İzo-polifoni

bullvar_katip · 27 Mayıs 2024

Polyfoni, Arnavut halk müziğinin geleneksel bir parçasıdır ve bu nedenle UNESCO'nun somut olmayan kültürel miras listesinde yer almaktadır. [1] Güney Arnavutluk'un dört bölgesi - Lalëria (Myzeqe), Toskëria, Çamëria ve Labëria - kültürlerinin bir parçası olarak çok sesli şarkı söyleme geleneğine sahiptir. Kuzey Arnavutluk'ta, Peshkopi bölgesinde; Kuzey Makedonya'da Polog, Tetova, Kičevo ve Gostivar bölgelerinde; ve kuzey Arnavutluk ve güney Karadağ'daki Malësia bölgesinde benzer bir çoksesli şarkı söyleme tarzı bulunur. [2] Labëria, çok sesli şarkı söylemede uzmanlaşmıştır; şarkılar iki, üç veya dört bölümden oluşabilir. İki bölümlü şarkılar sadece kadınlar tarafından söylenir. Üç bölümlü şarkılar erkekler ve kadınlar tarafından söylenebilir. Dört bölümlü şarkılar ise Labërian özelliğidir. Araştırmalar, dört bölümlü şarkıların üç bölümlü olanlardan sonra geliştiğini ve en karmaşık çok sesli şarkı söyleme tarzı olduğunu göstermektedir. [3] Iso-Polyphony, Arnavut halk müziğinin geleneksel bir parçasıdır ve bu nedenle UNESCO'nun somut olmayan kültürel miras listesine dahil edilmiştir. Güney Arnavutluk'un dört bölgesinin tamamı -Lalëria ( Myzeqe ), Toskëria, Çamëria ve Labëria- kültürlerinin bir parçası olarak çok sesli şarkılara sahiptir. Benzer bir polifonik şarkı söyleme biçimi kuzey Arnavutluk'ta, Peshkopi bölgesinde bulunur; Kuzey Makedonya'da Polog, Tetovo, Kičevo ve Gostivar ; ve Arnavutluk'un kuzeyinde ve Karadağ'ın güneyinde Malezya . Labëria, özellikle çok parçalı şarkı söylemesiyle tanınır; şarkıların iki, üç veya dört bölümü olabilir. İki parçalık şarkılar sadece kadınlar tarafından söylenir. Üç parçalı şarkılar erkekler ve kadınlar tarafından söylenebilir. Dört bölümlü şarkılar bir Labërian uzmanlığıdır. Araştırmalar, dört parçalı şarkıların üç bölümlü şarkılardan sonra geliştiğini ve çoksesli şarkı söylemenin en karmaşık hali olduğunu göstermiştir. Arnavutluk'un Gjirokastër Ulusal Folklor Festivali (Albanca: Festivali Folklorik Kombëtar), 1968 yılından bu yana her beş yılda bir Ekim ayında düzenlenmektedir ve genellikle birçok çoksesli şarkı içermektedir. [4] Arnavutça'nın çoksesli geleneksel müziği, Arnavutça'nın iki lehçesinde icra edilir: Tosk ve Lab . Tosk müzikal lehçesi Arnavutluk'un Toskëria, Myzeqeja ve Chamëria etnografik bölgelerini kapsarken, Lab müzikal lehçesi Labëria'yı kapsar. Menşei Köken[değiştir] Arnavutluk'un Gjirokastër Ulusal Folklor Festivali (Albanca: Festivali Folklorik Kombëtar), 1968 yılından bu yana her beş yılda bir Ekim ayında düzenlenmektedir ve genellikle birçok çoksesli şarkı içermektedir. [4] Bölge birçok yüzyıl boyunca Bizans İmparatorluğu'nun hakimiyeti altındaydı, ancak Balkan polifonik geleneksel müziği, Orta Çağ Bizans müziğinden farklı bir şekilde gelişti. Balkan geleneği kurumsallaşmamıştı ve sürekli olarak kolektif olarak şekillendi, ancak Bizans müziği bireysel besteciler tarafından oluşturuldu ve kurumsallaştı. Balkan geleneği nesilden nesile sözlü olarak aktarıldı ve icracıları müzikal okuryazarlığı olmayan sıradan insanlardı, ancak Bizans müziği geniş bir şekilde belgelenmişti ve eğitimli olan profesyoneller tarafından icra ediliyordu. İki müzikal geleneğin yüzyıllar boyunca bir arada yaşamasına rağmen, birbirlerine karşılıklı bir etkisi olduğu düşünülmektedir. Ancak, Alban polifonik geleneksel müziği ve Bizans müziği arasındaki etkileşimin nispeten küçük olduğu düşünülmektedir. [7] Bölge, yüzyıllar boyunca Bizans İmparatorluğu'nun egemenliği altında kalmasına rağmen, Balkan çoksesli geleneksel müziği, Orta Çağ Bizans müziğinden farklı bir gelişim göstermiştir. Balkan geleneği kurumsallaşmamıştı ve sürekli kolektif olarak şekilleniyordu, Bizans müziği ise bireysel besteciler tarafından yaratıldı ve kurumsallaştırıldı. Balkan geleneği nesiller boyunca sözlü olarak aktarılmıştır ve icracıları müzik okuma yazma bilmeyen sıradan insanlar iken, Bizans müziği geniş çapta belgelenmiştir ve eğitilmiş ve eğitilmiş profesyoneller tarafından icra edilmiştir. İki müzik geleneği yüzyıllarca yan yana yaşamış, dolayısıyla birbirlerini karşılıklı olarak etkilemiş olacaklardır. Ancak Arnavut çok sesli geleneksel müziği ile Bizans müziği arasındaki etkileşimin nispeten küçük olduğu düşünülmektedir. Evrim Arnavut çok sesli geleneksel müziğinin başlangıcında yalnızca iki melodik dizeden oluştuğu düşünülmektedir: alıcı ( Albanian - 1. ses) ve turner ( Albanian - 2. ses). Turner muhtemelen başlangıçta spesifik olmayan bir melodik rol oynadı; bu, Gjirokastër'deki kadınların iki sesli çok sesli şarkı söylemesinde hala bulunabilen bir tarz. Zamanla çeviricinin melodik olarak kademeli olarak daha kesin bir şekilde tanımlandığı düşünülmektedir; Turner'ın açıkça tanımlanmış melodik bir rol oynadığı iki sesli (alıcı ve turner) geleneği bugün Dukatlı erkekler arasında bulunmaktadır. Gjirokaster ve Dukat'ta tipik olmasına rağmen, Korcë, Librazhd, Pogradec, Kolonjë, Fier, Shpat i Sipërm of Elbasan, Myzeqe, Vlorë, Berat, Mallakastër, Gjirokastër, Lunxhëri ve Zajas, Kičevo ve Kalkandelen'in Arnavutça konuşulan bölgelerinde. İki sesli izo-polifoni, Calabria'nın Arbëreshë'sinde de bulunabilir. Bilgin Vasil Tole'ye göre, iki sesli polifoniyi izo-çok sesliliğin gelişiminin ilk aşaması olarak düşünmek yanlıştır, çünkü iki ses aslında üç ses çalar, bu nedenle iki sesli izo-polifoni "gizli" bir yoldur. üç sesli izo-polifoni. Arnavut geleneksel polifonisine evrilecek bir sonraki melodik hattın dron olduğu düşünülüyor ( Albanian ), önceki iki melodik dizeye doğal olarak uyum sağlamış gibi görünüyor ve üç sesli polifoniye yol açıyor. Drone'nun tanıtılması önemli bir sanatsal başarıydı çünkü melodik çizgiler arasındaki armonik etkileşimin çeşitlenmesini ve zenginleşmesini sağladı. Drone, günümüzün Arnavut polifonik geleneğinde çok yaygındır ve günümüzde onsuz çeşitleri bulmak nadirdir. Şu anda üç sesli izo-polifoni karışık cinsiyetli müzik gruplarında bulunabilse de, geleneksel olarak sadece erkekler tarafından söyleniyordu. Üç sesli polifoninin tipik olduğu alanlar Skrapar, Gramsh, Devoll, Gjirokastër, Kolonjë, Saranda ve Vlorë'dir. Albanya'nın geleneksel çok sesli müziğine evrilen son melodik hat, lansman (Arnavutça: hedhësi - 3. ses) olarak bilinir. Lansman, dört sesli polifoniyi meydana getirdi. Lansmanın tanıtımı, sanatsal bir sofistike artışı işaret ediyordu, ancak vokal uyumu ve etkileşimini temel olarak değiştirmedi. Dört sesli polifoni, Toskëria, Myzeqeja ve Chamëria'da tamamen yokken, daha yaygın olan üç sesli stilde Labëria'da bulunur. Dört sesli polifoninin konsolidasyonu, 1920-1930'larda Neço Muko'nun kayıtlarına dayanır. Pleqërishte Pleqërishte, Gjirokastra ve çevresinde erkekler tarafından söylenen bir tür Arnavut halk iso-polifonisi olarak bilinir. Bu tarz yavaş tempolu, düşük tonlu ve küçük bir aralıkla karakterizedir. Pleqërishte, söyleme tarzı ve şarkılarının lirik temaları açısından "yaşlı adamların" ve "eskiden kalma zamanların" anlamına gelir. Bu konulara ilişkin şarkılar ayrıca sadece Gjirokastra'da kullanılan lashtërishte ("antik zamanların") terimiyle de tanımlanır. Bu konular zamanla popülerliklerini kaybetmiş olsalar da, tematik olarak dikkat çekicidirler. Pleqërishte şarkıları, özellikle djemurishte ("genç erkeklerin") gibi tarzlardan farklı olarak, az vokal değişkenlik ve yavaş tempoda düşük tonda icra edilir.[16] Tüm dört parçalı tarzlar gibi, üçüncü bir solist (hedhës) içerirler. Diğer dört parçalı tarzlarda hedhës, anahtarın küçük üçüncüsüne göre ikincil drone rolünü üstlenirken, pleqërishte'de hedhës, birinci solisti (marrës) rahatlatır ve nefes alması için ona izin verir.[15] Her yorumlama, önce marrës tarafından şarkının ilk dizelerinin söylenmesiyle başlar ve ardından ikinci solist (kthyes) ve son olarak hedhës tanıtılır. Hedhës'ten sonra, marrës'in sözleri drone grubu tarafından çeşitli şekillerde ve tarzlarda tekrarlanır. Pleqërishte şarkıları, genellikle tarzın "son temsilcisi" olarak kabul edilen Pleqtë e Gjirokastrës halk grubunun repertuvarında örneklenir.[15][17] Tarzın en iyi bilinen şarkılarından biri ve grubun en dikkat çekici yorumlarından biri, 1908 yılında Gjirokastra yakınlarındaki Mashkullorë köyünde Çerçiz Topulli ve Osmanlı birlikleri arasındaki bir savaşı anlatan Doli shkurti, hyri marsi'dir. Ayrıca bakınız Vajtim Ison (music) Kaynakça alıntılar Edebiyat Kaynakça Dış bağlantılar UNESCO'da Arnavut halk eş sesliliği www.isopolifonia.com Youtube'daki UNESCO videosu Pleqërishte Doli shkurti, hyri marsi on YouTube by Pleqtë e Gjirokastrës Leshverdha drrullë on YouTube by Pleqtë e Gjirokastrës Kategori:İnsanlığın Sözlü ve Somut Olmayan Mirasının Başyapıtları

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

İzo-polifoni

bullvar_katip

Administrator

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi