İtalya Savaşları

[bullvar_katip]

İtalya Savaşları (1494-1559), Orta Çağ'dan Yeni Çağ'a geçiş döneminde Avrupa ve Akdeniz coğrafyasının büyük güçlerini karşı karşıya getiren savaşlar dizisidir. Haçlı Seferleri sonrasında İtalya parçalanmış halde, zayıf fakat oldukça zengindi. Bu haliyle tüm Avrupalı güçlerin ilgisini çekiyordu. İtalya'daki küçük prensliklerin kendi aralarında çatışmasıyla başlayan savaşlar, büyük devletlerin de karışmasıyla tüm kıtayı etkiledi. Medici, Borgia, Habsburg ve Valois hanedanları savaşta önemli rol oynadı. Savaşlar 1494 ile 1516 yılları arasındaki dönem içinde Fransa kralları VIII. Charles, XII. Louis ve I. François Napoli Krallığı ile Milano Dükalığını ele geçirmek için seferler düzenlediler. Bu dönemde beş savaş yaşanmıştır. 1516 yılında Papa X. Leon ile Fransız kralı I. Françoise arasında Noyon Anlaşması imzalandı. Fransızlar savaşa Fransızlar aleyhine katılan İsviçrelilerle bir anlaşma imzaladılar. Ancak bu barış dönemi sadece beş yıl sürdü. 1521 yılında sadece İtalya topraklarında değil daha da geniş bir alana yayılarak sürdü. 1521 ile 1559 arasındaki savaşlara ise Valois-Habsburg savaşları denildi. Kutsal Roma İmparatoru I. Maximilian (Kutsal Roma İmparatoru)'ın ölümü sonrasında V. Karl (Şarlken) 1519'da Alman imparatoru seçilerek Avrupa'daki en büyük imparatorluğun hükümdarı oldu. V. Karl dört krallık ailesinin birden varisi idi. Habsburg, Burgonya, Aragon ve Kastilya tahtları üzerinde çeşitli akrabalık ilişkileri ile egemenlik sağlamıştı. 1520'de Kutsal Roma İmparatoru da ilan edilince gücünü daha da artırdı. Buna karşın I. François de imparatorluk için aday olmuştu. Her ikisi de İngiltere kralı VIII. Henry'yi kendi safına çekmeye çalıştı. Şarlken'in başarılı olması üzerine hem İtalya hem Fransa'da iki güç arasında savaş başladı. Şarlken ile Françoise arasındaki savaş, bir dönem Françoise'in esir düşmesi üzerine anlaşma (14 Ocak 1526 Madrid Anlaşması) ile bitmiş gibi görünse de yeniden başlayarak 1559 yılına kadar sürdü. Bu dönemde Fransa Osmanlı Devleti ile ittifak yaptı, Protestan Alman prensliklerinin desteğini almaya çalıştı. Françoise ölüp yerine oğlu II. Henry, Şarlken ölüp yerine II. Felipe geçtikten sonra da savaş oğullar arasında devam etti. II. Felipe İngiltere kraliçesi Mary Tudor ile evlenmiş olduğu için, Fransa hem İspanya hem de İngiltere ile savaşmak zorunda kaldı. Nihayet 1559 yılında Fransa, İspanya ve İngiltere arasında Cateau-Cambresis Anlaşması imzalandı. II. Henry bu anlaşma ile İtalya topraklarından vazgeçiyor ancak Fransa'nın kuzey ve kuzeydoğusunda güçlenmiş oluyordu. Ayrıca II. Felipe'nin kızlarından biriyle evlenmeyi kabul ediyordu. Ancak Temmuz 1559'da, evlilik kutlamaları sırasında gözünden yaralanarak öldü. Cepheler Kuzey İtalya En stratejik noktası Milano şehriydi. Floransa ise Papa'ya karşı reform çağrılarının yapıldığı yer olması nedeniyle dinî ve siyasi önem taşıyordu. Fransızların istilası karşısında Habsburg ülkeleri birlikte karşı saldırıya geçti, Alman ve İspanyol orduları bölgeye girdi. 1525 Pavia Muharebesi'nde Fransız ordusu yenilerek kralı esir düştü. Savaşlar sırasında bölgede artan Fransız ve Avusturya etkisi ve rekabeti, XIX. yüzyılda İtalyan Birliği'nin kuruluşuna dek sürecekti. Güney İtalya 300px|küçükresim|1494'te İtalya İspanyolların buraya sızması kolay oldu, ancak 1481'de çıkarma yapan Osmanlıların varlığı İspanyollar için tehditti. Osmanlıların Korfu Adası seferi üzerine düzenlenen deniz harekâtı başarısız olunca İspanyol varlığı tehlikeye girdi. Denizler Venedik ve Cenova arasındaki rekabet, Osmanlı ve İspanya'nın da karışmasıyla büyük savaşlara yol açtı. Fransa'nın Cenova'yı işgali, Cenovalı korsanları İspanya ile ittifaka itti. Öte yandan Osmanlı baskısı altında kalan Venedik de çareyi İspanya ile işbirliği yapmakta buldu. Buna karşın Osmanlı da Fransa ile güç birliği yaptı ve Cezayir üzerinden Kuzey İtalya limanlarına saldırılar düzenledi. Papalık Papa VI. Alexander'ın oğlu Cesare Borgia, İtalya'yı bir uçtan bir uca istila ettiği zaman Papalık, kendini savaşların ortasında buldu. Borgia ailesinin tasfiyesinden sonra bile Papa II. Julius çatışmaları sürdürdü. Fransız taraftarı VII. Clement'in Papa olmasıyla beraber Habsburglar müdahalede bulunmak zorunda kaldı ve Alman orduları Roma'yı işgal ederek yağmaladı. Sonuçlar Savaşın en önemli sonucu Rönesans'ın yayılması oldu. XIV. yüzyılda İtalya'da ortaya çıkan Rönesans hareketi, İtalya'ya giren yabancı kralları ve prensleri etkileyerek diğer ülkelere de yayıldı. Rönesans'a paralel olarak Hümanizm düşüncesi de İtalya'dan tüm Avrupa'ya yayıldı. Papalığın aktif olarak savaşa katılması ve ona karşı ittifakların kurulması, kilise karşıtlığını ve Reform hareketini güçlendirdi. Haçlı Seferleri ile başlayan İtalya'nın altın çağı sona erdi. İtalyan şehirleri yağmalandı ve ülke dışa bağımlı hale geldi. Askerî teknolojide önemli gelişmeler kaydedildi. Fransız şövalye Bayard'ın tüfekle vurularak öldürülmesi, Orta Çağ'ın romantik şövalye geleneğinin bittiğini, ateşli silahlar döneminin başladığını gösterdi. Kaynakça