Kazaklar

[bullvar_katip]

{{Etnik grup bilgi kutusu | grup = Kazaklar( qazaqtar قازاقتار) | resim =250px250px | nüfus = 20 milyon | bölge1 = Kazakistan | nüfus1 = 13.029.821 (2021) | ref1 = | bölge2 = Çin | nüfus2 = 1.810.800 (2017) | ref2 = | bölge3 = Özbekistan | nüfus3 = 803.400 (2017) | ref3 = | bölge4 = Rusya | nüfus4 = 647.732 (2010) | ref4 = | bölge5 = Afganistan | nüfus5 = 440.000 | ref5 = | bölge6 = Moğolistan | nüfus6 = 201.526 (2010) | ref6 = | bölge7 = Kırgızistan | nüfus7 = 36.396 (2020) | ref7 = | bölge8 = ABD | nüfus8 = 24.636 | ref8 = | bölge9 = Türkiye | nüfus9 = 10.000 | ref9 = | bölge10 = Kanada | nüfus10 = 9.600 | ref10 = | bölge12 = İran | nüfus12 = 3.000-4.000'den 15.000'e | ref12 = | bölge13 = Ukrayna | nüfus13 = 5.526 | ref13 = | bölge14 = Birleşik Arap Emirlikleri | nüfus14 = 5.000 | ref14 = | bölge15 = Çekya | nüfus15 = 4.821 | ref15 = | bölge16 = Avusturya | nüfus16 = 1,685 | ref16 = | bölge17 = Azerbaycan | nüfus17 = 1639 | ref17 = Dil Kırgızca, Nogayca, Karakalpakça, Başkurtça ve Tatarca ile akraba olan ve Kıpçak bölümüne giren Kazakça'yı konuşurlar. Nüfus Kazaklar Kazakistan, Türkiye, Moğolistan, Özbekistan, Kırgızistan, Afganistan, Çin, Rusya, Türkmenistan ve AB'de de yaşar. Çin'deki Kazakların çoğunluğu 1.810.800 Kazak, kuzey Sincan-İli Kazak Özerk İli (Çin'deki en büyük özerk bölge) ve Mori ile Barköl ilçelerinde yaşamaktadır. Abay Kunanbayoğlu, Muhtar Avezov, Şekerim Kudayberdioğlu, Mağcan Cumabayulı gibi şairler, yazarlar ve düşünürler yetiştirmiştir. küçükresim|200px|Kazak kültürünü resmeden bir pul|alt= Tarihi 13. yüzyılda Altınorda Hanlığı topraklarının doğu kanadını oluşturan Deşt-i Kıpçak ahalisinde yaşayan ve Moğol istilasından etkilenmiş Türk boyları bir araya gelerek Kazak Hanlığı etrafında toplandılar. Söz konusu hanlığın yapılanmasında bazı Kırgız boyları ile kadim Kıpçak boylarının ardılları rol oynadı. Kazaklar; Kırgızlar, Kıpçaklar, Nogaylar gibi boyların birleşimi ile ortaya çıkmış bir Türk Uruğu 14. yüzyıldan sonra yeni bir boy olarak Orta Asya arenasında yerini almıştır. Orta Asya'da Ruslar ile ilk teması kuran Türk topluluğu Kazaklar olmuştur. Kazaklarda Türklük Bilinci Kazaklar, Asya'nın ortasında Türk Dünyasının göbeğinde yer almaktadır. Gerek Doğu Türkistan'ın kuzeyindeki Altay bölgesi, gerek Moğolistan'ı batısındaki Altay ve Bayan-Ölgey bölgesi, gerek Altay Cumhuriyeti'nin sahası Kazak Türkleri ile meskundur. Türk toplulukları arasında en çok soykırıma uğramış bir halktır. Bu sebeple de Orta Asya Birliği fikri Kazakistan'da ortaya çıkmıştır. Sultan Mahmut Torayğırov'un Kazak Türkçesindeki bir şiirde Türklük bilinci şöyle belirtilmiştir. Kazakistan Cumhuriyeti'nin ilk Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev ise zaman zaman Kazakların Türk halklarından olduklarını ve Türk kültürüne sahip çıkılması gerektiğini belirtmiştir. Kazak sözcüğünün anlamı "Kazak" kelimesinin anlamı konusunda ilk defa araştırmalar, Rusya'da 18. yüzyıl ortasından itibaren yayın görmeye başlamış. Bu tarihten itibaren 2,5 yüzyıl geçmiş, konuyu tarihçilerden başka her çeşit ilim dallarına mensup olan kişiler araştırarak kendi görüşlerini öne sürmüşlerdir. Şimdiki zamanda "Kazak" kelimesine ilişkin araştırma yapan veya fikrini belirten araştırmacıların ve bilim adamlarının eserlerini toplamak işi bile çetin ve zor olmuş. Ama bunların içinde sadece tarihçilerin ve toplum bilimleri uzmanlarının fikirleri önem taşır. "Kazak" kelimesini araştırırken tarihçiler Kazak milletinin tarih sahnesine çıkışı ve tam ayrı bir millet olarak kuruluş tarihi hakkında kendi bilgilerini eklemiştir. Dolayısıyla burada konu 3 meseleye değinecek. Konu hakkında ilk fikirlerini söyleyen G.F.Miller, İ.P.Rychkov, V.N.Tatişev, İ.G. Georgiy, İ.G. Andreyev, N.M.Karamzin. Bu bilim adamlarının tarihi eserleri 18 yy. 50 y. - 19 yy. 30 y. kadar bir periyot içerisinde Rusya'da yayınlamış ve ilmi çevrelerde itibar kazanmıştır. Bunların Kazak sözünün anlamıyla ilgili ilmi görüşlerinde bile hata ve noksanlar ziyade. Mesela P.İ. Rıçkov yanlış bir yol ile giderek milletin adını "kırgız kaysak" şeklinde anlatmış ve "kırgız" ve "kaysak" sözlerinin anlamını bulmaya çaba harcamış. Rıçkova göre "kırgız" evsiz, bozkırda gezen kişi demek imiş, "kazak" tek başına serbest, toplumdan ayrılmış kişi anlamına geliyormuş. Kazakların soyunun ise Alataw kırgızlarından çıktığı tartışma kabul etmez diyor. Efsanelerde kazakların atası Kazak Han olarak kabul edilir. O da, Alaş Han’ın oğludur. Kazak Han'ın üç oğlu vardır: Akarıs: Neslinden gelenler Uluğ Cüz’ü oluştururlar. (‘Sol Kazakları’ veya ‘Büyük Otağ’.) Bekarıs: Soyundan gelenler Orta Cüz’ü oluştururlar. (‘Orta Kazakları’ veya ‘Orta Otağ’.) Yanarıs: Soyu Küçük Cüz adıyla anılmıştır. (‘Sağ Kazakları’ veya ‘Küçük Otağ’.) Galeri Ayrıca bakınız Çin Kazakları Kazakça Kazakistan Türk halkları Türk devletleri Türk dünyası Türk dilleri Kaynakça Dış bağlantılar Tölegenin uzun yolculuğu Kategori:Modern göçebeler Kategori:Kazaklar