Kalabalıkların Adamı

[bullvar_katip]

Kalabalıkların Adamı (İng. The Man of the Crowd), Edgar Allan Poe tarafından yazılmış kısa öykü. İsimsiz bir anlatıcının kalabalık Londra sokaklarında bir adamı takip etmesini anlatan öykü ilk defa 1840'ta yayımlandı. Özet Öykü, Jean de La Bruyère'nin Karakterler isimli kitabından yapılan bir alıntıdan oluşan epigraf ile başlar: "Ce grand malheur, de ne pouvoir être seul". "Tek başına olamamak gibi büyük bir talihsizlik" anlamına gelen bu alıntı, yazarın daha önceki öykülerinden olan Metzengersteinda da kullanılmıştır. Ne olduğu belirtilmeyen bir hastalığı yeni atlatmış olan isimsiz bir anlatıcı, Londra'da isimsiz bir kafede oturmaktadır. Dışarıdaki kalabalığı hayranlıkla seyrederken, insanların etraflarını saran yoğun insan topluluğuna rağmen kendilerini yalnız hissettiklerini düşünmektedir. Anlatıcı, yoldan geçenleri sınıflandırarak farklı özelliklerini düşünür. Gece çökerken, kalabalığın arasında altmış beş yetmiş yaşlarında bir adamın çehresi dikkatini çeker, çünkü bu yüzde "mutlak bir özgünlük" vardır. Adam, zayıf, kısa boylu, dermansız görünümlüdür; güzel kumaşlardan yapılmış kirli ve eski elbiseler giymektedir. Anlatıcı kafeyi terk edip adamı izlemeye başlar. Yaşlı adam pazar yerlerinden ve dükkânlardan geçer ancak hiçbir şey almaz. Şehrin fakir mahalleleri boyunca yürüdükten sonra, Londra'nın gösterişli merkezine geri döner. Gecenin kalanında ve ertesi gün boyunca yaşlı adam bu yolu yürümeye devam ederken anlatıcı da onu sürekli takip eder. Bitkin düşen anlatıcı sonunda yaşlı adamın önünü keser, ancak adam onu fark etmeden yürümeye devam eder. Sonunda anlatıcı, adamın "büyük suçları dâhice işleyecek bir tip" olduğuna hükmeder çünkü esrarengiz biçimde kalabalıklardan uzak kalmayı başaramamaktadır. Analiz Öyküde anlatıcının yaşlı adama karşı hissettiği monomanik saplantının sebebi, adamın yüz ifadesindeki mutlak bir özgünlüktür. Anlatıcı yoldan geçen herkesi belirli bir kategoriye dahil eder, ancak sadece bu adamı kategorize edemez. Anlatıcının adamın neden bu kadar etkisinde kaldığı öyküde açıkça belirtilmez, ancak iki adamın aynı kişinin iki farklı karakterini temsil ettiği ima edilir. Buna göre, yaşlı adam anlatıcının gizli kalmış bir yönünü temsil eder; ancak anlatıcı bunu farkına varamaz. Yaşlı adam kalabalığın arasında kaybettiği bir dostunu aramak ya da işlediği bir suçun hatıralarından kurtulmak amacıyla dolaşıyor olabilir. Öyküde adamın bir suçlu olduğu iması, pelerininin altında gözüken hançer ile verilir ve her ne suç işlediyse, bu yüzden kalabaklılar arasında sürekli yürümeye mahkûm olduğu öne sürülür. Adamın sürekli sokaklarda dolaşmasının sebebinin belirsiz oluşu, Amontillado Fıçısındaki cinayet sebebinin belirsizliğine benzer. Poe öyküye özellikle mistik bir hava katmış ve okuyucunun yaşlı adamın sırrını kendince tahmin etmesini sağlamak istemiştir. Öykünün başında anlatıcı, tıpkı Walt Whitman'ın Song of Myself isimli şiirinde yaptığı gibi, yoldan geçen insanları inceleyip kategorize eder. Ancak Poe'nun anlatıcısında Whitman'ın coşkulu tavrı görülmez. Anlatıcı gördüğü insanların dış görünüşleri inceleyerek ve ufak bazı ayrıntılara dikkat ederek, onlar hakkında birçok bilgi elde eder. Örneğin bir adamın kulağının üst tarafı sarkmıştır; demek ki adam kulağının üzerinde kalem taşımayı huy edinmiş bir memurdur. Ufak detaylardan yola çıkarak bir sonuca varma yeteneği, Poe'nun daha sonra yaratacağı dedektif karakteri olan C. Auguste Dupin'de de kullanılacaktır. Şehir hakkında çok az belirleyici bilgi verilmesine rağmen, öykünün Londra'da geçmesi önemlidir. 1840'ta Londra, 750.000 nüfusla dünyanın en büyük şehriydi. Poe koruyucu ailesi olan Allan'ların yanında kaldığı dönemden dolayı Londra'ya ilişkin hatıralara sahipti; ancak öyküde muhtemelen Charles Dickens'ın Londra caddeleri hakkında yaptığı ayrıntılı tasvirlerden de yararlanmıştı. Bu öykü de dahil olmak üzere birkaç hikâyesinde Poe, modern şehirleri, yükselen suç oranlarıyla bağdaştırmıştır. Yayımlanma geçmişi Öykü ilk defa, Atkinsons Casket ve Burton's Gentleman's Magazine dergilerinin Aralık 1840 sayılarında eş zamanlı yayımlandı. Bu aynı zamanda, ikinci derginin son sayısıydı. Öykü daha sonra Wiley & Putnam yayınevinden çıkan Tales by Edgar A. Poe başlıklı öykü derlemesine alındı. Kaynakça Dış bağlantılar Edgar Allan Poe Society'de öykünün yayımlanma geçmişi Kategori:Edgar Allan Poe hikâyeleri Kategori:1840 hikâyeleri