Karpuz Çayı

[bullvar_katip]

Karpuz Çayı, Orta Toroslar'dan doğan, Akdeniz'e dökülen doğu Antalya akarsuyudur. Havza alanı 641km, debisi 4,2 m/sn, uzunluğu 36km'dir. Genel durum Karpuz Çayı'nın batısında Manavgat Nehri havzası, doğusunda Alara Çayı havzası bulunur. Çay havzasında Akseki, Manavgat ve Gündoğmuş ilçeleri yer alır. Kaynağını Torosların 2.544 m yükseklerinden alır. Cendeve ve Geriş köyleri arasında Uludere ile Murtiçi yakınlarında birkaç dereyi alır. Kızılkaya mahallesi ile Gürleğen Dağı arasında kanyon vadide akar, daha sonra Karpuz Çayı adını alır, Manavgat'ın doğusunda Uzunlar, Manavgat ile Taşkesiği, Manavgat arasından denize dökülür. Akarsu yukarı çığırında dar ve derin vadiler oluştururken, aşağılarda geniş yataklı vadiler oluşturmuştur. Akarsuyun ağız bölümündeki lagün az su geldiği zamanlarda denizle bağlantısı kopmaktadır. Antalya–Konya kara yolunun Karpuz Çayı vadisini takiben, Akseki üzerinden geçer. Ahmetli Kanyonu dar ve derin yapısı ile dikkat çekmektedir. Havza içinde şu köyler bulunur: Kızılot, Hacıobası, Uzunlar, Taşkesiği, Halitağalar, Tepeköy, Gençler, Gebece, Ahmetler, Gençler, Güçlüköy, Serinyaka, güçlüköyalan, Çiçekoluk, Murtiçi, Erenkaya, Taşlıca, Çukurköy, Mahmutlu, Çaltılıçukur, Karadere, Güneyyaka, Güzelsu, Sadıklar, Pınarbaşı. Havzada yıllık ortalama yağış 1.107mm, en düşük Temmuzda 2,7mm, en fazla Aralıkta 246mm yağış düşer. Ahmetler Kanyonu Ahmetler köyünün 2km kuzeydoğuda, 350 m rakımda başlar, 7km sonra 90 m rakımındaki Ahmetler köprüsünde sona erer. Kireçtaşından oluşan arazi fazla geçirgen olduğundan çay fazla su taşımaz. Yaz mevsiminde kanyondaki su kurumaktadır. Deltası Acısu ve Karpuz Çay'ın meydana getirdiği 51,4km büyüklüğündeki Kızılot Deltası, tepeler ile çevrelenmiş, alçak kıyı vasfındadır. Ova bugünkü görünümünü son 6000 yıl içinde Holosen devrinde almıştır. Kıyı ovasında akarsu birikim şekilleri olarak, kopmuş menderesler, burun setti deposu ve eski akarsu yatakları görülür. Bu şekil izlerinin ovadaki tarım faaliyetlerine rağmen yok olmaması, uydu görüntülerinden seçilebilmesi yatak değişiminin taze olduğunun delidir. Bu değişiklikler son 2000 yıl içinde olmalıdır. Kıyılardan kum alınması ve bitki örtüsünün tahribi kıyı dinamiğini bozmaktadır. Bitki örtüsü yok edilen kıyı kumullarının yakındaki tarlaları ve yerleşmeleri tehdit etmektedir. Akarsu kıyı alanında deniz yükselmesi ve alçalmasına bağlı 10, 20-30, 40-50, 70,80 m seviyelerinde kıyı taraçaları oluşturmuştur. Canlı hayatı Antalya havzasına endemik tür olan Küçük incibalığı (Alburnus baliki) Karpuz Çayı'ndan ilin batısındaki Boğa Çayına kadar tüm akarsuların durgun alanlarında görülür. Çayda ayrıca sazan (Cyprinus carpio) türü de yaşamaktadır. Kaynakça Kategori:Antalya'daki akarsular Kategori:Manavgat Kategori:Gündoğmuş Kategori:Akseki