İzmir metrosu

[bullvar_katip]

İzmir metrosu, Türkiye'nin İzmir şehrinde hizmet veren metro sistemidir. 19,8 kilometrelik tek hat üzerinde on yedi istasyon bulunmaktadır. Sistemin ilk aşaması olan on istasyonlu Üçyol-Bornova hattı 22 Mayıs 2000'de hizmete girdi. Hat üzerindeki son genişletme 27 Temmuz 2014'te tamamlandı. 2018'de 120 milyon yolcu taşındı. Tarihçe İzmir metrosunun inşaatı Eylül 1992'de sondaj çalışmalarıyla başladı ve temeli Aralık 1994'te atıldı. Çalışmalar kapsamında Nenehatun ve Ümmühan tünelleri inşa edildi. Ağustos 1996'da ilk tren setleri teslim edildi. Nisan 2000'de tamamlanan Üçyol-Bornova arasındaki on istasyonluk ilk aşama 22 Mayıs 2000'de hizmete girdi. M1 hattının batı aksında yer alan altı istasyonlu Üçyol-Fahrettin Altay hattı için ilk ihale Mart 2005'te yapıldı ve üç ay sonra hattın temeli atıldı. İki yılda tamamlanması planlanan genişletmenin kazıları 5 Temmuz 2005'te başladı. İzmir Büyükşehir Belediyesi, 14 Şubat 2006'da yüklenici firmaya ihtar çektikten sonra aynı yılın Kasım ayında ihaleyi iptal etti. İkinci ihale 23 Ocak 2007'de yapıldı ve hattın 31 Ekim 2008'de tamamlanacağı duyuruldu. Yüklenici firmanın 15 aylık ek süre talep etmesinin ardından 13 Ağustos 2009'da ihale iptal edildi. Bunun üzerine İzmir Büyükşehir Belediyesi, kalan çalışmaları kendi olanakları ile tamamlamaya başladı. 18 Haziran 2012'de Üçyol-Fahrettin Altay hattındaki İzmirspor ve Hatay istasyonlarında deneme seferleri başlatıldı ve bu istasyonlar 29 Aralık 2012'de ulaşıma açıldı. Aynı hat üzerindeki Göztepe istasyonu 25 Mart 2014'te hizmete girdi. Bu hattaki son iki istasyon olan Poligon ve Fahrettin Altay, 27 Temmuz 2014'te açıldı. Bu iki istasyon arasında yer alan Güzelyalı istasyonu ise, bölgeden geçen yer altı deresi nedeniyle projeden çıkarıldı. M1 hattının doğu aksındaki üç istasyonlu Bornova-Bornova Merkez genişletmesi için çalışmalar 2007'de başladı ancak bir yıl sonra durdu. Yeniden ihaleye çıkıldıktan sonra hattın Evka 3 istasyonuna kadarki kısmında deneme seferleri 20 Mart 2012'de başladı ve 10 gün sonra hattaki Ege Üniversitesi ve Evka 3 istasyonları hizmete girdi. M1 hattının batı aksındaki yedi istasyonlu Fahrettin Altay-Kaymakamlık genişletmesi için çalışmalar Haziran 2018'de başladı. Gelecekte yapılacak genişletmelerle mevcut tek hattın doğuda Bornova'nın merkezine ve batıda Güzelbahçe'ye uzatılması, Buca, Gaziemir, Kemalpaşa ve Menemen'e ise dört yeni hat inşa edilmesi planlanmaktadır. Ağ M1: Fahrettin Altay - Evka 3 hattı 22 Mayıs 2000'de açılan ve 27 Temmuz 2014'te son hâlini alan M1 (Fahrettin Altay-Evka 3) hattı, batı-doğu ekseninde on yedi istasyon ile hizmet vermektedir. Hattın tamamı Bornova, Karabağlar ve Konak ilçeleri sınırları içinde yer almaktadır. İstasyonlar [[Dosya:Çankaya metro station 01.jpg|küçükresim|250px|Metronun Çankaya istasyonu.]] 19,8 kilometrelik M1 (Fahrettin Altay - Evka 3) Metro Hattı üzerinde tamamı engelli erişimine sahip on yedi istasyon bulunmaktadır. Batıdan doğuya sırasıyla Fahrettin Altay, Poligon, Göztepe, Hatay, İzmirspor, Üçyol, Konak, Çankaya, Basmane, Hilal, Halkapınar, Stadyum, Sanayi, Bölge, Bornova, Ege Üniversitesi ve Evka 3 istasyonları hizmet vermektedir. Bölge, Halkapınar ve Sanayi istasyonları hemzemin, Hilal ve Stadyum istasyonları viyadük üzerinde, Bornova istasyonu yarma, diğer istasyonlar ise yer altındadır. İstasyonların peron uzunluğu 125 metredir. Halkapınar ve Hilal istasyonlarından İZBAN'a; Bornova, Evka 3, Fahrettin Altay, Halkapınar, Konak ve Üçyol istasyonlarından ESHOT ve İZULAŞ otobüslerine; Konak istasyonundan İZDENİZ vapurlarına; Basmane istasyonundan TCDD trenlerine; Fahrettin Altay, Halkapınar ve Konak istasyonlarından ise T2 (Fahrettin Altay - Halkapınar) Tramvay Hattı'na aktarma yapılabilmektedir. Gelecekteki genişletmeler Devam eden genişletmeler M1: Fahrettin Altay - Kaymakamlık hattı Mevcut hattın batıdaki son istasyonu olan Fahrettin Altay'dan Kaymakamlık'a uzatılacak olan hattır. 7,2km uzunluğunda olacak olan ve derin tünel ile yer altında inşa edilen hat üzerinde Balçova, Çağdaş, DEÜ Hastanesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, Narlıdere, Şehitlik ve Kaymakamlık olmak üzere yedi istasyon yer alacaktır. Yapımına 9 Haziran 2018'de başlanan hattın ₺1,027 milyar maliyetle 2023'te tamamlanması planlanmaktadır. M2: Üçyol - Çamlıkule hattı Mevcut Evka 3 - Fahrettin Altay hattında yer alan Üçyol istasyonundan Çamlıkule'ye yapılmakta olan metro hattıdır. Bu hat 13,5km uzunluğunda olacak ve on bir yer altı istasyonundan oluşacaktır. Derin tünel olarak yapılan hattaki trenler sürücüsüz hizmet verecektir. İstasyonlar sırasıyla; Üçyol, Zafertepe, Bozyaka, General Asım Gündüz, Şirinyer, Buca Belediyesi, Kasaplar Meydanı, Hasanağa Bahçesi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Buca Koop. ve Çamlıkule olacaktır. İhale süreci 2015'te başlayan hattın yapım ihalesi 12 Ağustos 2021'de yapıldı. Temeli 14 Şubat 2022'de atılan hattın ₺3,9 milyar maliyetle 2026'da tamamlanması planlanmaktadır. Planlanan genişletmeler M1: Evka 3 - Bornova Merkez & Kaymakamlık - Zeytinalanı uzatmaları Mevcut hattın doğudaki son istasyonu olan Evka 3 ile Bornova Hükûmet Konağı'nın karşısında yer alan Bornova Cumhuriyet Meydanı'nın altında inşa edilecek olan Bornova Merkez istasyonu arasındaki 0,9km'lik kısımdır. Proje kapsamında yapılması planlanan tünelde değişikliğe gidildi ve yeni ihale süreci 2014'te başladı. Mevcut hattın batıda yapımı devam eden Kaymakamlık istasyonundan Güzelbahçe ve Urla yönüne uzatılacağı duyuruldu. Bu hattın uzunluğunun 13,6km olması ve on bir istasyon bulundurması planlanmaktadır. İstasyonlar sırasıyla Pertev Bey, Lojmanlar, Limanreis, Maltepe, Anıt, Güzelbahçe İskele, Yalı, Seferihisar Kavşağı, Siteler, Çamlıçay ve Zeytinalanı olacaktır. M2: Çamlıkule - İnkılap uzatması İlk aşaması Üçyol-Çamlıkule istasyonları arasında inşa edilmekte olan hattın güneyde Çamlıkule'den başlayarak Çamlıpınar ve Yeşilbağlar üzerinden İZBAN'ın İnkılap istasyonuna kadar 2,1km uzatılması planlanmaktadır. Böylece hatta üç istasyon eklenmiş olacaktır. M3: Halkapınar - Menderes hattı Adnan Menderes Havalimanı'ndan başlayacak olan hat, sırasıyla Sarnıç - Menderes, Sarnıç Sanayi, Sarnıç, Gaziemir Devlet Hastanesi, Abdullah Arda Tolpan Meydanı, Gaziemir Kaymakamlık, ESBAŞ, Fuar, Altan Aydın Caddesi, Atatürk Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi, Dostluk Bulvarı, Seniha Mayda Ortaokulu, Eskiizmir, Bozyaka, Yağhaneler, Bayramyeri, Çankaya, Basmane, Kemer, Tepecik Hastanesi, Gıda Çarşısı ve Fatih Caddesi güzergâhını izleyecek ve Stadyum'da son bulacaktır. Hattın 27,6km uzunluğunda ve 24 istasyonlu olması planlanmaktadır. Sürücüsüz olarak hizmet vermesi planlanan hattın ihale süreci 2019'da başladı. M4: Bornova Merkez - Kâtip Çelebi - Menemen Plastik OSB hattı İki aşama hâlinde yapılması planlanan hattın ilk aşaması, mevcut Evka 3-Fahrettin Altay hattının son istasyonu olarak planlanan Bornova Merkez istasyonundan başlayacak, sırasıyla Kazımdirik, Özkanlar, Manavkuyu, Salhane, Smyrna, Bayraklı Alpaslan, Cengizhan, Org. Nafiz Gürman, Yamanlar, Soğukkuyu, Karşıyaka Devlet Hastanesi, Karşıyaka Cumhuriyet, Karşıyaka İnönü, Çiğli Aydınlıkevler, Çiğli Şirintepe, Çiğli, Egekent ve Evka 5'ten geçerek İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi'nde son bulacaktır. İlk aşamada uzunluğu 21,6km olacak olan hatta 20 istasyon yer alacaktır. İkinci aşamada ise hat, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi'nden itibaren sırasıyla Çiğli İnönü, Harmandalı, Cumhuriyet, İstiklal, Üniversite, Gazi, Kemal Atatürk, Irmak, Uğur Mumcu, Menemen, Menemen Gaybi ve Menemen Plastik OSB 2 istasyonlarından geçerek Menemen Plastik OSB 1'e 14,2km uzatılacak ve hatta 13 istasyon daha eklenecektir. Hattın toplam uzunluğu 35,8km, istasyon sayısı ise 33 olacaktır. M5: Halkapınar - Otogar - Kemalpaşa hattı Mevcut Evka 3-Fahrettin Altay hattındaki Halkapınar istasyonundan Otogar'a ikiz tünel şeklinde yapılacak olan metro hattıdır. Bu hat 4,5km uzunluğunda olacak ve 5 istasyondan oluşacaktır. 6 Aralık 2010'da Ulaştırma Bakanlığı tarafından yapılması için müracaatta bulunuldu. Daha sonra Ulaştırma Bakanlığı tarafından projenin yapımına onay verildi. İstasyonlar sırasıyla; Halkapınar, Vakıflar, Çamdibi, Altındağ ve Otogar olacaktır. Sonraki aşamada hattın önce Otogar'dan başlayarak ve Işıkkent, Aykusan, Bornova Sanayi 1 ve Bornova Sanayi 2 istasyonlarından geçerek Pınarbaşı'na, daha sonra Pınarbaşı'ndan itibaren Ambarlar Sitesi, Kavaklıdere 1, Kavaklıdere 2, Ulucak 1, Ulucak 2, Kemalpaşa, Kemalpaşa Belediye ve Kemalpaşa Üniversite istasyonları ile Kemalpaşa ilçe merkezine, Ulucak 1 istasyonundan ayrılarak dört istasyon ile Kemalpaşa OSB'ye kadar uzatılması planlanmaktadır. Otogar-Pınarbaşı arası 4,4km ve 5 istasyon, Pınarbaşı-Kemalpaşa arası ise 23,7km ve 13 istasyon olacaktır. Hattın proje ihalesinin ilk aşaması 9 Ağustos 2021'de yapıldı. Hizmetler Sistem haftanın her günü son istasyonlardan sabah 6.00'da kalkan ilk trenden gece 00.20'de kalkan son trene kadar 3 ila 7,5 dakika arayla hizmet vermektedir. Cuma ve cumartesi günleri 00.40'ta ve 01.00 ile 05.00 arasında her saat başı ek seferler düzenlenmektedir. Evka 3-Fahrettin Altay arasında günlük yaklaşık 350.000 yolcu taşınmaktadır. 2018'de taşınan yolcu sayısı 120 milyon olarak gerçekleşti. İzmir metrosu, İzmirim Kart ile biniş yapılan diğer toplu taşıma sistemleriyle entegre durumdadır. Yolcular bir kez ücret ödedikten sonra 120 dakika boyunca tüm toplu ulaşım araçlarına indirimli olarak, öğrenci kartı, öğretmen kartı ve 60 yaş üzeri kartına sahip olanlar ücretsiz aktarma yapabilmektedir. Ayrıca yolcular günün her saatinde bisikletleri ile trenlere binebilmektedir. Tüm istasyonlarda ücretsiz Wi-Fi hizmeti sunulmaktadır. Konak ve Üçyol istasyonlarında bebek bakım odaları bulunmaktadır. Trenler küçükresim|250px|M1 hattında çalışan bir tren. İzmir metrosu 2000'de açıldığında 1996 model ADtranz marka Sürücü kabinli (MD) 30 adet Sürücü kabinsiz (M) 15 (3 lü vagon şeklinde çalıştırıldığında 15 tren seti 5 li vagon şeklinde çalıştırıldığında 9 tren seti) toplam 45 vagonla hizmet veriliyordu. İlki 2011'de Çin'den gelen 32 vagondan oluşan marka 8 tren seti ile vagon sayısı 77'ye çıktı. Ocak 2015'te teslim alınan 10 vagon ile birlikte Marka vagon sayısı Sürücü kabinli (MD) 19 Sürücü kabinsiz (M) 23 adet olarak 42'ye yükseldi. Toplam vagon sayısı ise 87 oldu İlki 18 Kasım 2016'da sefere başlayan marka 95 vagondan oluşan 19 tren setinin 55 vagonu Aralık 2016 tarihinden Şubat 2017 tarihine kadar teslim edildi kalan 40 adeti ise mayıs 2017 ye kadar teslim edilerek vagon sayısı 182'ye ulaştı. İzmir metro trenlerinin filo numaralandırılması ise şu şekilde: ADtranz vagonlarının Sürücü kabinli (MD501 - MD530) Sürücü kabinsiz (M101 - M115) toplam 45 vagon. vagonlarının Sürücü kabinli (MD531 - MD550) Sürücü kabinsiz (M116 - M139) toplam 42 vagon vagonlarının (601 - 619) Şeklinde filo numaralandırması yapılmıştır. İzmir metrosunun tren setleri başlangıçta üç vagondan oluşurken bu sayı önce dörde sonra beşe çıkarıldı. Trenler ortalama 80km/sa hızla çalışmaktadır ve Halkapınar Bakım Tesisi'nde depolanmaktadır. Narlıdere'de 140, Halkapınar'da 115 vagon kapasiteli depo inşa edilmesi planlanmaktadır. Ayrıca bakınız İzmir'de toplu taşımacılık Kaynakça Dış bağlantılar Metro Kategori:2000'de Türkiye'de kurulan oluşumlar Kategori:2000'de tamamlanan ulaşım altyapısı