Karanlık madde hâlesi

[bullvar_katip]

küçükresim|240px|karanlık madde hâlesinin bir benzeri Karanlık madde hâlesi galaksi düzlemini saran ve iyi görünür galaksinin kenarına ve ötesine uzanan galaksinin varsayımsal bir bileşenidir. Karanlık madde hâlesi karanlık maddeden oluşur. ΛCDM gibi modern kozmolojik modeller, karanlık madde halelerinin ve alt halelerin galaksiler içerebileceğini öne sürer. Bir galaksinin karanlık madde halesi, galaktik diski sarar ve görünür galaksinin kenarının çok ötesine uzanır. Hâleler doğrudan gözlenebilirse de varlıkları galaksilerdeki yıldızların hareketleri ve gaz üzerindeki etkileri yoluyla anlaşılmaktadır. Karanlık madde hâleleri güncel modellerinde galaksi oluşumu ve evriminde önemli bir rol oynamaktadır. Karanlık madde halelerinin doğasını değişen derecelerde başarı ile açıklamaya çalışan teoriler arasında soğuk karanlık madde (CDM), sıcak karanlık madde ve büyük kütleli sıkı hale nesneleri (MACHO'lar) bulunur. Karanlık maddenin tabiatı hakkında teoriler Spiral galaksinin karanlık madde hâlesinde karanlık maddenin tabiatı hâlâ belirsiz, ancak iki popüler teori var: ya hâle zayıf olarak bilinen temel parçacıkların etkileşimden oluşur, ya da bilinen küçük, karanlık cisimlerdendir. Şekil Kozmik yoğunluk alanındaki aşırı yoğunlukların çöküşü genellikle asferiktir. Bu nedenle, ortaya çıkan halelerin küresel olmasını beklemek için hiçbir neden yoktur. Bir CDM evreninde yapı oluşumunun en eski simülasyonları bile, halelerin önemli ölçüde düzleştiğini vurguluyordu. Sonraki çalışmalar, halo eşdeğerlik yüzeylerinin eksenlerinin uzunlukları ile karakterize edilen elipsoidlerle tanımlanabileceğini göstermiştir. Hem verilerdeki hem de model tahminlerindeki belirsizlikler nedeniyle, gözlemlerden çıkarılan hale şekillerinin ΛCDM kozmolojisi öngörüleriyle tutarlı olup olmadığı hala net değildir. Ayrıca bakınız Karanlık madde Kaynakça Kategori:Karanlık madde