Kazak Cüzleri

bullvar_katip · 28 Mayıs 2024

sağ|küçükresim|Üç farklı Kazak ordusunun yönetim alanları. Kırmızı bölge Büyük Cüz, turuncu bölge Orta Cüz, yeşil bölge ise Küçük Cüz'ü göstermekte. Cüz (Kazakça: , ayrıca "ordu" ve "yüz (sayı)" anlamlarına da gelir) üç ana Kazak topluluklarının, Kıpçak Obası'nda kontrol ettikleri alanlara denir. Bu alanların büyük kısmı bugünkü Kazakistan sınırlarını kapsar. Büyük Cüz ya Uysun ordası, Güney ve Güneydoğu Kazakistan, Kuzeybatı Çin (Sincan) ve Özbekistan'ın bazı bölümlerini kapsar. Orta Cüz veya Argın ordası, Orta ve Doğu Kazakistan'ı kapsayan 6 kabileden oluşur. Küçük Cüz veya Alşın ordası, Batı Kazakistan'ı kapsayan 3 kabileden oluşur. Tarihi Kazak cüzleri veya ordalarının bahsedildiği ilk kaynak 17. yüzyıla aittir. Velyaminov Ezernov'a (1919) göre cüzlerin ortaya çıkış nedeni; Taşkent, Türkistan ve Sayram gibi önemli şehirlerin ele geçirilmesiydi. Bazı araştırmacılar cüzlerin, 16. yüzyılın ortalarında Kazak Hanlığı'nın dağılması sonucu göçebe kabilelerin askerî birlikler kurmasıyla oluştuğunu düşünmekte. Yuri Zuev ise cüzlerin coğrafik özellklerine göre oluştuğunu, bu yüzden Büyük Cüz'ün güney ve güneydoğu bozkırlarını diğer iki cüzden Balkaş Gölü ile ayrıldığını savunmakta. Kazak efsanelerine göre Kazak Türklerinin kurucu babasının üç oğlu vardı ve bu üç cüz, bunlara verilmişti. Büyük Cüz küçükresim|20. yüzyılın başlarında Kazakistan'da Büyük Cüz veya Uysun Cüzü'nün etnografik haritası (1991) M. S. Mukanov. Tarihî olarak Büyük Cüz (Kazakça: ) eski Moğol İmparatorluğu'nun Çağatay Hanlığı topraklarını, İli Nehri ve Chu Nehir havzaları, bugünkü Güney-Doğu Kazakistan ve Çin'in İli kazak Özerk Bölgesi (Kuzey Sincan) arasındaki bölgeleri kapsamaktadır. . Büyük Cüz ilk olarak 1748 yılında, Ebul Hayır Han ile bozkırın teslimi için gönderilen Tatar elçisi Tsaritsakayıtlarında geçer. gönderilen bozkır için müzakere teslim Ebu'l Hayır Han'ın içinde 1732. Göre Nikolai Aristov'a göre 19. yüzyılın ikinci yarısında Büyük Cüz'ün yaklaşık nüfusu 550 kadardı. Cüzün toprakları 1820 yılında Kokand Hanlığı tarafından, 1850-1860 arasında ise Rus İmparatorluğu tarafından ele geçirildi. Eski Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, Kazakistan Komünist Partisi'nin eski sekreteri Dinmukhamed Konayev, ünlü Şair Jambyl Jabayev gibi seçkin isimler de Büyük Cüz'ün temsilcileridir. 19 ve erken 20. yüzyıllarda cüz içinde klanların adlarını yüceltmek için girişimlerde bulundular. Kabul gören klan adları şunlardır: Dulat (Kazakça

Janıs (Kazakça

Siyqım (Kazakça

Botbay (Kazakça

Şimşir (Kazakça

Jalayır (Kazakça

Kanglı (Kazakça

Alban (Kazakça

Suan (Kazakça

Sarı-Uysun (Kazakça:“Sarı Uysin”) Şapıraştı (Kazakça

Sirgeli (Kazakça

Oşaktı (Kazakça

Istı (Kazakça

Şanışkılı (Kazakça

Orta Cüz küçükresim|20. yüzyılın başlarında Kazakistan'da Büyük Cüz veya Uysun Cüzü'nün etnografik haritası (1991) M. S. Mukanov. Orta Cüz (Kazakça: ) ya da diğer adıyla Argın Cüzü, eski Altın Orda'nın doğu tarafı ve Kazakistan'ın iç, orta ve doğu kesimlerini kapsar. Abay Kunanbayoğlu, Ahmet Baytursunoğlu, Şokan Valihanoğlu ve Alihan Bökeyhan gibi ünlü şairler, Orta Cüz'de doğmuştur. Orta cüzü oluşturan kabileler: Argın Kerait Nayman Konırat Kıpçak Taraklı ) Vak Küçük Cüz Küçük Cüz (Kazakça: ) ya da diğer adıyla Alşın Cüz, Nogay Hanlığı'nın eski topraklarını, bugünkü Batı Kazakistan'ı ve Rusya'nın Omsk ile Orenburg şehirlerini kapsayan alanda kurulmuştur. Adı, Alşın Cüz olarak da geçer. Kurucuları Nogay Orda'nın Nogaylarıdır. Kazakistan'ın batısında kurulan Nogay Hanlığı, Kuban Nehri bozkırında Kazaklar, Nogaylar ve Ruslar tarafından yenildi. 18. yüzyılda onlar iç Rus şehirleri için tehdit oluşturduklarından Rus İmparatorluğu, Alşınları tekrar Urallara göndermek için Kalmuklar ile ittifak kurdu. Alşınlar burada Küçük Cüz'ü kurdu. Kazak-Kalmuk mücadeleleri sırasında, Hive Hanlığı Mangışlak Yarımadası'nı ele geçirdi. Rus İmparatorluğu'na karşı direnen İsatay Taymanoğlu (Kazakça: , 1791-1838) ve Mahambet Otemisoğlu (Kazakça: , 1803/4–1846) gibi önemli kişiler Küçük Cüz'dendir. Küçük Cüz, üç kabileden oluşmuştur. Bunlar: Bayırlı Alimoğlu Jetiru Ayrıca bakınız Kazak Boyları Kazak Hanlığı Yedisu Kaynakça Kaynak Orta Asya ' nın Svat Soucek, "Tarihi". Cambridge University Press (2000). ISBN 0-521-65704-0. W. W. Bartold, Orta Asya, Leiden tarihi Dört çalışmalar: E. J. Brill, 1962. İlkhamov Alisher et al., Özbekistan "etnik atlas", Özbekistan, "Açık Toplum Vakfı", 2002, s. 176, ISBN 978-5-86280-010-4 (Rusça) 15. yüzyılın ikinci yarısında ışın A., "kazak Hanlığı ve Nogay Horde - 16. yüzyıllar", Semipalatinsk, Tengri, 2002, s. 22, ISBN 978-9965-492-29-7 (Rusça) S. Qudayberdiuli. "Aile ağacı Türkler, Kirgizes, Kazaklar ve Han hanedanları", Alma-Ata, Destan, 1990 (Rusça) S. Kudayberdy-Uly, soy ağacı Türklerin, Kırgız, Kazak ve Han hanedanları, Alma-Ata, Destan, 1990 (Rusça) M. Tynyshbaev, 'Uysyn, Malzeme üzerinde tarihin kazak halkı, Taşkent 1925 (Rusça) Yu.Bir. Bu Usuns bu Zuev, "Etnik Tarihi", kazak SSR, Tarih, Arkeoloji Ve Etnografya Enstitüsü, Alma Bilimleri Akademisi Çalışmaları-Ata, Vol. 8, 1960. (Rusça) А. Т. Толеубаев, Ж. К. Касымбаев, М. К. Койгелдиниев, Е. Т. Калиева, Т. Т. Далаева, перевод с казахского языка С. Бакенова, Ф. Сугирбаева. — История Казахстана. Изд-во «Мектеп», 2006 г. — 240 с ISBN 9965-33-628-8 Kategori:Kazakistan tarihi Kategori:Kazakistan'daki etnik gruplar

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Kazak Cüzleri

bullvar_katip

Administrator

Benzer konular

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi