İtalya Krallığı (1805-1814)

[bullvar_katip]

İtalya Krallığı (İtalyanca: Regno d'Italia; Fransızca: Royaume d'Italie) Kuzey İtalya'da (eski adıyla İtalya Cumhuriyeti), Fransız imparatoru I. Napolyon'un himayesinde bulunan Fransa ile kişisel birliktelikte olan devletti. Yönetimi I. Napolyon ve yardımcısı Eugène de Beauharnais (üvey oğlu) tarafından yürütüldü. Devlet, Lombardiya, Veneto, Emilia-Romagna, Friuli-Venezia Giulia, Trentino-Alto Adige/Südtirol, Güney Tirol ve Marche'in modern eyaletlerini kapsıyordu. I. Napolyon, ayrıca kuzey ve orta İtalya'nın geri kalanını Aosta, Piedmont, Ligurya, Toskana, Umbria ve Lazio şeklinde, İtalya Krallığının parçası olarak değil, doğrudan Birinci Fransız İmparatorluğu'nun bir parçası olarak yönetti. Devlet, Fransız Devriminin İtalya savaşları tamamen etkilendi. İsyancı İtalyanlar, Avusturya İmparatorluğu'nu ülkeyi koruması için davet etti. Bu sırada iç savaş çıkardılar ve bazı senato üyelerini katlettiler. Bu iç savaş sonucu devlet Avusturya tarafından ilhak edildi ve Napolyon İtalya'sı son buldu. Kuruluşu Ekim 1795'te Napolyon, Fransız Silahlı Kuvvetleri'nin başına getirildi. Bu sırada Paris'te General de Beauharnais'in eski eşi Joséphine de Beauharnais ile evlendi. Evlilikten iki gün sonra Şubat 1796'da İtalya'daki Fransız ordusunun başkomutanı olmak üzere Paris'ten ayrıldı. Nisan 1796'da ilk İtalya seferi düzenledi. Muharebelerde stratejik zaferler kazanan Napolyon'un bu seferi başarıyla sonuçlandı. Daha sonra Campo Formio Antlaşması'nın imzalanmasıyla İtalya, Venedik Cumhuriyeti'ne bırakıldı, karşılığında da Belçika ve İyon Adaları alındı. Bu olaydan sonra Devrim Cumhuriyeti ve Napolyon, Avusturya'ya İtalya'daki Fransız yönetimini kabul ettirmiş oldu. Napolyon Bonapart, 1800'de tekrar İtalya'ya sefer düzenledi ve Milano'yu Fransız toprağı yaptı. Böylece Avusturya ordularını ikiye böldü, bir orduyu kuşatma altında tutarken diğer orduya saldırdı. Bu saldırılardan zafer ile ayrıldı. General Jean Victor Marie Moreau'nun Hohenlinden'deki zaferi üzerine, Avusturya İmparatoru, İngilizler ile ittifakını bozmak ve Şubat 1801'de Lunéville Antlaşması'nı imzalamak zorunda kaldı. Napolyon, bu başarısıyla kısa sürede Fransızların desteğini kazandı. Yabancı ülkelerdeki Fransız halkının, ülkelerine dönüp devletin modernleştirilmesinde kendisine yardımcı olmalarını sağladı. 1804'te I. Napolyon, Code Napoleon adı altında kanunlar (Napolyon Kanunları) çıkardı. Anayasa İtalya Krallığı, 17 Mart 1805'te başkanı Napolyon Bonapart olan İtalya Cumhuriyeti'nin anayasal monarşi biçimine döndü, I. Napolyon kral olarak hükmetmeye devam etti ve üvey oğlu Eugène de Beauharnais'i genel vali atadı. Napolyon, 26 Mayıs'ta Milano'da yer alan Duomo di Milano'da Lombardiya Demir Tacı'nı giyerek İtalya kralı unvanını aldı. Tam unvanı "Fransız İmparatoru ve İtalya kralı" (Fransızca: Empereur des Français et Roi d'Italie) idi. İtalya Cumhuriyet Anayasası hiçbir zaman resmi olarak kaldırılmasa da, yeni düzenlenen bir dizi Anayasa Tüzüğü eski anayasayı değiştirdi. Birincisi, krallığın kurulmasından iki gün sonra, Kurucu Napolyon'u kral olarak ilan ettiği, resmi veya evlatlık oğullarından birinin Napolyon Savaşları bittikten sonra kral olarak tahta çıkacağını 19 Mart'ta ilan etti. Bu anayasa ile birlikte İtalya ve Fransa tahtları ayrıldı. Bir diğer yasa, krallığın 5 Haziran'da ilan edilen üçüncü yasaydı: I. Napolyon devletin tek hükümdarı ve hükûmetin tüm yetkilerine sahipti; yokluğunda ise tüm yetkinin verildiği Genel Vali Eugène de Beauharnais tarafından temsil edilmesi idi. Danışman, Yasama Konseyi ve senato üyeleri, görüşleri yalnızca isteğe bağlı ve kral için bağlayıcı olmayan bir Danıştay'da birleştirildi. Yasama Organı, eski parlamentoyla birlikte teoride kaldı ve 1805'ten sonra bir daha kullanılmadı. Onun yerine; Napolyon Yasaları çıkarıldı. 16 Şubat 1806'da karar verilen dördüncü tüzük, Eugène de Beauharnais'i tahtın varisi olduğunu belirtiyordu. 21 Mart 1808'de yapılan beşinci ve altıncı tüzükler, Konsültay'ı Danıştay'dan ayırdı ve kralı önemli konular ve istekleri hakkında bilgilendirmekle görevlendirdi. 15 Mart 1810'da kraliyet ailesinin üyeleri için yıllık gelirler düzenlendi. 1812'de Sayıştay atandı. Hükûmetin toplamda yedi adet bakanı vardı: Savunma bakanı olarak önce General Augusto Caffarelli, daha sonra bir yıl boyunca General Giuseppe Danna, 1811'den 1814'e kadar General Achille Fontanelli; İçişleri bakanı olarak önce Ludovico Arborio di Breme, daha sonra 1809'dan 1814'e kadar Luigi Vaccari; Dış işleri bakanı olarak Ferdinando Marescalchi; Adalet ve Yargıtay başkanı olarak Giuseppe Luosi; Hazine bakanı olarak önce Antonio Codronchi daha sonra 1811'den itibaren Ambrogio Birago; Maliye bakanı olarak Giuseppe Prina; Din adamı olarak Giovanni Bovara. Bölgeler küçükresim|sağ|180px|İtalya Krallığı'nın 1807 yılındaki sınırları. küçükresim|sağ|180px|1811'de İtalya Krallığı, pembe renkle gösterilmiştir. Başlangıçta krallık, İtalya Cumhuriyeti topraklarından oluşuyordu: eski Milano Dükalığı, Mantua Dükalığı, Modena ve Reggio Dükalığı, Venedik Cumhuriyeti'nin batı kısmı, Romagna'daki Papalık Devletlerinin bir kısmı daha krallığın sınırlarına dahil edildi. Üçüncü Koalisyonun yenilgisi ile Pressburg Antlaşması'nın ardından 1 Mayıs 1806'da krallık, Avusturya'dan ve geri kalan Venedik bölgelerinin, Istria ve Dalmaçya'nın da dahil olmak üzere Kotor'u (daha sonra Cattaro olarak bilinen) kaybetti. 10 Ekim 1807 tarihinde İtalya, Avusturya ile Fontainebleau Konvansiyonu sonucu, Monfalcone'u ve Gradisca'yı Avusturya'ya devretti, yeni sınırı olan Isonzo Nehri civarını aldı. Son düzenleme, Avusturya'nın yeni yenilgisinden sonra geldi: İmparator Napolyon ve Bavyera Kralı I. Maximilian Joseph, 28 Şubat 1810'da İtalya'yı da içeren bir bölge değişimine karar vererek Paris Antlaşması'nı imzaladı. Bavyera güney Tirol'u İtalya Krallığı'na devretti, Istria ve Dalmaçya'yı (Ragusa ile) Fransa'ya taşıdı ve Adriyatik bölgelerini yeni oluşturulan İlirya Cumhuriyeti'ne dahil etti. Garfagnana ve Friuli'nin İtalya ve Fransa arasındaki sınırlarda küçük değişiklikleri 5 Ağustos 1811'de yürürlüğe girdi. Krallık, çeşitli koalisyon savaşları sırasında Napolyon'un Avusturya'ya karşı operasyonlarında bir tiyatro görevi gördü. Birleşik Krallık ile ticaret yapmak yasaktı. Bölgelerin ve kasabaların listesi [[Dosya:France L-2 (1812)-fr.svg|küçükresim|sağ|310px|1812'de Istria ve Dalmaçya'nın kaybedilmesinden sonraki İtalya Krallığı sınırları.]] Krallık en geniş sınırlarına ulaştığı dönemde (1809-1814 arası) Istria/Dalmaçya'yı kaybetti ama Bolzano/Alto Adige'yi topraklarına kattı ve 24 bölgeye ayrıldı. Adda (bölge başkenti Sondrio) Chiavenna, Bormio Adige (bölge başkenti Verona) Agogna (bölge başkenti Novara) Novara, Vigevano, Domodossola Alto Adige (bölge başkenti Trento) Crostolo (bölge başkenti Reggio Emilia) Lario (bölge başkenti Como) Como, Varese, Lecco Yukarı Po bölgesi (bölge başkenti Ferrara) Mella (bölge başkenti Brescia) Brescia, Chiari, Salò Mincio (bölge başkenti Mantua) Mantua, Revere, Castiglione Olona (bölge başkenti Milano) Milano, Pavia, Monza, Gallarate Panaro (bölge başkenti Modena) Reno (bölge başkenti Bologna) Rubicone (bölge başkenti Cesena) Serio (bölge başkenti Bergamo) Bergamo, Treviglio Yukarı Po bölgesi (bölge başkenti Cremona) Cremona, Lodi Adriatico (bölge başkenti Venice) İlçesi yok. Bacchiglione (bölge başkenti Vicenza) İlçesi yok. Brenta (bölge başkenti Padua) İlçesi yok. Passariano (bölge başkenti Udine) İlçesi yok. Piave (bölge başkenti Belluno) İlçesi yok. Tagliamento (bölge başkenti Treviso) İlçesi yok. Metauro (bölge başkenti Ancona) İlçesi yok. Musone (bölge başkenti Macerata) İlçesi yok. Tronto (bölge başkenti Fermo) İlçesi yok. Para birimi küçükresim|sol|140px|40 lira, Regno d'Italia (1808) Napolyon İtalya'sına Napolyon tarafından, ülkede kullanılan yerel paraların yerini alan yeni bir ulusal para birimi verildi. Fransız frangı ile aynı büyüklükte, ağırlıkta ve metal olan İtalyan lirası kullanımı yürürlüğe girdi. 21 Mart 1806'da Napolyon tarafından imparatorluk kararnamesi ile yeni madeni paraların üretimi 1807'de başladı. Para birimi, 5 gram ağırlığında gümüş lirası idi. 2 sterlin, (10 gram gümüş) 5 sterlin, (25 gram gümüş) 20 sterlin (6.45 gram altın) ve 40 sterlin (12.9 gram altın) madeni para değerli sayıldı ve basıldı. Ordu Krallığın ordusu Napolyon Savaşları sırasında yer alan Grande Armée idi. 1805-1814 yılları arasında I. Napolyon, İtalya Krallığı'na yaklaşık 200.000 asker verdi. 1805 yılında İtalyan birlikleri Manş Denizi boyunca garnizon görevi yaptılar, 1806-1807 boyunca Kolberg ve Danzig kuşatmalarıyla Dalmaçya'da savaştılar. 1809'da Eugène'nin İtalya Ordusu, I. Napolyon'un Avusturya İmparatorluğu'nu işgal edeceği sırada ordunun sağ kanadını oluşturdu, Raab'da bir zafer kazandı ve Wagram'daki zaferde saygın bir paya sahip oldu. 1812'de Eugène de Beauharnais, İtalya Krallığı'nın 27.000 askerini Rusya'ya götürdü. İtalya ordusu Borodino ve Maloyaroslavets'da zaferler kazandı: Rus savaşından geriye yaklaşık 1,000-2,000 İtalyan hayatta kaldı ve sancaklarıyla beraber geri dönmeyi başardılar. 1813'te Eugène de Beauharnais, Avusturyalıların (Mincio Nehri Savaşı) saldırılarına karşı mümkün olduğu kadar uzun süre direndi ve daha sonra Şubat 1814'te ateşkes ilan etmek zorunda kaldı. Piyade: Çizgi piyade: İtalya Cumhuriyeti'nden beş alay, daha sonra iki tane daha eklendi ve 1808'de büyüdü. Hafif piyade: İtalya Cumhuriyeti'nden üç alay, artı 1811'de yetiştirilen bir diğer alay. Kraliyet Muhafızı: İtalyan Cumhuriyeti'nden iki tabur (Granatieri ve Cacciatori), artı 1806'da yetiştirilen diğer iki alay (Velites) artı 1810'da yetiştirilen iki tabur ve 1811'de yetiştirilen iki gardiyan alayı. Süvari: Dragoons: İtalya Cumhuriyeti'nden iki alay. Cacciatori a Cavallo (Hafif süvari): İtalyan Cumhuriyeti'nden bir alay, diğer üçü 1808, 1810 ve 1811'de eklenerek büyüdü. Kraliyet Muhafızı: iki dragoons alayı, beş Onur Muhafızı birliği. Yerel yönetim Krallığın idari yönetimi ilk olarak 8 Haziran 1805'te bir yasa ile belirlendi. Fransız yasa sisteminin ardından devlete, 14 ayrı bölümde, on iki yerel kasaba, Adda (Sondrio ili) ve Adige'den (Verona ili) miras kalmıştı. Genel vali, daire başkanı, her eyalette Devletin temsilcisiydi, merkezi hükümetin idari kararlarını iyileştirdi, yerel yönetimleri kontrol etti, polis ve askerlere liderlik etti, cumhuriyet döneminden farklı olarak tüm yürütme yetkilerine sahipti. Yerel yasama organı, komün temsilcileri tarafından oluşturulan Genel Konsey idi. Temsilciler, Fransız bölgelerine eşdeğer olarak ayrıldı. İlçe şefi, genel valiye benzer yetkilere sahip, ancak daha küçük bir alanda başkan yardımcısı sıfatı taşıyordu. Yerel yasama organı, on bir üyeden oluşan Bölge Konseyi'ne bağlıydı. İlçelerdeki sistem, Fransa'da olduğu gibi kantonlarda adalet memurları, vergi memurları halk ile ilgileniyordu. Kantonlar daha sonra komünlere bölündü. Komünlerin, komün büyüklüğüne bağlı olarak kral veya vali tarafından seçilen on beş, otuz veya kırk üyeli bir Şehir Konseyi (Consiglio Comunale) vardı. Konsey, bir Şehircilik bakanının yardımıyla olağan yönetim için iki, dört veya altı Büyükelçi seçti. En büyük komünlerin şefi kraliyet Podestà idi, daha küçük komünlerde bir belediye başkanı yerel yönetim sorumlusuydu. Dil ve eğitim İtalya Krallığında resmi olarak kullanılan dil İtalyanca idi. Fransızca ise törenler için ve Fransa ile olan tüm ilişkilerde kullanıldı. Okullarda çocuklara İtalyanca öğretilmeye devam edildi. Vali Vincenzo Dandolo'nun kararnamesi ile, İstirya ve Dalmaçya'da da İtalyanca öğrenimi yürürlüğe girdi, çünkü burada yerel nüfus daha farklı yapıdaydı. Düşüş dönemi ve yıkılışı [[Dosyarina lynched.jpg|küçükresim|sağ|300px|Maliye bakanı Giuseppe Prina'nın Milano'da çıkan ayaklanma sonrası öldürülmesi, krallığın sonunu hazırlamıştır.]] Napolyon, 11 Nisan 1814'te Fransa ve İtalya'nın tahtını ayırdığında, Eugène de Beauharnais, Mincio Nehri'nde ordusuyla Almanya veya Avusturya'dan gelen istilaları püskürtmekle meşgul oldu ve kral olarak taç giymeye çalıştı. Krallık Senatosu 17 Nisan'da çağrıldı, ancak senatörler bu kritik durumda kararsız kaldılar. Meclisin ikinci toplantısı 20 Nisan'da gerçekleştiğinde, Milano ayaklanması Eugéne'nin planlarını bozdu. Ayaklanmada, maliye bakanı Kont Giuseppe Prina kalabalık tarafından katledildi ve Büyük Seçmenler, senatoyu dağıtıp Avusturyalı güçleri şehri korumaya çağırırken, Carlo Verri başkanlığında Geçici Regency Hükümeti kuruldu. Eugène 23 Nisan'da teslim oldu ve 28 Nisan'da Milano'yu işgal eden Avusturyalılar tarafından Bavyera'ya sürgün edildi. 25 Mayıs'ta Yüksek İmparatorluk Komiseri Kont Heinrich von Bellegarde, Lombardiya'daki tüm güçleri yendi. Modena, Romagna ve Piedmont'taki eski monarşiler yavaş yavaş yeniden kuruldu; 30 Mayıs'ta, Paris Antlaşması imzalandı ve 12 Haziran'da Kont Bellegarde tarafından ilan edildiği gibi, krallık Avusturya İmparatorluğu tarafından ilhak edildi. Notlar Kaynakça Dipnotlar Kitaplar Konuyla ilgili yayınlar Connelly, Owen. Napoleon's Satellite Kingdoms (1965) Gregory, Desmond. Napoleon's Italy (2001) Rath, R. John. The Fall of the Napoleonic Kingdom of Italy (1814) (1941) Dış bağlantılar Napitalia. The Eagle in Italy Napolyon yönetimindeki İtalya Krallığı ordusu hakkında. İtalya Krallığı haritası (1808) Dalmatia'da yer alan Ragusa "Arnavutluk" bölgesinin bir parçası iken. Kategori:Yakın Çağ'da İtalya Kategori:Risorgimento Kategori:Eski krallıklar Kategori:Napolyon Savaşları'nda kukla devletler Kategori:Avrupa'daki eski monarşiler Kategori:Fransa-İtalya ilişkileri Kategori:1800'lerde İtalya Kategori:1805'te kurulan bölgeler ve ülkeler Kategori:1814'te varlığı sona eren bölgeler ve ülkeler