Jeremy Bentham

[bullvar_katip]

Jeremy Bentham (15 Şubat 1748 – 6 Haziran 1832), İngiliz filozof, hukukçu ve toplum reformcusu. İnsanları, rasyonel bir biçimde kendi çıkarlarını izleyen ve faydalarını en yüksek noktaya getirmeye çalışan canlılar olarak görüyordu. Faydacılığın kurucusu olarak da bilinir. Hayvan haklarının ilk savunucularındandır ve liberalizmin gelişiminde büyük katkıda bulunmuştur. "Ahlak ve Yasama İlkelerine Giriş" adlı yapıtında ilk kez faydacılığın bütününü ana hatlarıyla sergiledi. Medeni hukukun reform yoluyla herkese güvenlik, eşitlik ve huzur sağlayacağını düşünüyordu. Bir ateist idi. Ölümünden sonra mumyalanmayı ve kurulmasına yardımcı olduğu okulun bir salonunda cam bir kutuda sergilenmeyi vasiyet etti. Panopticon tasarımı 1791'de dünyanın en kaba adamı seçildi. Az sayıda gardiyanın çok sayıda mahpusu gözetlemesini sağlamak üzere “denetim evi” anlamında panopticon adını verdiği daire planlı bir yapı tasarladı. Bu tasarım birkaç katlık tek odalı hücrelerden oluşan bir halka üzerine kuruluydu. Her hücre bu halkanın iç kısmına açıktı ve halkanın dış cephesindeki duvarda birer pencere vardı. Halkanın ortasında mahpuslardan tamamen saklanmış konumdaki gözlemcilerin kaldığı bir nöbet kulesi yer almaktaydı. Panopticon'un temelinde yatan ilke, tek odalı hücrenin içindeki sakine saklanacak hiçbir yer bırakmaması, buna karşılık dış cephedeki duvarın penceresinden gelen dış ışığın kuledeki nöbetçilere mahpusun her hareketinin iyi aydınlatılmış bir silüetini izleme olanağını sağlamasıydı. Bentham'ın yaklaşımına göre, gözlemlenen her yanlış davranışının ceza getireceğini bilen, ama davranışlarının aslında ne zaman gözlemlendiğini bilmeyen mahpusun aklını başına toplayarak her zaman izleniyormuşçasına davranmaktan başka çaresi yoktu. Böylece mahpus bizzat kendi hareketlerini kollamak durumunda kalacaktı. Kaynakça Kategori:Klasik liberaller Kategori:1748 doğumlular Kategori:1832 yılında ölenler Kategori:İngiliz filozoflar Kategori:İngiliz hukukçular Kategori:İngiliz insan hakları aktivistleri Kategori:Siyaset felsefecileri Kategori:Ahlâkçılar Kategori:Mumyalar Kategori:Sosyal liberaller Kategori:18. yüzyıl İngiliz yazarları Kategori:19. yüzyıl Britanyalı filozofları Kategori:19. yüzyıl İngiliz yazarları Kategori:19. yüzyılda LGBT tarihi Kategori:The Queen's College, Oxford'da öğrenim görenler Kategori:Hayvan hakları savunucuları Kategori:Ateist filozoflar Kategori:Britanyalı ateistler Kategori:Britanyalı klasik liberaller Kategori:Britanyalı feministler Kategori:Britanyalı insan hakları aktivistleri Kategori:Britanyalı hukukçular Kategori:Britanyalı siyaset felsefecileri Kategori:Britanyalı reformcular Kategori:Britanyalı süfrajetler Kategori:Britanyalı kadın hakları aktivistleri Kategori:Çocuk klasik müzisyenler Kategori:Sonuççular Kategori:İngiliz ateistler Kategori:İngiliz feministler Kategori:İngiliz siyaset felsefecileri Kategori:Epistemologlar Kategori:Erkek feministler Kategori:Metafizikçiler Kategori:Ontologlar Kategori:University College London kişileri Kategori:Westminster Okulunda öğrenim görenler Kategori:Hukuk filozofları Kategori:Zihin felsefecileri Kategori:Toplum eleştirmenleri Kategori:Süfrajetler Kategori:Faydacılar Kategori:Mantık felsefecileri