İmgelerin İhaneti

[bullvar_katip]

İmgelerin İhaneti (Fransızca: La trahison des images) Belçikalı ressam René Magritte tarafından hazırlanan bir seri tablodan biri olup 1928-1929'de hazırlanmıştır. Rene Magritte bu tabloyu hazırladığı zaman 30 yaşlarında bulunmaktaydı. Bu tabloda bir pipo imgesi vardır ve bu imgenin altında Fransızca Ceci n’est pas une pipe (Türkçesi "Bu bir pipo değildir" anlamlı) bir altyazı bulunmaktadır. Magritte'in bu tabloda ele alıp incelemek ve seyirciyi üzerinde düşünmeye zorlamak istediği ana fikir bir pipo imgesi gösteren resmin, her ne kadar gerçekçi olarak çizilip renklendirilmiş olursa olsun, gerçekten bir pipo olmadığıdır. İmge sadece bir gerçek temsilcisi olup bir gerçek değildir; yani gerçekten içi tütünle doldurup; yakılıp; tütün dumanı çekilebilecek bir pipo değildir. Tablo serisinin kronolojik gelişmesi Bu "İmgelerin İhaneti" tablosu Rene Magritte'nin düşüncelerinde incelemek istediği bir felsefi sorunla ilgili hazırladığı bir seri tablonun biridir. Bu tablolar serisinin hazırlanma kronolojisi şöyle verilebilir: 1926'da Magritte bir sözcük ile bu sözcüğün temsil ettiği kavram arasındaki bağlantı hakkında düşüncelerini bir kara kalem eskiz resim halinde hazırladı. Bu eskizde bir pipo resmi bulunmakta ve bunun üç değişik formu temsil eden bu eskiz, resimde gösterilmekteydi. Bu üç form: bir abstre form, bir pipo imajı gösterisi ve bir yazılı kelime. 1927'de hazırladığı "Düşlerin Anahtarı" adı tabloda dört kutu bulunmakta ve her bir kutu içinde bir temsilci resim ve bir sözcük bulunmaktadır. Bu dört nesneden üçünde temsilci nesne ile altındaki sözcük arasında hiçbir bağlantı bulunmamaktadır. Ayrıca gökyüzünü temsil etmek için bir portföy çanta resmedilmiştir. Sadece dördüncü kutu içindeki temsilci resim olan bir sünger parçası için verilen sözcük, temsilci resmi "doğru olarak" nitelendirmektedir. 1928'de Magritte felsefi düşüncelerini "Yaşayan Ayna" tablosu ile resimlendirdi. Bu tablonun alt tarafında bulunan siyah kısmında şekilleri tayin edilemeyen formlar bulunmakta ve bunların sadece sözcüklerle isimleri verilmektedir: bunlar "kahkahalarla patlayan kişi" - "ufuk" - "gardrop" - "çağırışan kuşlar". Bu tabloda artık hiç resimsel temsilci bulunmamakta ve gerçeği nitelendirmek için sadece sözcükler verilmektedir. 1929'da Magritte ele aldığı felsefi düşünce konusunu geçici olarak ve bu maddenin konusu olan "İmgelerin İhaneti" tablosu ile tamamlamıştır. Bu tablonun birkaç değişik versiyonunu da sonradan yapmıştır. 1930'da Magritte "Düşlerin Anahtarı" tablosu ile bu temayı yeniden bir tablo ile ele almıştır. Bu yeni versiyonda tuval altı tane kutuya bölünmekte ve her bir kutu içinde bulunan resimsel obje "doğru olmayan" bir sözcükle nitelendirilmektedir. 1966'da Rene Magritte bu felsefi düşünceye dayalı tablolar serisinin son eserini "Çift Gizemler (Les Deux Mystères)" adını verdiği (60x30cm boyutta tuval üzerinde yağlı boya yapılmış, günümüzde Londra'da bir özel koleksiyonda bulunan) tablo ile tamamlamıştır. Bu tabloda bir ressam sehpası üzerinde bir diğer tablo olarak "İmgelerin İhaneti" bulunmaktadır. Bu ressam sehpasının dışında ve sehpanın üstünde ikinci bir pipo resmi bulunmaktadır. Bu ikinci pipo acaba sehpada resmi yapılarak temsil edilen resimsel obje midir? Şekil ve form bakımından iki pipo resmi aynıdır; ama ikisinin renkleri farklıdır. Havada duran ikinci pipo resmi, teorik olarak ama içinde hiçbir ışık/gölge resmedilmeyerek, gerçek objeyi temsil etmektedir. Tuval üzerindeki pipo resmi ise daha ayrıntılı ve daha figüratif şekilde resim öğelerini kullanarak pipoyu temsil edilmektedir. Ressamın hedefi tuval üzerindeki pipo temsilini sanatını kullanarak gerçeğe (yani tuval üzerindeki daha az gerçekçi değişik renkli pipoya) yaklaştırmak istemektedir; ama tuval üzerinde olması ile bunun bir resimsel temsil olduğu gayet açıkça gösterilmiştir. Magritte seyir edeni düşünmeye çağırmaktadır: bunlardan hangisi pipodur, hangisi piponun temsilcisidir? Yorumlanması Bu tablolar serisinin ve "İmgelerin İhaneti" tablosunun çok çeşitli yorumları yapılmıştır. Bu yorumlardan en ilgi çekeni 20. yüzyılın son çeyreğinde yaşayan ve yazan Fransız filozof, sosyal teorisyen, düşünceler tarihçisi ve edebiyat kritiği olan Michel Foucault (1926-1984)'nun Megritte'e gönderdiği ve ayrıca bastırdığı iki mektup (Ceci n'est pas une pipe, 1973) olmuştur. Fransızca olan bu mektup şöyle özetlenebilir: Bu kritiğe göre bu tablonun temsil ettiğini açıklayan en uygun fikir en basit olarak bir pipo resminin bir pipo olmadığıdır. Magritte bu paradoksu tuval üzerinde resimsel olarak temsil ederek bu resmi seyreden kişinin hayal gücünü ve düşünmesini sanki kırbaçlamakta ve seyir eden kişiyi daha abstre ve karmaşık olan genellikle objelerin gerçekliği sorunu hakkında düşünmeye yöneltmektedir. Bu resim sanatının popüler olan sanat aletlerini kullanarak bir basit görünen tabloyu seyreden insanları düşünmeye yöneltme, bir bakıma 1950/1960 döneminde yazılan ve çok popüler bir janr olan "bilimkurgu" yazılı edebiyatında A. E. van Vogt, Isaac Asimov vb yazarlar tarafından felsefe ve sosyoloji biliminde ele alınan "genel semantik" teorilerini halka daha uygun şekilde ele alınmasına bir analogdur. Kaynakça Fransızca Wikipedia "La_Trahison des images" maddesi Ayrıca bakınız René Magritte Gerçeküstücülük Dış bağlantılar Magritte'in anahtar tablolarının analizi. Hazirlayan Jacques Meuris Michel Foucailt'un Ceci n'est pas une pipe adlı denemesi ozeti Kategori:René Magritte tabloları Kategori:1920'ler tabloları Kategori:Gerçeküstücü tablolar