İnsani Gelişme Endeksi

[bullvar_katip]

küçükresim|upright=1.95|2022'de yayınlanan 2021 verilerine göre İGE dünya haritası küçükresim|upright=1.67|2010'dan 2019'a ortalama yıllık İGE büyümesi (2020'de yayınlandı)(Koyu mavi ve tonları İnsani Gelişme'nin arttığını Koyu kırmızı ve tonları ise İnsani Gelişme'nin azaldığını gösterir). İnsani Gelişme Endeksi , Dünya'daki ülkeler için yaşam uzunluğu, okur yazar oranı, eğitim ve yaşam düzeyi doğrultusunda hazırlanan bir ölçümdür. İnsanların düzgün yaşaması, özellikle çocuk hakları için bir ölçüt teşkil eder. Bu araştırma sonucunda bir ülkenin gelişmiş, gelişmekte olan ya da gelişmemiş bir ülke olduğu; bunun yanı sıra ekonomisindeki etkinin yaşam niteliğini ne düzeyde etkilediğini gösterir. Dağılım ilk olarak 1990 yılında Pakistanlı ekonomist Mahbub ul Haq tarafından geliştirilmiştir ve 1993 yılından bu yana Birleşmiş Milletler Gelişme Programı tarafından yıllık Gelişme Raporu'nda sunulur. İnsani Gelişme Göstergesi değerlerinin bulunması, eskiden ortalama yaşam süresi, okur yazar oranı (2/3'ü) ve ilkokul, lise ve üniversite kayıtları yüzdesi (1/3'ü) ile bulunan eğitim dağılımı ile kişi başına düşen gelir ve alım gücünün Amerikan Doları'ndan hesaplanmasıyla gerçekleştirilmekteydi. Yeni hesaplama sistemi, eğitimde geçen ve geçmesi beklenen süre, doğumda yaşam beklentisi ve satın alma gücü pariteli milli geliri esas almaktadır. Alternatif bir ölçüm olarak, ülkelerdeki fakirliği ölçmek için de Beşeri Fakirlik Dağılımı mevcuttur. Metodoloji Yeni sistem (2010-günümüz) 2010 itibarıyla BMGP İGE hesaplamalarında yeni bir metodoloji kullanmaya başlamıştır. Yeni hesaplama sistemi, eğitimde geçen ve geçmesi beklenen süre, doğumda yaşam beklentisi ve satın alma gücü pariteli milli geliri esas alan aşağıdaki parametreleri içermektedir. 1. Yaşam Beklentisi Endeksi (YBE) YBE, eğer doğumda yaşam beklentisi 85 ise 1, 20 ise 0 olarak alınır. 2. Eğitim Endeksi (EE) 2.1 Ortalama Eğitim Süresi Endeksi (OESE) 2025 yılına kadar bu indikatör için 15 sene maksimum olarak belirlenmiştir. 2.2 Beklenen Eğitim Süresi Endeksi (BESE) Pek çok ülkede eğitimde geçen 18 sene master almak için yeterlidir. 3. Gelir Endeksi (GE) GE, kbdMG $75,000 ise 1, $100 ise 0 olarak alınır. En sonunda İGE hesaplanması için bu üç göstergenin geometrik ortalaması alınır. Eski sistem (2010 öncesi) Genel olarak değişken bir sayıyı tanımlamak için, misal olarak 'i 0 ila 1 arasında bir ekonomik dağılım arasında gösterebilmek için aşağıdaki formül kullanılır: -index = Burada ve ; 'in alabileceği en yüksek (max) ve en az (min) değerdir. İnsani Gelişim Endeksi bu doğrultuda üç genel veriyi temsil eder ve ortalamasını alır: Yaşam uzunluğu dağılımı = Eğitim dağılımı (ED) = Yetişkin okur yazar oranı = Okullara kayıtlı öğrenci sayısı = Gayri Safi Yurt içi Hasıla dağılımı = 2022 raporu 2020 raporu Aşağıdaki şablon, 2022 raporuna göre 2021 verilerini sıralamaktadır. = artış = stabil = azalış 2019 raporu = artış. = stabil. = azalış. Çok yüksek gelişme Yüksek gelişme Orta gelişme Düşük gelişme 2015 raporu "2015 yılından geriye doğru beşer yıllık veriler yazılmıştır. upright=2.05|küçükresim|2013 yılında İnsani Gelişme Endeksi Dünya haritası. 2013 Raporu 2010 Raporu 2009 Raporu [[Dosya:UN Human Development Report 2009.PNG|küçükresim|sağ|upright=2.05|2009 Güncelleme Raporu'na göre her ülkenin İnsani Gelişme Endeksi'ni gösteren dünya haritası. (Renk körlüğüne uygun harita).]]Raporda, vasıfsız göçmenlere erişim ve daha iyi muamele öngören politikaların geliştirilmesi çağrısında bulunulurken, göçten en büyük kazanımları elde edebilecek kesimlerin en yoksullar ve vasıfsız işçiler olduğu, ancak aynı grupların, göçün önündeki hukuki, finansal ve toplumsal engellerin de en büyükleriyle karşılaştığı kaydediliyor. 2006 Raporu küçükresim|sağ|upright=1.36|İnsani Gelişim Endeksi'nin detaylı haritası (2004) 2006 raporu Güney Afrika Cumhuriyeti'nin Cape Town şehrinde 9 Kasım 2006 tarihinde açıklandı. Odak noktası güç, fakirlik ve uluslararası su krizi üzerineydi. Kullanılan verilerin büyük çoğunluğu 2004 ve öncesine de dayanıyordu, bu vesdil ile 2004'teki rapora benziyordu. Birleşmiş Milletler'e üye ülkeler arasında gerekli istatistikleri veremeyen bazı ülkeler de mevcuttu. Rapor İnsani Gelişim Göstergesi bazı ilerlemelerin gerçekleşmediğini de ortaya koydu. Bazı gelişmiş ülkeler daha da fazla ilerleme gösterirken, gelişmekte olan ülkeler de gerileme içerisindeydi. Sahara altındaki Afrika'da ve Güney Asya'da önemli bir Beşeri Kalkınmışlık inişi mevcuttu. Diğer gelişmekte olan ülkeler ise az ya da hiç gelişme gösteremediler. 0.5 altındaki bir istatistik, az gelişmiş bir ülkeyi temsil ediyor ve 31 ülkeden 29'u Afrika'da bulunuyor. (Diğer iki ülke de Haiti ve Yemen) En aşağıdaki on ülkenin tamamı Afrika'dadır. Sahara altı ülkeler arasında, Ekvator Gine'si ve Güney Afrika 120 ve 121'inci olmuşlardır. (İkisi de 0.653 ortalamadadırlar) 0.8 üzerindeki bir istatistik de çok gelişmiş bir ülkeyi temsil eder. Bu tüm gelişmiş ülkeleri temsil eder. Bunlar ise Kuzey Amerika, Avrupa, Okyanusya, ve Doğu Asya'nın yanı sıra; gelişmekte olan ülkeler de Batı Avrupa, Güney Amerika, Güneydoğu Asya, Karayipler ve petrol zengini olan Arap Yarımadası'ndadır. Ayrıca bakınız Türkiye'deki illerin gelişmişlik düzeyleri Notlar Kaynakça Dış bağlantılar İnsani Gelişim Endeksi Ofisi 2006 Birleşmiş Milletler İnsani Gelişim Endeksi Raporu 2005 Birleşmiş Milletler İnsani Gelişim Endeksi Raporu İnsani Gelişim Endeksi Raporu hakkında teknik bilgiler Human Development Report 2009