İrlanda ekonomisi

bullvar_katip · 28 Mayıs 2024

İrlanda ekonomisi, hizmet, yaşam bilimleri, yüksek teknoloji endüstrisi ve ticaret, sanayi ve yatırım odaklı modern bir bilgi ekonomisidir. İrlanda, kişi başına düşen GSYİH açısından OECD içerisinde ve 2008 yılı itibarıyla OECD-28 AB-27 sıralamasında beşinci en zengin ülkelerinden biridir. 2005 yılında The Economist tarafından yapılan bir çalışmada İrlanda dünyanın en iyi yaşam kalitesine sahip ülkesi olarak belirlendi. 1995-2007 yılları arasında yüksek büyüme oranları ile ülke Kelt Kaplanı olarak anılmıştır. Bu ekonomik büyümenin anahtarlarından biri günümüzde % 12.5 standart hızında olan düşük kurumlar vergisi olmuştur. İrlanda, Merkez İstatistik Ofisi verilerine göre resmî olarak 2008 ekonomik krizine giren ilk AB üyesi ülke olmuştur. Kriz sırasında hanehalkı borcu, harcanabilir gelirin %190'ına erişerek gelişmiş ülkeler arasında en yüksek seviyeye yükseldi. İrlanda açık bir ekonomidir (Ekonomik Özgürlük Endeksi'nde 6. sırada) ve yüksek değerli doğrudan yabancı yatırım (DYY) akışlarında ilk sırada yer almaktadır. Küresel kişi başına GSYİH tablolarında İrlanda, Uluslararası Para Fonu tablosunda 187 ülke arasında 5. sırada ve Dünya Bankası sıralamasında 175 ülke arasında 6'ncı sırada yer almaktadır. 1984-2007 arasında yıllık düzeyde sürekli bir büyüme döneminin ardından, 2008 sonrası İrlanda mali krizi ekonomiyi ciddi şekilde etkilemiş ve İrlanda emlak balonunun çöküşüyle ilişkili iç ekonomik sorunları arttırmıştır. İrlanda ilk olarak 2007'nin 2. ve 3. çeyreği arasında kısa bir teknik durgunluk yaşamış, ardından 2008'in 1. çeyreği ve 2009'un 4. çeyreği arasında tekrar bir resesyon yaşamıştır. 2010'da ekonomik etkinliğin durgun olduğu bir yılın ardından, İrlanda'nın reel GSYİH'si 2011'de %2,2 ve 2012'de %0,2 artmıştır; bu, esas olarak dış satımdaki iyileşmelerden kaynaklanıyordu. Avrupa'daki borç krizi, 2012 3. çeyrekten itibaren yeni bir İrlanda durgunluğuna neden oldu ve bu kriz 2013'ten sonra da devam etmekteydi. 2013'ün ortalarına gelindiğinde, Avrupa Komisyonu'nun İrlanda için ekonomi tahmini, büyüme oranlarının 2013'te %1.1 ve 2014'te %2.2'ye geri döneceğini öngörüyordu. 2015 yılında %26.3'lük (%18.7'lik GSMH) şişirilmiş bir GSYİH büyümesi, resmî olarak kısmen ev değiştiren çok uluslu şirketlerin vergileri ters çevirme uygulamalarına atfedildi. Ekonomist Paul Krugman tarafından 'leprikon ekonomisi' olarak adlandırılan GSYİH'daki bu büyümenin, Apple'ın Ocak 2015'te İrlanda yan kuruluşunu yeniden yapılandırmasıyla yönlendirildiği gösterildi. İrlanda'nın ekonomik istatistiklerinin (GSMG, GSMH ve GSYİH dâhil) bazı çok uluslu şirketlerin Vergi Uygulamaları tarafından çarpıtılması, İrlanda Merkez Bankası'nın o yıldan itibaren ekonominin gerçek durumunu daha doğru bir şekilde yansıtmak için alternatif bir önlem (değiştirilmiş GSMG veya GSMG*) önermesine yol açtı. Yabancı çok uluslu şirketler, İrlanda ekonomisine önemli ölçüde katkıda bulunmaya devam etmekte, en büyük 20 İrlandalı kuruluşun 14'ünü (ciro bakımından) yabancılar oluşturmakta, özel kesim işgücünün %23'ünü istihdam etmekte ve toplanan kurumlar vergisinin %80'ini karşılamaktadırlar. 2019 ortalarından itibaren İrlanda'daki ekonomik büyümenin, özellikle düzensiz bir Brexit durumunda azalacağı tahmin edilmiştir. Ekonomik katkılar ve önlemler Yabancı sermayeli çok uluslu şirketler İrlanda'nın GSYİH'sının önemli bir yüzdesini oluşturmaktadır. Bu çok uluslu şirketlerin bazıları tarafından kullanılan "çok uluslu vergi planları" İrlanda'nın ekonomik istatistiklerinde bir bozulmaya katkıda bulunur; buna GSMG, GSMH ve GSYİH dâhildir. Örneğin, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), İrlanda'yı brüt kamu borcundan GSYİH'ya (2016'da %78.8) ortalama kaldıraçla gösterirken, ancak Japonya'dan sonra kişi başına brüt kamu borcuna (2016'da $62.686) göre 2. en yüksek kaldıraçla göstermektedir. Bu kopukluk, İrlanda ekonomisini ölçümlemek (2016 GSYİH'sı, 2016 İrlanda GSMG'sinin %143'ü ve OECD'ye göre İrlanda brüt kamu borcunun GSMG'ye oranı %116.5 idi.) için İrlanda Merkez Bankası tarafından değiştirilmiş İrlanda GSMG'sinin (veya GSMG*) 2017 gelişimine yol açtı. İrlanda'nın kişi başına düşen GSMG'si Almanya'ya çok benzer. Bir OECD raporuna göre, yabancı sermayeli kuruluşlar arasındaki verimlilik artışı 2017 yılında ortalama %10,9, yerli şirketler için ise %2,5 daha düşük gerçekleşti. İrlanda ekonomik verilerinin ABD çok uluslu vergi planları tarafından çarpıtılması, Kelt Kaplanı'ndaki kaldıraç artışına önemli bir katkıda bulunmuş ve bu hem İrlanda tüketici iyimserliğini (harcanabilir gelirin %190'ına borçlanan, OECD'nin en yükseği) hem de İrlanda ile ilgili küresel sermaye piyasaları iyimserliğini (İrlanda bankalarının mevduat tabanının %180'inden fazlasını ödünç vermesini sağladı, OECD'nin en yükseği) güçlendirmektedir. İrlanda'nın özel sektör kredisini ve OECD/IMF uyarılarını görmezden gelen küresel sermaye piyasaları, İrlanda'nın GSYİH'sının yükseldiği Kelt Kaplanı döneminde, mali krizden korkuyordu. Onların geri çekilmesi, İrlanda bankacılık sisteminde bir krize yol açan derin bir İrlanda mülk düzeltmesini hızlandırdı. İrlanda'nın 2015 GSYİH'sında özellikle çarpıcı bir büyümenin (2013'te %1'den 2014'te %8'e, 2015'te %25'e) büyük ölçüde Apple'ın Ocak 2015'te İrlandalı bağlı kuruluşu ASI'yi yeniden yapılandırmasından kaynaklandığı görüldü. AB Komisyonu'nun İrlanda'nın ulusal hesaplarına ilişkin bir takip raporu, bundan öncesinde bile, İrlanda'nın GSYİH'sının %23'ünün çok uluslu net telif hakkı ödemeleri olduğunu göstermiş, İrlanda GSYİH'sının "gerçek" GSYİH'nın %130'una (Apple'ın büyümesinden önce) şişirildiğini ima etmiştir. Bu, İrlanda Merkez Bankası'nın "gerçek" İrlanda ekonomisini daha iyi temsil etmek adına yeni bir ikâme ölçütü olarak, değiştirilmiş gayri safi milli gelir (veya GSMG*) önermesine yol açtı. ABD çok uluslu şirketlerinin İrlanda ekonomisi için önemi göz önüne alındığında (İrlanda çok uluslu istihdamının %80'i ve en büyük 20 İrlandalı kuruluşun 14'ü), 2017 vergi indirimleri ve İş Yasası'nın yürürlüğe girmesi İrlanda için bir meydan okumadır. ABD TCJA'sının bazı bölümleri İrlanda çok uluslu vergi planlarına (özellikle çağdaş bir "bölgesel vergi" sistemine geçiş, fikrî mülkiyete daha düşük bir Yabancı Kaynaklı Maddi Olmayan Gelir (FDII, Foreign-Derived Intangible Income) vergisi getirilmesi ve İrlanda karşıtı Küresel Somut Olmayan Düşük Vergilendirilmiş Gelir (GILTI, Global Intangible Low-Taxed Income) vergisi rejimi)) yöneliktir. Buna ek olarak, AB'nin önerdiği Dijital Satış Vergisi (ve Ortak Konsolide Kurumlar Vergisi Matrahı için belirtilen istek), İrlanda çok uluslu vergi planlarının ABD teknoloji şirketleri tarafından kullanımını kısıtlama girişimi olarak görülüyor. İrlanda kredi balonunun istikrara kavuşturulması, özel sektör bilançosundan (en yüksek OECD kaldıraç oranı) kamu sektörü bilançosuna, İrlanda banka kefaletleri ve kamu kesimi bilançosu (neredeyse kaldıraçsız, kriz öncesi) yoluyla büyük bir borç transferi gerektirdi. Bu borcun devri, İrlanda'nın 2017'de AB-28/OECD'de hem kamu kesimi borçluluğu hem de özel kesim borçluluğunun en yüksek seviyelerinden birine sahip olduğu anlamına gelmektedir. Geçmiş Özgür İrlanda Devletinden beri 1920'lerden bu yana İrlanda, özellikle 1930'larda İngiltere ile ekonomik savaş sırasında yüksek tarifeler ve ithalat ikâmesi politikaları gibi yüksek ticaret engellerine sahipti. 1950'lerde İrlanda'dan 400.000 kişi yurtdışına göç etti. Ekonomik milliyetçiliğin sürdürülemez olduğu giderek daha açık hale gelmekteydi. Diğer Avrupa ülkeleri hızlı bir büyüme yaşarken, İrlanda ekonomik durgunluk süreci yaşamaktaydı. Politika değişiklikleri, ekonomik yönetimin temel hedefi olarak mali kısıtlamadan ziyade serbest ticaret, yabancı yatırım ve büyümeyi savunan, resmî olarak 1958'de yayınlanan Ekonomik Kalkınma adlı makalede bir araya getirildi. 1970'lerde nüfus %15 artmış ve milli gelir yıllık %4 oranında büyümüştü. İstihdam yılda yaklaşık %1 artış kaydetmiş, ancak devlet kesimi bunun büyük bir bölümünü oluşturuyordu. Kamu kesimi istihdamı 1980 yılına kadar toplam işgücünün üçte birini oluşturmuştu. Bütçe açıkları ve kamu borcu artmış ve bu 1980'lerde krize yol açmıştı. 1980'lerde, altta yatan ekonomik sorunlar belirgin hale geldi. Orta gelirli işçiler marjinal gelirlerinin %60'ına vergilendirilmiş, işsizlik %20'ye yükselmiş, yıllık denizaşırı göç, nüfusun %1'inden fazlasına ve kamu açıkları GSYİH'nın %15'ine ulaşmıştı. 1987'de Fianna Fáil idaresi kamu harcamalarını azaltmış, vergileri düşürmüş ve rekabeti teşvik etmişti. Ryanair, İrlanda'nın düzensiz havacılık pazarını kullanmış ve Avrupalı düzenleyicilerin ulaşım pazarlarındaki rekabetin faydalarını görmelerine yardımcı olmuştu. Intel, 1989 yılında yatırım yaptı ve onu Microsoft ve Google gibi bir dizi teknoloji şirketi takip etti. Sürdürülebilir ekonomik büyüme konusunda tüm hükûmet tarafları arasında bir fikir birliği oluşmuştur. OECD refah sıralamasında İrlanda'nın kişi başına düşen GSYİH'si, 1993'te 21'inci iken 2002'de 4. sıraya yükseldi. 1985 ve 2002 yılları arasında özel sektör işleri %59 artış göstermiştir. Ekonomi, hizmetlere ve yüksek teknoloji endüstrilerine odaklanarak tarımdan bilgi ekonomisine doğru yönelmiştir. Ekonomi 1995'ten 2000'e kadar ortalama %10, 2001'den 2004'e ise ortalama %7 büyüme kaydetmiştir. GSYİH'nın %46'sını ve ihracatın yaklaşık %80'ini oluşturan sanayi, ülkenin önde gelen işkolu olarak tarımın yerini almıştı. Kelt Kaplanı (1995–2007) Birçok çok uluslu şirket için İrlanda'da iş yapma kararı, İrlanda Endüstriyel Kalkınma Ajansı'nın (IDA Ireland) cömert teşvikleriyle daha da kolaylaşmıştı. Tarihçi R. F. Foster, sebebin yeni bir girişkenlik duygusunun ve Intel gibi Amerikan şirketlerinin girişinin bir birleşimi olduğunu savunmaktadır. Başlıca etmenlerin düşük vergilendirme, iş yanlısı düzenleyici politikalar ve genç, teknoloji meraklısı bir işgücü olduğu sonucuna varmaktadır. Buna ek olarak, Avrupa Birliği üyeliği, ülkeye, daha önce sadece Birleşik Krallık aracılığıyla ulaştığı pazarlara kârlı erişim sağlayıp, İrlanda ekonomisine büyük para yardımları ve yatırım sermayesi pompalayarak yardımcı olmuştur. Ekonomi, tüketici harcamaları, inşaat ve iş yatırımlarındaki artıştan yararlanmıştır. 1987'den bu yana, ekonomi politikasının önemli bir parçası, hükûmet, işverenler ve sendikalar arasında neo-korporatist bir gönüllü 'ödeme anlaşmaları' kümesi olan sosyal ortaklık olmuştur. 1995-2000 arasındaki yüksek ekonomik büyüme dönemi, Doğu Asya'nın kaplan ekonomilerine atıfta bulunarak, Kelt Kaplanı olarak adlandırıldı. GSYİH büyümesi, 2001'de yaklaşık %6, 2004'te %4'ün üzerinde ve 2005'te %4.7 ile nispeten güçlü olmaya devam etmişti. Yüksek büyüme ile yüksek enflasyon görülmüştü. Dublin'deki fiyatlar, özellikle emlak piyasasında, ülkenin diğer bölgelerinden önemli ölçüde daha yüksekti. Ancak son ekonomik durgunluk sonrasında emlak fiyatları düşmekteydi. Temmuz 2008 sonunda, yıllık enflasyon oranı %4.4 (TÜFE ile ölçüldüğünde) veya %3.6 (Uyumlaştırılmış TÜFE ile ölçüldüğünde) idi ve enflasyon aslında bir önceki aya göre biraz düşmüştü. Kişi başına düşen GSYİH açısından İrlanda, OECD ve AB-27 sıralamalarında en zengin ülkelerden biri olarak yer almakta; OECD-28 sıralamasında 4. sırada yer almaktadır. Millî gelirin daha iyi bir ölçüsü olan 'kişi başına düşen GSMG' açısından, İrlanda, son yıllardaki önemli büyümeye rağmen OECD-28 sıralamasında 10. sırada yer almaktadır. İrlanda'da bulunan çok sayıda çok uluslu kuruluş nedeniyle GSYİH, GSMG'den (Gayri safi milli gelir) önemli ölçüde daha yüksektir. Economist dergisi tarafından yapılan bir 2005 çalışması, İrlanda'nın dünyanın en iyi yaşam kalitesine sahip ülkesi olduğunu bulgulamıştır. Olumlu raporlar ve ekonomik istatistikler, altta yatan bazı dengesizlikleri maskeledi. Doğası gereği döngüsel olan inşaat kesimi, İrlanda'nın GSYİH'sının önemli bir bileşenini oluşturuyordu. Konut tabanlı emlak piyasasında yakın zamanda yaşanan bir gerileme, İrlanda ekonomisinin inşaat işkoluna aşırı maruz kalmasına neden olmuş ve bu şimdilerde ekonomik büyüme için bir tehdit teşkil etmektedir. 2000 yılından bu yana birkaç yıl süren ekonomik büyümeye ve önemli iyileşmelere rağmen, İrlanda nüfusu AB-15 ortalamasından marjinal olarak daha fazla yoksulluk riski altındadır ve nüfusun %6.8'i "tutarlı yoksulluk" çekmektedir. Ekonomik darboğaz (2008–2013) Merkezi İstatistik Ofisi tarafından açıklandığına göre, AB'de 2008 mali kriziyle ilgili bir durgunluğa resmen giren ilk ülke İrlanda olmuştu. Bu noktada, İrlanda şimdi dünyadaki ikinci en yüksek hanehalkı borcuna sahipti (hanehalkı gelirinin %190'ı). Ağustos 2010'da Standard & Poor's derecelendirme kuruluşu tarafından, hükûmetin orta vadede mali esnekliğini zayıflatacak olan bankaları destekleme maliyeti nedeniyle ülkenin kredi notu "AA-" seviyesine düşürüldü. O dönemde bankaların yeniden sermayelendirilmesinin maliyetinin beklenenden daha yüksek olduğu ortaya çıkmış ve artan maliyetlere yanıt olarak, ülkenin kredi notu Standard & Poor's tarafından tekrar "A" seviyesine indirilmiştir. Küresel durgunluk İrlanda ekonomisini önemli ölçüde etkilemişti. Ekonomik büyüme 2007'de %4.7 idi, ancak 2008'de %-1.7 ve 2009'da %-7.1 oldu. 2010 yılının ortalarında İrlanda, 2009 yılının 4. çeyreğinde %0,3 ve 2010 yılının 1. çeyreğinde %2,7'lik bir büyümenin ardından durgunluktan çıkmak üzereymiş gibi bir görünüm arz ediyordu. Hükûmet o yıl, %0.3'lük bir genişleme tahmin ediyordu. Bununla birlikte, ekonomi ikinci çeyrekte %−1,2'lik negatif bir büyüme yaşamış ve dördüncü çeyrekte GSYİH %1,6 daralmıştı. Genel olarak, GSYİH 2010 yılında %1 oranında azaldı ve bu da negatif büyümenin üst üste üçüncü yılı oldu. Öte yandan, Eylül'de Ağustos ayına göre %7,9'luk büyüme ile 2010 yılında Euro bölgesindeki sanayi üretimi aylık en büyük artışı kaydederken, onu Estonya (%3,6) ve Danimarka (%2,7) izledi. [[Dosya:IMG 187w.jpg|küçükresim|250px|Dublin, Sandyford'da bir konut inşaat alanı, 2006.]] İrlanda bankalarının yönetimi, finansal düzenleyici ve İrlanda hükûmeti tarafından onaylanmayan ikinci sorun, ödeme gücüdür. Ödeme gücü ile ilgili soru, İrlanda emlak piyasasındaki iç sorunlar nedeniyle ortaya çıkmıştı. İrlandalı finans kurumları, kredi portföylerinde gayrimenkul geliştiricileri üzerinde önemli bir etkiye sahipti. 2008 yılında, gayrimenkul geliştiricileri, talep önemli ölçüde azaldığı için satılmayan aşırı mülk arzına sahipti. Doğu Avrupa'dan birçok göçmeni çeken ve mülk talebini artıran geçmişin istihdam artışı, yerini artan işsizliğe bıraktı. İrlandalı emlak geliştiricileri, kentsel kahverengi alan ve yeşil alanlar gibi aşırı değerli arazi parsellerinde milyarlarca Euro değerinde spekülasyon yaptı. Ayrıca, 2007 yılında, diğer Avrupa ülkelerindeki eşdeğer arazinin değerinin birkaç katı olan dönüm başına €23.600 (dönüm başına $32.000 veya hektar başına €60.000) ortalama bir değere sahip olan tarım arazilerinde de spekülasyon yaptılar. İnşaatçılara ve geliştiricilere verilen krediler o kadar büyümüştür ki, tüm banka kredilerinin %28'ine eşittir veya "perakende bankalardaki tüm kamu mevduatlarının yaklaşık değeri. Etkili bir şekilde, İrlanda bankacılık sistemi tüm özkaynaklarını, mevduat sahiplerinin nakit parasının önemli bir kısmını üst üste aldı ve inşaatçılara ve mülk spekülatörlerine teslim etti....Buna karşılık, 1989 sonlarında Japon balonunun patlamasından hemen önce, inşaat ve emlak geliştirme, banka kredilerinin yüzde 25'inin biraz üzerine ulaşmıştı." İrlanda bankaları, vadesi geldiğinde krediler çağrılırsa, İrlanda'da daha da ciddi bir finansal krizi tetikleyen sistematik bir riski doğru bir şekilde tanımlamaktadır. Krediler, "sözleşmeler" olarak adlandırılan hüküm ve koşullara tabidir. Bu sözleşmeler, birçok gayrimenkul geliştiricisinin (kaçınılmaz) iflasını kışkırtma korkusuyla reddedilir ve bankaların "bazı geliştiricilere faiz faturalarını ödemek için daha fazla nakit borç verdiğine inanılır, bu da onların bankalar tarafından 'kötü borç' olarak sınıflandırılmadığı anlamına gelir." Ayrıca, bankaların "değer düşüklüğü" (kötü borç) hükümleri hala çok düşük seviyededir. Bu, emlak piyasasının temellerinde meydana gelen gerçek olumsuz değişikliklerle tutarlı görünmüyor. 30 Eylül 2008'de İrlanda Hükûmeti, İrlanda bankacılık sistemini korumayı amaçlayan bir teminat ilan etti. Vergi mükellefi fonları tarafından desteklenen İrlanda Ulusal garantisi şunları kapsar "tüm mevduatlar (perakende, ticari, kurumsal ve bankalararası), teminatlı tahviller, birinci derece borçlar ve vadeli sermaye benzeri borçlar". Kurtarma karşılığında, hükûmet bankalarda (hissedar değerini seyrelten) tercih edilen özkaynak hisselerini almadı ve üst düzey bankacılık yöneticilerinin maaş ve ikramiyelerinin sınırlandırılmasını veya Yönetim Kurulu üyelerinin değiştirilmesini talep etmedi. Hükûmetin bankalara verdiği garantilere rağmen hissedar değerleri düşmeye devam etmiş ve 15 Ocak 2009'da hükûmet, 2007'deki zirvesinin %2'sinden daha az bir piyasa değerine sahip olan Anglo Irish Bank'ı kamulaştırmıştır. Bunun ardından, 19 Ocak 2009 tarihinde hisse değerleri bir günde %47 ila %50 arasında düşen diğer iki büyük İrlanda bankası üzerinde daha fazla baskı vardı. 11 Ekim 2008 itibarıyla, hükûmetin mülk geliştiricilerini yapay olarak desteklemek için olası eylemleri hakkında sızdırılan raporlar ortaya çıktı. Buna karşılık, 7 Ekim 2008'de, Danske Bank büyük ölçüde İrlandalı yan kuruluşu İrlanda Ulusal Bankası'ın uğradığı mülkle ilgili kayıplar nedeniyle önemli bir meblağ yazıyordu. İrlanda operasyonlarının kredi defterine karşı %3.18'lik bir ücret, gerçekleşen ilk önemli nottur ve aşırı maruz kalan yerli bankalar tarafından yapılacak daha önemli gelecekteki ücretlerin kapsamının mütevazı bir göstergesidir. Yurtiçinde sahip olunan İrlanda bankaları tarafından varlık yazma ve çıkarmaları sadece şimdi yavaş yavaş yer almaya başlıyor. Kasım 2010'da İrlanda hükûmeti, kamu maliyesini düzene sokmayı ve açığını 2015 yılına kadar ekonomik üretimin %3'ü olarak belirleyen AB hedefine uygun hale getirmeyi amaçlayan bir Ulusal İyileştirme planı yayınladı. Taslakta dört yıllık bir dönemde 15 milyar Avro'luk (kamu harcama kesintilerinde 10 milyar Avro ve vergilerde 5 milyar Avro) bir bütçe ayarlaması öngörülüyordu. Bu, toplamda 6 milyar €'luk tedbirler gerçekleştiğinde, 2011'de önden yüklendi. Hükûmet açığını GSYİH'nın %3'ünden daha azına düşürmek için 2015 yılına kadar yılda 3 milyar €'luk bütçe ayarlamaları yapılmıştı. KDV, 2014 yılına kadar %23'e çıkacaktı. Emlak vergisi 2012'de yeniden yürürlüğe girdi. Bu, başlangıçta 2012 yılında tüm mülklerde sabit bir oran olarak ücretlendirilmiş ve daha sonra 2013'ten itibaren bir mülkün tahmini piyasa değerinin %0.18'i seviyesinde ücretlendirilmiştir. Yerel su ücretleri 2015 yılında uygulamaya konacaktı. Harcama kesintileri arasında kamu kesimi ücret seviyelerinde düşüşler, erken emeklilik programları yoluyla kamu işkolu çalışanlarının sayısında azalmalar, sosyal yardım ödemelerinin azaltılması ve sağlık harcamalarının düşürülmesi yer alıyordu. Artan vergilendirme ve hükûmet harcamalarındaki düşüşün bir sonucu olarak, İrlanda Merkezi İstatistik Ofisi, İrlanda hükûmet açığının 2010 yılında GSYİH'nın %32.5'inden (finans işkoluna bir kerelik destek ödemeleri ile arttırılan bir seviye) 2013 yılında GSYİH'nın %5.7'sine düştüğünü bildirdi. Buna ek olarak, İrlanda'nın işsizlik oranı Şubat 2012'de %15.1'lik bir zirve noktasından Aralık 2014'te %10.6'ya düştü. İstihdam edilen kişi sayısı Eylül 2013'e göre 58.000 kişi (istihdam oranında %3.1 artış) artış kaydetmiştir. 27 Şubat 2014'te hükûmet, 2013 ve 2012'de başlatılan benzer planları takip eden bir plan olan 2014 İstihdam Eylem Planını başlatmıştır. İyileşme belirtileri (2014–2016) "Kelt Ankası" terimi, gazeteci ve hicivci Paul Howard tarafından icat edildi. Bu terim, ara sıra bazı ekonomi yorumcuları ve medya kuruluşları tarafından 2014'ten beri İrlanda'daki bazı işkollarındaki ekonomik büyüme göstergelerini tanımlamak için kullanıldı. 2013'ün sonlarında İrlanda, AB/ECB/IMF kurtarma programından çıktı. İrlanda ekonomisi 2014 yılında toparlanmaya başlamış ve %4.8 büyüyerek Avrupa Birliği'nde en hızlı büyüyen ekonomi haline gelmiştir. Büyümeye katkıda bulunan etmenler arasında toparlanan bir yapı işkolu, parasal genişleme, zayıf bir euro ve düşük petrol fiyatları yer alıyordu. Bu büyüme, ulusal borcun GSYİH'nın %109'una düşürülmesine yardımcı olmuş ve bütçe açığı dördüncü çeyrekte %3.1'e gerilemiştir. Manşetteki işsizlik oranı %10'da sabit kalmasına karşın, gençler arasındaki işsizlik oranı %20'den fazla olan AB ortalamasının üzerinde kaldı. Göç oranı 2014 yılında düşmeye başlasa da, işsizlik istatistiklerinde önemli bir etken olmaya devam etmişti. Emlak fiyatları da 2014'te artarak Dublin'de en hızlı büyüyen fiyatları teşkil etti. Bu, özellikle Dublin bölgesindeki konut sıkıntısından kaynaklanıyordu. Konut talebi, İrlanda yapı ve emlak işkollarında bir miktar iyileşmeye neden oldu. 2015'in başlarında, ev fiyatlarındaki artışlar ulusal olarak Dublin'dekileri geride bırakmaya başladı. Cork, konut fiyatlarının %7.2 oranında yükseldiğini, Galway ise %6.8 oranında arttığını gördü. Limerick'te fiyatlar %6.7 artarken Waterford'da %4.9 artış yaşanmıştı. Konut krizi, Dublin Şehir Konseyi bölgesinde ilk kez 20.000'den fazla başvuru sahibinin sosyal konut listesinde yer almasına neden olmuştu. Mayıs 2015'te İrlanda İflas Servisi, Oireachtas Adalet Komitesine (İrlanda yasama organı) 110.000 ipotek ödemesinin gecikmiş olduğunu ve bunlardan 37.000'inin 720 günden fazla gecikmiş olduğunu bildirmişti. 14 Ekim 2014'te Maliye Bakanı Michael Noonan ve Kamu Harcamaları ve Reform Bakanı Brendan Howlin, vergi indirimleri ve harcama artışlarını içeren yedi yıl içinde ilk kez olan 2015 bütçesini uygulamaya koymuştu. Bütçe, son altı yıl içinde uygulamaya konan bazı kemer sıkma önlemlerini ve harcamalarda artış ve 1 milyar Avro'nun biraz üzerinde vergi kesintisi ile tersine çevirmiştir. Nisan 2015'te, "İlkbahar Ekonomi Bildirimi" sırasında Noonan ve Howlin, hükûmetin 2020 yılına kadar ki plan ve tahminlerini özetledi. Genişletici bütçelerle ilgili bu politika açıklamaları, bütçe açığı yönetimi planları ve Evrensel Sosyal Yükümlülükte ve diğer vergilerde önerilen kesintileri içeriyordu. Ekim 2014'te Almanya Maliye Bakanı Wolfgang Schäuble, Almanya'nın kurtarma paketinden sonra İrlanda ekonomisinin nasıl toparlandığını gördüğünde onu "kıskandığını" söyledi. Ayrıca İrlanda'nın Euro'nun istikrârına önemli bir katkı sağladığını da ekledi. Taoiseach'den Enda Kenny ekonomik büyümeyi övmüş ve İrlanda'nın "ani yükseliş ve düşüş" döngüsüne geri dönmekten kaçınmaya çalışacağını söylerken, ekonominin diğer alanlarının kırılgan kaldığını belirtmiştir. Avrupa Komisyonu da toparlanma ve büyümeyi kabul etmekle birlikte, ulusal borcu daha da azaltmak için herhangi bir ek devlet gelirinin kullanılması gerektiği konusunda uyarıda bulunmuştur. Diğer bazı yorumcular, Euro bölgesine, dünya ekonomik görünümüne ve diğer iç ve dış etkenlere bağlı olarak, İrlanda'da 2014'te ve 2015'in başlarında görülen büyümenin, sürdürülebilir ekonomik gelişme için daha uzun vadeli bir modele işaret etmeyebileceğini öne sürmüşlerdir. Başka yorumcular ise, kurtarma rakamlarının göç, gençlik işsizliği, çocuk yoksulluğu, evsizlik ve diğer etmenleri hesaba katmadığını belirtmiştir. Birleşik Krallık, 23 Haziran 2016'da, Birleşik Krallık ile İrlanda arasındaki ticaret ve genel olarak İrlanda ekonomisi üzerinde olumsuz bir etkiye neden olma olasılığı yaygın olarak bildirilen, Avrupa Birliği'nden ayrılma kararı aldı. Örneğin Financial Times gibi diğer bazı yorumcular, Londra merkezli bazı finans kurumlarının Brexit sonrasında operasyonlarını Dublin'e taşıyabileceğini öne sürdüler. [[Dosya:2011 Ratio of GNI to GDP (EuroStat National Accounts).png|küçükresim|2011'de AB'de GSMG'nin GSYİH'ye oranı (Eurostat Ulusal Hesapları, 2011)]] 2016 yılında resmi CSO (İrlanda'nın istatistik kurumu) rakamları, ekonomik toparlanmanın 2015 yılında GSYİH'da %26.3 ve GSMG'de %18.7'lik bir artışa yol açtığını göstermiştir. Rakamlar, bunları etiketleyen Nobel Ödülü sahibi ekonomist Paul Krugman da dâhil geniş çapta bir kesim tarafından "leprikon ekonomisi" söylemiyle alay konusu edildi. Resmî açıklama, 2014 sonunda "Çifte İrlanda" düzenlemesinin kapatılmasının (2020'ye kadar aşamalı olarak kaldırıldı) bazı çok uluslu şirketlerin "maddi olmayan varlıkları" İrlanda'ya taşımasına yol açması yönündeydi. Daha sonra 2018'de bunun Apple'ın Ocak 2015'te "çifte İrlanda" yapısı olan Apple Sales International'ın ("ASI") yeniden yapılandırılmasından kaynaklandığı gösterildi. Piyasalar her zaman İrlanda ekonomik istatistiklerini bir dereceye kadar ihtiyatla almış olsa da (İrlanda GSMG'si ile İrlanda GSYİH/GSMH'si arasındaki artan uçurum göz önüne alındığında), bu artışın boyutu, İrlanda'nın istatistiklerinde yer alan ABD "çok uluslu vergi programlarının ("çifte İrlanda" gibi) çarpıklık düzeyine dikkat çekti. Örneğin, "kişi başı" temelinde İrlanda, OECD'nin en yüksek kaldıraçlı ekonomilerinden biridir, "GSYİH'nın %'si" temelinde ise hızla kaldıraçlı konumundan ayrılmaktadır. Buna yanıt olarak, İrlanda Merkez Bankası, İrlanda ekonomi analizi için yeni bir ölçümleme yöntemi olan "değiştirilmiş gayri safi milli gelir" veya "İrlanda GSMG'si*" olarak adlandırılan özel bir yönlendirme grubu oluşturdu. 2016 için, İrlanda GSMG'si* İrlanda GSYİH'sinin %30 altında olurken, İrlanda devleti net borç/GSMG* oranı %106 (%73 İrlanda net borç/GSYİH oranına kıyasla) olacaktı. 2000'lerin ortalarında "çifte İrlanda" düzenlemesinin büyümesinden bu yana İrlanda GSMH'si ile İrlanda GSYİH/GSMH'si arasındaki genişleyen uçurumun izini süren yorumcular (tablolara bakınız) ve "maddi olmayan duran varlıklar için sermaye ödenekleri" planının GSMG/GSMH/GSYİH'yi daha da güçlü bozucu etkisi üzerindeki yorumlar, GSMG'nin gerçek İrlanda ekonomisini hâlâ önemli ölçüde fazla ifade ettiğini kaydetti. 2017 yılına gelindiğinde, bir dizi İrlandalı finansal yorumcu, İrlanda'nın ekonomik GSYİH/GSMH istatistiklerinin yanlışlığından yakınmıştı. Düşük vergi modeline meydan okuma (2017'den ileriye) İrlanda ekonomik krizi sırasında, İrlanda'nın borcunu yeniden dengelemek adına Yabancı Sermayeyi çekmek için belirli İrlanda vergi planları gevşetilmişti. Düşük vergili olan programlar neredeyse sıfır vergili haline geldi (2009 yılında "maddi olmayan duran varlıklar için sermaye ödenekleri"). Kısıtlanmış şemalar daha erişilebilir hale geldi (örn. 2012'de "Bölüm 110 SPV'leri"). Bu tasarılar, İrlanda'nın kriz sonrası toparlanmasına yol açan Yabancı Sermayeyi ülkeye çekmişti. Aynı zamanda İrlanda'nın kurumsal "vergi cennetleri" sıralamasında yükseldiğini ve Brezilya tarafından kara listeye alındığını gördü. 2017 yılında "denizaşırı finans merkezleri" üzerine yapılan büyük bir çalışma, İrlanda'yı en iyi 5 küresel 'Conduit OFC' (Deniz aşırı finans merkezi kanalı) olarak tanımladı. Bu, İrlanda'yı ABD kurumlar vergisi dönüşümleri için en popüler yer haline getirdi. Pfizer ve İrlanda merkezli Allergan, tarihteki en büyük kurumlar vergisi dönüşümünü 160 milyar dolarla açıkladığında (İrlanda'nın 190 milyar avroluk 2016 GSMG*'sinin %84'ü), bu Obama yönetimini ABD vergi yatırımlarını engellemeye zorlamıştı. O zamandan beri başka bir örnek gerçekleşmedi. İrlanda ayrıca çok uluslu ABD teknoloji şirketleri için bir üs haline gelmişti. 2014 yılına kadar (tabloya bakın), Apple'ın İrlandalı yan kuruluşu ASI, yıllık olarak 34 milyar Euro vergilendirilmemiş kâr elde ediyordu (İrlanda'nın 2014 GSMH*'sinin %20'si). AB, İrlanda'yı "Çifte İrlanda düzenlemesi"'ni durdurmaya zorladı, ancak bu şirket değiştirilmişti (Apple'ın "sermaye ödenekleri" ve Microsoft'un "tekil maltı"). 2017 yılına gelindiğinde, İrlanda Endüstriyel Kalkınma Ajansı, çok uluslu şirketlerin İrlanda hazinesine (kurumlar vergileri, ücretler ve sermaye harcamaları) 28.3 milyar Euro nakit katkıda bulunduğunu (ABD %80'i oluşturur) ve daha da büyük bir İrlanda ekonomik etkisinden sorumlu olduklarını, bunun daha sonra doğru bir şekilde ölçülebilir olduğunu tahmin etti (yani yeni ofis inşaatı, ikinci dereceden hizmetler vb.). OECD, yabancı çok uluslu şirketlerin İrlanda üretiminde %80 yerli katma değer ve %47 istihdam sağladığını ve İrlanda hizmetlerinde yerel katma değerin %40'ını ve istihdamın %28'ini sağladığını tahmin ediyordu. Buna ek olarak, OECD, yabancı çok uluslu şirketlerin İrlanda özel kesim işgücünün dörtte birini istihdam ettiğini tahmin etmektedir. Bununla birlikte, ABD ve AB, İrlanda'daki ABD'li çok uluslu şirketlerin aşırı vergiden kaçınma olarak gördükleri şeyi engelleme konusunda daha kararlı hale geldiler. Uluslararası İlişkiler Merkezi aracılığıyla yayınlanan bir 2018 çalışması, ABD şirketlerinin vergi uygulamaları nedeniyle İrlanda'nın ticaret modelinin AB ülkelerinden çok NAFTA ülkeleriyle uyumlu olduğunu öne sürmüştür. 2017 ABD Vergi Kesintileri ve İş Yasası, İrlanda'yı doğrudan göz önünde bulundurarak kabul edildi. TCJA, ABD'yi "dünya çapında vergi" sisteminden (ABD çok uluslu şirketlerin İrlanda'yı kullanmasının nedeni budur) çağdaş bir "bölgesel vergi" sistemine (ABD dışındaki çok uluslu şirketlerin İrlanda'yı neredeyse hiç kullanmamasının nedeni budur - İngiltere'nin uluslararası şirketleri ciroya göre İrlanda'nın en büyük 50 firması içindedir ve sadece bir tanesi de Alman perakendeci Lidl'dır) taşır. FDII vergi rejimi, ABD merkezli "fikrî mülkiyete" ("FM") düşük vergili %13,125 oranı vermektedir. GILTI (Küresel Somut Olmayan Düşük Vergilendirilmiş Gelir) vergi rejimi yabancı tabanlı FM'ye (ör. İrlanda'daki gibi) ceza vermekte ve bu da etkin oranını FDII (Yabancı Kaynaklı Maddi Olmayan Gelir) oranının (yani, fikrî mülkiyetin ABD'ye yeniden konumlandırılmasını teşvik eder) üzerine çıkarmaktadır. Uzmanlar, ABD TCJA'sının İrlanda'nın "çok uluslu vergi planlarını" etkisiz hale getirdiğine inanmaktadır. Avrupa Birliği Komisyonu'nun yaklaşan 2018 "dijital vergisi" de İrlandalı "çok uluslu vergi planlarını" frenlemek için tasarlanmıştır. Ciroyu vergilendirerek, İrlanda "çok uluslu vergi planlarında" bir "geçersiz kılma" görevi görür. Bu İrlanda Mali Danışma Konseyi Başkanı Seamus Coffey tarafından "İrlanda için Brexit'ten daha ciddi bir tehdit" olarak tanımlanmıştır. Veri Aşağıdaki tablo, 1980-2017 arasındaki temel ekonomik verileri göstermektedir. %2'nin altındaki enflasyon yeşil renkle gösterilmiştir. İşkolları Uçak kiralama Uçak kiralamada doğrudan 1.200 kişi istihdam edilmekte ve İrlandalı ev sahipleri 100 milyar avrodan fazla varlığı yönetmektedir. Bu, İrlanda'nın dünya çapında uçak filosunun yaklaşık %22'sini ve küresel kiralık uçak filosunun %40'ını yönettiği anlamına gelmektedir. İrlanda, filo büyüklüğüne göre ilk 15 kiraya verenin 14'üne sahiptir. Alkollü içecek endüstrisi İçecek endüstrisi yaklaşık 92.000 kişiyi istihdam etmekte ve İrlanda ekonomisine yılda 2 milyar euro katkıda bulunmaktadır; bu da onu en büyük işkollarından biri haline getirmektedir. Tarım, damıtma ve bira endüstrisindeki işleri destekler. Bira (1.800 kişiyi doğrudan ve 35.000 kişiyi dolaylı olarak istihdam ediyor), elma şarabı (5.000 işi destekliyor), alkollü içkiler (14.700 işi destekliyor), viski (400 milyon euro ciroya sahip ve 748 kişiyi istihdam ediyor) ve şarap (doğrudan 1.100 çalışanı istihdam ediyor) olmak üzere 5 bölüme ayrılmıştır. Mühendislik Çok uluslu mühendislik işkolu 18.500'den fazla kişiye istihdam sağlamakta ve ekonomiye yılda yaklaşık 4.2 milyar avro katkıda bulunmaktadır. Buna sanayi ürünleri ve hizmetler, havacılık, otomotiv ve temiz teknoloji gibi alanlarda yaklaşık 180 şirket dahildir. Enerji üretimi Bord Gáis Enerji, ilk olarak 1976 yılında Kinsale Head gaz sahasından karaya getirilen doğal gazın tedariki ve dağıtımından sorumludur. Turba toprağı tüketiminden elde edilen elektrik üretimi, toplam elektrik üretiminin bir yüzdesi olarak, 1990 ve 2004 yılları arasında %18.8'den %6.1'e düşürülmüştür. İrlanda Sürdürülebilir Enerji Kurumunun (SEAI) 2006 tahmini, petrolün artık elektrik üretimi için kullanılmayacağını, ancak doğal gazın toplam payın %71.3'ünde, kömürün %9.2'sinde ve pazarın %8.2'sinde yenilenebilir enerjide baskın olacağını tahmin etmektedir. Yeni veya yeterlikli kaynaklar arasında Corrib gaz sahası ve Shannon sıvılaştırılmış doğal gaz terminali bulunmaktadır. İrlanda, yenilenebilir enerjiye küresel bir geçişten jeopolitik olarak fayda sağlayabilecek bir grup ülkeden biridir. Enerji geçişinden sonra jeopolitik kazançlar ve kayıplar endeksinde ("GeGaLo Endeksi") 156 ülke arasında 12.sırada yer almaktadır. İhracat küçükresim|350px|Harvard Ekonomik Karmaşıklık Atlası'ndan İrlanda'nın Ürüne Göre İhracat Haritası (2014) İhracat, İrlanda'nın ekonomik büyümesinde önemli bir rol oynamaktadır. Ülke, dünyadaki en büyük ilaç, tıbbi cihaz ve yazılımla ilgili mal ve hizmet ihracatçılarından biridir. Ülkede Tara madenindeki dev cevher yatağı da dâhil bir dizi önemli temel metal yatağı keşfi yapılmıştır. Çinko-kurşun cevherleri şu anda Lisheen ve Galmoy'daki diğer iki yeraltı operasyonundan da çıkarılmaktadır. İrlanda şu anda dünyada yedinci en büyük çinko konsantresi üreticisi ve onikinci en büyük kurşun konsantresi üreticisi olarak yer almaktadır. Bu madenlerden elde edilen toplam çıktı, İrlanda'yı Avrupa'nın en büyük çinko üreticisi ve ikinci en büyük kurşun üreticisi yapmaktadır. Ocak 2011'de yayınlanan, Ernst & Young 2010 Küreselleşme Endeksi, Ekonomist İstihbarat Birimi listesinde, İrlanda, Hong Kong'un ardından ikinci sırada yer almıştır. Endeks, 60 ülkeyi GSYİH'ları temelinde küreselleşme dereceleri bakımından sıralamaktadır. İrlanda ekonomisi 2011 yılında önemli borç sorunları içinde olsa da, ihracatı başarılı olmaya devam etmektedir. Mali hizmetler Mali hizmetler işkolu yaklaşık 35.000 kişiyi istihdam etmekte ve ekonomiye yılda 2 milyar euro vergi katkısı yapmaktadır. İrlanda, Avrupa'nın en büyük yedinci toptan finansal hizmetler sağlayıcısıdır. Bu kuruluşların bir kısmı Dublin'deki Uluslararası Finansal Hizmetler Merkezi'nde (IFSC) bulunmaktadır. Bilgi ve iletişim teknolojisi Bilgi ve iletişim teknolojisi (BİT) işkolu 37.000'den fazla kişiyi istihdam etmekte ve yılda 35 milyar dolar hasıla üretmektedir. Ülkede ilk on bilişim şirketi, toplamda 200'den fazla şirketle birlikte İrlanda'da bulunmaktadır. Silicon Docks gibi bu BİT şirketlerinin bir kısmı, gelişme aşamasında Dublin'de bulunmaktadır. Buna Google, Facebook, Twitter, LinkedIn, Amazon, eBay, PayPal ve Microsoft dahildir; birçoğunun EMEA (Avrupa, Orta Doğu, Afrika) merkezi İrlanda'da dır. Diğerleri, Apple, EMC ve Johnson Controls da dâhil Avrupa'daki işlerini Cork'taki merkezlerinden yönetmektedirler. Tıbbi teknolojiler Tıbbi teknoloji (MedTech) işkolu, yaklaşık 25.000 kişiyi istihdam etmekte ve ülkede yüzden fazla şirket ile yılda 9,4 milyar Euro hasıla üretmektedir. İlaçlar İlaç işkolu yaklaşık 50.000 kişiyi istihdam etmekte ve 55 milyar avroluk ihracattan sorumludur. Bu şirketlerin bir kısmı County Cork, Little Island ve Ringaskiddy'de yerleşiktir. Yazılım Yazılım işkolu yaklaşık 24.000 kişiyi istihdam etmekte ve ekonomiye 16 milyar Euro katkıda bulunmaktadır. İrlanda, dünyanın en büyük ikinci yazılım ihracatçısıdır. Aralarında Apple, Google, Facebook ve Microsoft'un da bulunduğu ilk 10 küresel teknoloji firmasının, İrlanda'da operasyonları vardır. İrlanda, 900'den fazla yazılım şirketine ev sahipliği yapmaktadır. Birincil işkolu Ekonominin birincil işkolu (tarım, ormancılık, madencilik ve balıkçılık dâhil) İrlanda GSYİH'sının yaklaşık %5'ini ve İrlanda istihdamının %8'ini oluşturmaktadır. İrlanda'nın ana tarım kaynaklarından biri, özellikle iç ve güney bölgelerindeki geniş verimli otlaklarıdır. 2017 yılında tarımın GSYİH'nın yaklaşık %1'ine katkıda bulunduğu tahmin edilmiştir. Teagasc'a göre, İrlanda tarımsal gıda işkolu 2016 yılında brüt katma değerin %7'sini (13.9 milyar euro) üretti ve ulusal istihdamın %8.5'ini ve İrlanda mal ihracatının %9.8'ini oluşturuyordu. Buna sığır, sığır eti ve süt ürünleri ihracatı dahildir. İrlanda'nın tarımsal gıda ihracatı birkaç yüksek değerli süt ürünleri markasını içermekte ve bu alan Kerry Group, Glanbia, Greencore ve Ornua dahil olmak üzere bir dizi İrlandalı şirket tarafından yönetilmektedir. Ondokuzuncu yüzyılın sonlarında, ada çoğunlukla ormansızlaştırıldı. Yıllarca süren ulusal ağaçlandırma programlarından sonra, 2005 yılında İrlanda'nın yaklaşık %9'u ormanlık hale gelmişti. Halen AB'deki en az ormanlık ülkelerden biridir ve ithal ahşaba büyük ölçüde bağımlıdır. Bir zamanlar balık, özellikle morina balığı bakımından bol olan kıyı şeridi aşırı avlanma yaşamış ve 1995'ten beri balıkçılık endüstrisi daha çok su ürünleri yetiştiriciliğine odaklanmıştır. İrlanda'nın su yollarındaki tatlı su somonu ve alabalık stokları da tükenmiş, ancak bu durum günümüzde daha iyi yönetilmektedir. İrlanda, AB'ye en büyük çinko ihracatçısıdır ve madencilik endüstrisi de önemli miktarlarda kurşun ve alüminyum oksit üretmektedir. Bunun ötesinde, ülke önemli miktarlarda alçıtaşı, kireçtaşı ve daha az miktarda bakır, gümüş, altın, barit ve dolomit birikintilerine sahiptir. Turba çıkarımı, özellikle orta kara bataklıklarından tarihsel olarak önemli olmuştur, ancak daha verimli yakıtlar ve bataklıkların çevresel yönden korunması, turbanın ekonomi için önemini azaltmıştır. Doğal gaz üretimi, 19.82 milyar metreküp kanıtlanmış rezervin bulunduğu güney ve batı ilçelerinde Kinsale Gaz Sahası ve Corrib Gaz Sahası'nda gerçekleşmektedir. İkincil ve üçüncül işkolları İrlanda'daki yapı işkolu, İrlanda emlak balonundan ve 2008-2013 İrlanda bankacılık krizinden ciddi şekilde etkilenmiş ve sonuç olarak ekonomisine 2002-2007 dönemine göre daha az katkıda bulunmuştur. İrlanda'da 60'tan fazla kredi kuruluşu bulunurken, bankacılık sistemi AIB Bank, İrlanda Bankası ve Ulster Bank tarafından yönetilmektedir. Ülke içinde bankalara karşı bir seçenek sunan büyük bir kredi birliği hareketi vardır. İrlanda Menkul Kıymetler Borsası Dublin'dedir, ancak küçük boyutundan dolayı birçok kuruluş Londra Menkul Kıymetler Borsası veya NASDAQ'da da listelenir. Bununla birlikte, İrlanda Borsası sınır ötesi fonlar için bir listeleme yeri olarak öncü bir konuma sahiptir. İrlanda Borsası'na erişerek, yatırım şirketleri hisselerini daha geniş bir yatırımcı yelpazesine pazarlayabilirler (ancak bu durum MiFID kapsamında AIFM Direktifinin yürürlüğe girmesiyle biraz değişecek olsa da). Sınır ötesi fon ticareti için hizmet sağlayıcıları çoktur ve İrlanda, yakın zamanda 2012 yılında 4 DAW Endeksi puanı ile derecelendirilmiştir. Benzer şekilde, İrlanda'daki sigorta endüstrisi de uluslararası finansal hizmetler merkezi sayesinde hem perakende pazarlarında hem de AB'deki kurumsal müşterilerde önder konumdadır. Vergilendirme ve refah Sosyal yardımlar Aralık 2007 itibarıyla, İrlanda'nın dört aile türündeki (bekâr insanlar, yalnız ebeveynler, çocuklu tek gelirli ve çocuksuz tek gelirli çiftler) uzun vadeli işsizler için net işsizlik ödeneği, Danimarka ve İsviçre'den sonra OECD ülkeleri arasında (İzlanda ile ortaklaşa) üçüncü en yüksek seviyedeydi. İrlanda'da tek bir kişi için iş arayan harçlığı veya iş arayan ödeneği, Mart 2019 itibarıyla haftada 203 Euro'dur. Devlet tarafından sağlanan yaşlılık aylıkları da İrlanda'da nispeten boldur. Devlet emekli maaşı (katkı paylı) için haftalık oran en çok, 66 ila 80 yaş arasındaki tek bir emekli için 248.30 Euro'dur. Devlet emekli maaşı (katkısız) için haftalık oran en çok 66 ila 80 yaş arasındaki tek bir emekli için 237 Euro'dur. Servet dağılımı ve vergilendirme küçükresim|Diğer son derece gelişmiş ülkelere kıyasla son birkaç on yılda İrlanda için GSYİH'nın bir yüzdesi olarak toplam vergi geliri. Göreceli yoksulluk riski altındaki nüfus 2004 yılında %21 idi – Avrupa Birliği'ndeki en yüksek oranlardan biri. İrlanda'nın Gini katsayı ölçeğine göre gelir dağılımı eşitsizliği puanı, 2000 yılında OECD ortalaması olan 31 puanın biraz altında, 30.4 puan idi. 1990'larda ve 2006'nın sonlarına kadar konut mülklerinin değerindeki sürekli artış, İrlanda'daki kişisel servetin artmasında önemli bir etkendi ve İrlanda, 2006'da kişisel servet açısından Japonya'dan sonra ikinci sırada yer aldı. Ancak, konut mülkiyet değerleri ve hisse senetleri 2007 yılı başından bu yana önemli ölçüde düşmüş ve kişisel servette büyük düşüşler beklenmektedir. 1975'ten 2005'e kadar, vergi gelirleri GSYİH'nin yaklaşık %30'unda dalgalanmıştır (sağdaki grafiğe bakınız). Para birimi Ocak 2002'de Euro banknotları ve madeni paralarının piyasaya sürülmesinden önce, İrlanda, İrlanda poundu veya punt kullandı. Ocak 1999'da İrlanda, Avrupa ortak para birimi olan Euro'yu kullanmaya başlayan on bir Avrupa Birliği üye ülkesinden biriydi. Euro banknotları 5 €, 10 €, 20 €, 50 €, 100 € ve 200 €'luk banknotlar olarak piyasaya sürülür ve Avrupa genelinde kullanılan ortak bir tasarımı paylaşırlar, ancak Euro bölgesindeki diğer ülkeler gibi İrlanda da madeni euro paralarının bir yüzünde kendine özgü bir tasarıma sahiptir. İrlanda hükûmeti, İrlanda'nın geleneksel simgesi olan Kelt arpını ve İrlanda dilinde "İrlanda" anlamına gelen Éire kelimesini içeren tüm İrlanda madeni paraları için tek bir ulusal tasarım üzerinde karar kıldı. Ayrıca bakınız Dublin ekonomisi Cork ekonomisi Limerick ekonomisi Kuzey İrlanda ekonomisi İrlanda Uluslararası Finansal Hizmetler Merkezi İrlanda Cumhuriyeti'nde kurumlar vergisi İrlanda Mali Danışma Konseyi Kaynakça Konuyla ilgili yayınlar Clark, Charles, Catherine Kavanagh ve Niamh Lenihan. Measuring Progress: Economy, Society and Environment in Ireland [İlerlemeyi Ölçmek: İrlanda'da Ekonomi, Toplum ve Çevre] (Dublin: Social Justice Ireland, 2017). 2018 Sürdürülebilir İlerleme Endeksi Coulter, Colin ve Angela Nagle, edt. Ireland under austerity: Neoliberal crisis, neoliberal solutions [Kemer sıkma altında İrlanda: Neoliberal kriz, neoliberal çözümler] (2015) alıntı Daly, Mary E. Sixties Ireland: reshaping the economy, state and society, 1957–1973 [Altmışların İrlandası: ekonomiyi, devleti ve toplumu yeniden şekillendirme, 1957–1973] (Cambridge Üniversitesi Yayınları, 2016). Girvin, Brian. "Before the Celtic Tiger: Change Without Modernisation in Ireland 1959-1989." [Kelt Kaplanından Önce: İrlanda'da Çağdaşlaşma Olmadan Değişim 1959-1989] Ekonomik & Sosyal İncelemeler 41.3 (2010). O'Hagan, John ve Francis O'Toole. The Economy of Ireland: Policy-making in a Global Context [İrlanda Ekonomisi: Küresel Bağlamda Politika Yapma] (Macmillan Uluslararası Yüksek Öğrenim Okulu, 2017). Mercille, Julien. The political economy and media coverage of the European economic crisis: The case of Ireland [Avrupa ekonomik krizinin ekonomi politiği ve medyada yer alması: İrlanda örneği] (Routledge, 2014). Muñoz de Bustillo, Rafael ve José Ignacio Antón. "From sending to host societies: immigration in Greece, Ireland and Spain in the 21st century." [Gönderimden ev sahibi toplumlara: 21. yüzyılda Yunanistan, İrlanda ve İspanya'ya göç.] Industrial Relations Journal 41.6 (2010): 563-583. Dış bağlantılar İrlanda Endüstriyel Kalkınma Kurumu ("IDA Ireland") İrlanda Ulusal Hazine Yönetim Ajansı ("NTMA") İrlanda Merkezi İstatistik Ofisi ("CSO") AB Komisyonu İrlanda Portalı OECD İrlanda Portalı IMF İrlanda Portalı The Economist İrlanda Portalı Irishecononomy.ie web sitesi Finfacts İrlanda web sitesi Kategori:OECD üyelerinin ekonomileri Kategori

ünya Ticaret Örgütü üyelerin ekonomileri

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

İrlanda ekonomisi

bullvar_katip

Administrator

Benzer konular

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi