İli (il)

[bullvar_katip]

[[Dosya:Ilipicture.jpg|küçükresim|sağ|300px|İli nehri vadisindeki bir Yurt (çadır)]] [[Dosya:Lake Sailimu, aka Sayram.jpg|küçükresim|sağ|300px|Sayram Gölü]] [[Dosya:River-ili-3.jpg|küçükresim|sağ|300px|İli Nehri Vusunların yaşadığı bölge]] İli Kazak Özerk İli (Kazakça: ىله قازاق اۆتونومىيالى وبلىسى; Uygurca: ئىلى قازاق ئاپتونوم ئوبلاست, İli Kazak Aptonom Oblasti, ئىلى قازاق ئاپتونوم ۋىلايىتى, Ili Qazaq aptonom wilayiti, Ili Ķazaķ aptonom vilayiti, Çince: 伊犁哈萨克自治州 veya 伊犁哈薩克自治州; Pinyin: Yīlí hāsàkè Zìzhìzhōu), Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesinin kuzey ve kuzeydoğusunda, Özerk bir ildir. İsmini İli Nehrinden almıştır. Gulca (Yining) başşehridir. Konumu İli Kazak Özerk İli Moğolistan'nın batısında, Rusya'nın güneyinde ve Kazakistan'nın doğusundadır. İdari bölümler Özerk il iki yönetim bölgesi Tarbagatay İli (塔城地区 Tǎchéng Dìqū ) ve Altay İli (阿勒泰地区 Ālètài Dìqū ) ile üç şehirden, on beldeden ve bir Özerk bölgeden (察布查尔锡伯自治县 Chábùchá'ěr xībó Zìzhìxiàn) oluşur. Tarbagatay İli - 塔城地区 Tǎchéng Dìqū , alanı 98824km2; Altay İli - 阿勒泰地区 Ālètài Dìqū , alanı 118015km2; Gulca - 伊宁市 Yīníng Shì ; Kuytun - 奎屯市 Kuítún Shì ; Gulca İlçesi - 伊宁县 Yīníng Xiàn ; Uygurca:Jililyüzi, alanı 4684km2; Korgas İlçesi - 霍城县 Huòchéng Xiàn ; Dokuztara İlçesi - 巩留县 Gǒngliú Xiàn ; Künes İlçesi - 新源县 Xīnyuán Xiàn ; Moğolküre İlçesi - 昭苏县 Zhāosū Xiàn ; Tekes İlçesi - 特克斯县 Tèkèsī Xiàn ; Nilka İlçesi - 尼勒克县 Nílèkè Xiàn ; Çapçal Şibe Özerk İlçesi - 察布查尔锡伯自治县 Chábùchá'ěr xībó Zìzhìxiàn. Etnik yapısı İli Kazak Özerk İlinde yaşayan 2000 yılı sayımına göre etnik gruplar; Kazakların çoğunluğu 1,110,800 Kazak, kuzey Sincan-İli Kazak Özerk İli (Çin'deki en büyük özerk bölge) ve Mori ile Barköl ilçelerinde yaşamaktadır. Tarihi Ön Qing Qin Hanedanından önce İli, Türkçe konuşan göçebe bir ulus olan ve Hiung-nu'lara bağlı Vusun'lar (乌孙/烏孫; Wūsūn) tarafından işgal altındaydı. Vusunlar milattan sonra 6. yüzyılda Hiung-nu (匈奴; Xiōngnú) tarafından sürülmüş, yerini 552 yılında kurulmuş Göktürk Kağanlığına bırakmıştır. Uygurlar, ve 12. yüzyılda Karahıtaylar, bu bölgeyi tekrar geri ele geçirmişlerdir. 13. ile 15. yüzyılları arasında bu bölgede Almalık diye de tanınan Çağatay Hanlığı hüküm sürmüştür. Qing Hanedanı Qing hanedanı Qianlong 1747 – 1749 ve tekrar 1771 – 1776 yılları arasında; kuzeybatı Doğu Türkistan'da Oyratlara karşı iki savaş, 1755 – 1757 yılları arasında; Doğu Türkistan'nın güneyindeki ayaklanan Türkmenlere karşı zaferinden sonra, Çin Türkistanı (Doğu Türkistan) Çin'e katılmış ve yeni Xinjiang adı vermiş, o sırada batı İli'yi de ele geçirmiş ve burada bir askeri birlik kurmuştur. Qing Hanedanı zamanında İli Havzasında dokuz tane yeni şehir kurulmuştur bunlar; Ekonomi 1953 yılında Sincan Üretim ve İnşaat Kolordusu (XPCC, Çince: basit 新疆生产建设兵团; geleneksel 新疆生產建設兵團; Pinyin: Xīnjiāng Shēngchǎn Jiànshè Bīngtuán), denilen dördüncü tarımsal bölümü kurulmuştur ve Gulca'dan yönetilir. Ayrıca 1959 yılında Sincan Üretim ve İnşaat Kolordusu onuncu tarımsal bölümü burada kurulmuş ve Beitun'dan yönetilir. Notlar Kaynakça Henry Lansdel, "Russian Central Asia: Including Kuldja, Bokhara, Khiva and Merv". Full text Dış bağlantılar Sincan Uygur Özerk Bölgesi Ekonomik göstergeleri Yeni kaynak İli haritası