arik-den-ili ve I. Adad-nirari dönemlerine denk gelir. Ailesi Babası II. Murşili ve annesi kraliçe Gassulaviya'dır. Gassulaviya'dan doğan iki erkek kardeşi, Halpasulupi ve Hattuşili, ve bir kız kardeşi Massanauzzi olduğu bilinmektedir. II. Muvatalli'nin eşinin kim olduğu tartışmalıdır ancak öne sürülen isimlerden biri Tanuhepa'dır. Asıl eşinden oğlu olmamıştır. Bilinen iki oğlu ikinci derece eşlerden doğmuştur. Biri kendisinden sonra III. Murşili ismiyle kral olan Urhi-Teşup, diğeri de III. Hattuşili zamanında Tarhuntassa bölgesine vassal kral olarak atanan Kurunta'dır. Ulmi-Teşup isimli üçüncü bir oğlu olduğu önerilmişse de bu büyük ihtimalle Kurunta'nın Hurrice adıdır. Ayrıca bakınız Hitit kralları listesi Hitit İmparatorluğu Kaynakça Brandau, B. & Schickert, H. (2003) Hititler, Ankara: Arkadaş Yayınları. Bryce, T. (2005) Kingdom of the Hittites, 2nd Edition, Oxford: Oxford University Press Klengel, H. (1999) Geschichte des hethitischen Reichs, Brill, Leiden. Notlar Kategori:MÖ 13. yüzyılda ölenler Kategori:MÖ 13. yüzyıl liderleri Kategori:Hitit kralları