İslam'da siyasi mezhepler

bullvar_katip · 26 Mayıs 2024

[[Dosya:Main divisions in Islam.png|küçükresim|350px|Yeşil renk Sünnilik'in, kırmızı renk Şiilik'in, mor renk ise Haricilik'in çoğunlukta olduğu bölgeleri temsil etmektedir.]] İslam'da siyasi mezhepler, İslam tarihi boyunca, siyasi tartışmalar ve görüş farklılıkları sonucu ortaya çıkan mezheplerdir. İslam'da Sünnilik, Şiilik ve Haricilik olmak üzere üç ana mezhep vardır. Bu mezhepler de çeşitli açılarından kendi içinde alt mezheplere sahiptir. En önemlilerinden biri ve ilk olarak şekilleneni, halifelik tartışmaları sonucu ortaya çıkan Şia'dır. Haricîler ve Vahhâbîler de sayılabilir. İslâm dünyası içerisinde Sünniler %83'lük kısmı, Şiiler %15'lik kısmı ve Hariciler ise %2'lik kısmı oluşturmaktadır. Sünniler Sünniler günümüzde i'tikadî açıdan Mâtûridîyye ve Eş'ârîyye, fıkhî açıdan da sırayla Hanefî, Şâfiî, Mâlikî ve Hanbelî mezheplerine bağlıdırlar. Bu dört mezhepten ilki olan Hanefîlik, Mâtûridîliğe diğer üç mezhep (Şâfiî, Mâlikî ve Hanbelî) ise Eş'ârîliğe bağlıdır. Bu mezhepler dışında, Sünnîlik'te icma-i ümmete, kıyasa ve re'ye başvurulmasını kabul etmeyen, her sorunun çözümünü Kur'an'da, Sünnette, sahabe ve tabiunun görüş ve uygulamalarında arayan bir grup daha vardır. Bunlar; Selefiyye veya Selefiyyun (geçmişe bağlılar) olarak anılır. Bu düşünceye bağlı olanlar ortaya çıkan yeni sorunlara çözüm bulmakta yetersiz kaldıkları için fazla taraftar bulamamışlardır. Hanbeliler ve Selefiler Hanbelîlik, Selefiyye anlayışına en yakın görüşe sahip olan Sünnî fıkıh mezhebidir. Ayrıca günümüz Sünnî âlimleri tarafından i'tikadî bakımdan Selefî düşünceye sahip olanlar, Sünnî olarak kabul edilmeyip, i'tikaden Mücessime'den oldukları farz edilmektedir. Şiiler, Batıniler ve Hariciler Tarihte Müşebbihe ve Mücessime anlayışına yakın birçok Gulat-ı Şiâ fırkasının varlığından söz edilmektedir. Ama bu fırkaların çoğu günümüze ulaşamamıştır. Ayrıca Gulat-ı Şiâ fırkaları günümüzde olduğu gibi geçmişte de günümüzde varlığını koruyan Şiiliğin çoğunluk mezhebi İsnaaşeriyye tarafından İslam dışı kabul edilmekteydi. Şiîler'in günümüzde bağlı olduğu en büyük fırka ise İmamiye Şiası'ndan olan İsnaaşeriyye'dir. Bunun dışında sayıları az olmakla birlikte Zeydîyye fırkası, bazen İmamiye'nin bir kolu olduğu da farz edilen İsmâilîyye ve Gulat-ı Şiâ'dan Nusayr’îyye fırkası da günümüze ulaşmıştır. Bâtınîliğin ilk teşkilâtlandırıcılarından Meymûn’ûl-Kaddâh’ın da İsmâilîlik ve Gulat-ı Şiâ i'tikatları üzerinde büyük etkisi olmuştur. Haricîler'in ise günümüze ulaşmış olan tek fırkası İbadiyyedir. [[Dosya:Madhhab Map3.png|küçükresim|350px|Günümüzde siyasi ve fıkhî mezheplerin dünya üzerine dağıldığı yöreler.]] Şîʿa-i Muhlîsîn: Sünnîler ve Zeydîler Şîʿa-i Ulâ (Ehl-i Sünnet vel Cemaat) Hanefîlik Malikîlik Şafiîlik Zâhîrîler İmâm Dâvud-u Zâhîrî Ebû Muhammed İbn Hazm Hanbelîlik Selefiyye Takiy’ûd-Dîn İbn-i Teymiyye Ghulat Selef’îyyûn Vehhabilik Zeydîlik Betr’îyye/Sâlih’îyye Cerîr’îyye/Süleyman’îyye Yemen Zeydîleri Kâsım’îyye Hadâv’îyye Muhteria Mutarrif’îyye Alavîler Nâsır’îyye Kâsım’îyye Ghulat Zeydiyye Cârûd’îyye Nâim’îyye Ya'kûb’îyye Haricîler Ezarikâ Sufr’îyye Necedât Acarîde İbâz’îyye Ghulat Haricîler Yezîd’îyye Meymûn’îyye Ghulat-i Şîʿa Sebe’îyye (ʿAbd Allâh İbn-i Sebe) Hattâb’îyye (Ebû’l-Hattâb el-Esedî) Bezîg’îyye Hattâb’îyyet-ûl Mutlâka Keysân’îyye Muhtâr’îyye/Keysân’îyyet'ûl-Hullas Hâşim’îyye Harb’îyye Muâv’îyye/Cennâh’îyye Hâris’îyye Beyân’îyye Râvend’îyye Rizâm’îyye Bû’ Müslim’îyye Sinbâd’îyye Berkûk’îyye Havâl’îyye Muhammira Mukannaʿîyye Hûrremdîn’îyye Bâbek’îyye Mazyâr’îyye Kızılbaşlar Kûl’îyye İshâk et-Türk’îyye Riyâh’îyye Kerb’îyye Şîʿa-i Bâtın’îyye (Abd’Allah İbn-i Meymûn) Hallâc’îyye Hulûl’îyye Alevîler (Tasavvufî-Bâtınîler) Hulmân’îyye Karmatîler Ebû Saʿid’îyye Cennâb’îyye Ghulat Bâtıniyye Keyyâl’îyye Hâkim’îyye (Dürzîler) Sabbah’îyye (Elemûtlar) İmamiye Şiası: İsmâilîyye ve İsnaaşeriyye İmamiye-i Seb’îyye (İsmâilîlik)/Yedicilik El-İsmâʿîliyyet’ûl-Hâlisa (Yediciler) Mustâlîlik Mecîd’îyye/Hâfız’îyye Tâyyîb’îyye (Et-Tâyyîb Ebû’l-Kâsım) Davudî İsmailîlik Süleymanî İsmâilîlik Alavî Buhra Kutbî Buhra Nizârîler (Nizâr’îyye) İmâmiye-i İsnâ‘aşer’îyye/Onikicilik Câferîlik Ahbâr’îyye Usûl’îyye Şeyhilik Alevîlik Ghulat İmamiyye Mûgır’îyye Mansûr’îyye Azâkıra Albâ’îyeyye (Ulyâ’îyye) Zemm’îyye Ayn’îyye Mim’îyye Sîn’îyye Muhammise Şûray’îyye Gurâb’îyye Zübâb’îyye Nusayr’îyye Şemânîlik’den İslâmiyet’e bağlananlar Babâîlik Vefâ’îyye Kızılbaşlar Çepniler Tahtacılar Baba Rasûl (İlyâs’îyye) Sarı Saltık Baba (Saltuk’îyye) Behlül Baba Aybek Baba İshâk Baba (İshâk’îyye) Burak Baba (Burak’îyyûn) Lokman Baba (Yesevîlik) Haydar Baba (Haydarîlik) Hacı Bektâş (Bektâşîlik) Balım Sultan (Dedebabalık) Demir Baba (Âli’îyye) Harabâti Baba (Harabât’îyye) İslâmiyet’ten çıkan Dinler Haşhaşilik Ali İlâhîlik Dürzîlik Hurûfîlik Nûktâvîlik (Noktacılık) Dîn-i İlâhî Şeyhîlik (Ahisâ’îyye) Bâbîlik (Seyyid Ali Muhammed) Ezelî Bâbîler (Subh Ezel) Bahâîlik (Bahâ’ûl-Lâh) İslâm dışı dinler Yarsanilik Yezîdîlik Zerdüştlük Zurvanizm Mazdekçilik Manichéisme Bouddisme Luviler Hitit mitolojisi Çınarizm Sâbiîlik Nebatiler Kaynakça Diğer literatür referansları Tausch, Arno (2023). Political Islam and Religiously Motivated Political Extremism. SpringerBriefs in Political Science. Springer, Cham.

Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için Giriş yap veya üye ol.

, Published 16 February 2023, Print ISBN 978-3-031-24853-5; open access:

Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için Giriş yap veya üye ol.

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

İslam'da siyasi mezhepler

bullvar_katip

Administrator

Benzer konular

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi