İnosilikatlar

[bullvar_katip]

İnosilikatlar (Yunanca [-de hali: ινος inos] ) ya da diğer bilinen adlarıyla "zincir silikatlar" veya "meta-silikatlar"; mineral gruplarının en genişi olan ve yapılarına göre 6 gruba ayrılan silikat ailesinin bir alt grubudur. İnosilikatlar, zincirler halinde hizalanmış silikat tetrahedronlarına sahip (bir tetrahedron, yani bir dörtyüzlünün dört köşesindeki oksijen atomları ve merkezi bir silikat atomu olmak üzere) inorganik bileşenlere sahip yapılardır. Her tetrahedrondaki iki oksijen atomu diğer bir tetrahedronla ortaktır ve sonsuz olabilecek bir zincir oluşturur. Tekli (birçoğu SiO olarak formüle edilir.) ve daha karmaşık ve sonsuza kadar uzanan zincirler de oluşturulabilir. Bu yapıların mineral örnekleri tekli zincirlerde piroksenler ve ikili zincirlerde amfiboller olarak gösterilir. İnosilikatlar iki ayri grupta incelenir; a) Tek zincirli silikatlar: Her dörtyüzlü iki oksijen paylaşır. Örnek Enstatit (Mg(SiO)) b) Çift zincirli silikatlar: Dörtyüzlüler ardışık olarak iki ve üç oksijen paylaşırlar. Örnek: Tremolit (CaMg(SiO)(OH)) Tekli zincirler (Piroksen grubu) Tekli zincir silikatlarında, tetrahedronlar iki oksijen atomunu paylaşır ve görünürde sonsuz bir zincir oluşturabilirler. Böylece merkeküçükresim|Tek Zincirli Piroksen Yapısı 2zisilikat atomunun oksijene oranı 1:3 olur. Tekli zincir tetrahedronlarına bağlı oksijen atomlarının oluşturduğu sıra boyunca dizilirler.Karşı bölümde zincir bir trapezyum (yamuk) oluşturur ve bu şekil kristal yüzler ve klivaj (ayrık,yarık) yönler arasında açılar oluşturur.Tek Zincirli Piroksen Yapısı Piroksenler de kendi içinde yapılarına göre iki gruba ayrılır. Bunlar; Klinopiroksen ve Ortopiroksen'dir. Örnekler Enstatit-Ortoferrosilit serileri Enstatit MgSiO Ferrosilit FeSiO Pigeonit - Ca(Mg,Fe)SiO Diyopsit-hedenberjit serileri Diyopsit CaMgSiO Hedenberjit CaFeSiO Ojit (Ca,Na)(Mg,Fe,Al)(Si,Al)O Sodyum piroksin serileri Egirin NaFeSiO Jadeyit NaAlSiO Spodumene LiAlSiO Çift zincirler (Amfibol grubu) İkili zincir grubunda ise, sol zincirde sağa hizalanmış tetrahedronlarla sağ zincirde sola hizalanmış tetrahedronların bağlanması için iki ayrı zincir yan yana durur. Her dört merkezi silikat atomu için paylaşılan oksijen atomu, silikat atomlarının oksijen atomlarına oranını 4:11 e düşürür.Çift Zincirli Yapı Örnekler Antofilit - (Mg,Fe)SiO(OH) Cumingtonit serileri Cummingtonit - FeMgSiO(OH) Grunerit - FeSiO(OH) Tremolit serileri Tremolit - CaMgSiO(OH) Aktinolit - Ca(Mg,Fe)SiO(OH) Hornblende - (Ca,Na)(Mg,Fe,Al)Si(Al,Si)O(OH) Sodyum amfibol grubu Glaukofan - NaMgAlSiO(OH) Riebeckite (asbestos) - NaFeFeSiO(OH) Arfvedsonit - Na(Fe,Mg)FeSiO(OH) Kategori:İnosilikatlar