Kimyanın zaman çizelgesi

[bullvar_katip]

küçükresim| Bu kimya zaman çizelgesi, maddenin bileşiminin ve etkileşimlerinin bilimsel çalışması olarak tanımlanan ve kimya olarak bilinen modern bilim hakkında insanlığın anlayışını önemli ölçüde değiştiren çalışmaları, keşifleri, fikirleri, icatları ve deneyleri listelemektedir. "Merkezî bilim" olarak bilinen kimya çalışmaları, diğer birçok bilimsel ve teknolojik alandan etkilenmekle beraber, bu alanlar üzerinde güçlü bir etkiye de sahiptir. Modern kimya anlayışımızın merkezi olarak kabul edilen birçok olay aynı zamanda fizik, biyoloji, astronomi, jeoloji ve malzeme bilimi gibi alanlarda da önemli keşifler olarak kabul edilmektedir. 17. yüzyıl öncesi sağ|küçükresim| sağ|küçükresim| sağ|küçükresim| Bilimsel yöntemin kabul edilmesinden ve kimya alanına uygulanmasından önce, aşağıda listelenen insanların birçoğunun modern anlamda birer "kimyager" olarak değerlendirilmesi bir miktar tartışmalıdır. Bununla beraber, geniş ve uzun vadede gördükleri kabul veya ileri görüşlülüklerinden dolayı belli başlı büyük düşünürlerin fikirleri burada sıralanmaya değer kılmaktadır. MÖ yaklaşık 3000 Mısırlılar, her şeyin onlardan meydana geldiği Ogdoad (veya ilksel güçler) teorisini ortaya koyarlar. Bunlar, güneşin yaratılmasından önce var olan sekiz kaos elementiydi. MÖ yaklaşık 1200 Mezopotamya'da bulunan çivi yazısı tabletinde parfüm üreticisi ve ilk kimyagerlerden olan Tapputi-Belatikallim'den bahsedilir. MÖ yaklaşık 450 Empedokles, her şeyin dört temel kökten (daha sonra stoicheia veya elementler olarak isim değiştirecektir) oluştuğunu iddia eder. Bunlar toprak, hava, su ve ateştir. İki aktif ve birbirine karşıt kuvvet olan sevgi ve nefret, elementlere etki eder ve onları sonsuz çeşitte biçimlere ayırır ve birleştirir. MÖ yaklaşık 440 Leukippos ve Demokritos, bütün maddeleri oluşturan bölünmez bir parçacık olan atom fikrini öne sürer. Bu fikir büyük ölçüde Aristotelesçi görüşten yana olan doğa filozofları tarafından reddedilir (aşağıya bakınız). MÖ yaklaşık 360 Platon '"elementler" (stoicheia) terimini yaratır. İnorganik ve organik cisimlerin bileşimi hakkında bir tartışma içeren ve kimya üzerine basit bir inceleme olan Timaeus diyalogunda, her elementin en küçük parçacığının özel bir geometrik şekle sahip olduğunu varsayar. Bunlar sırasıyla tetrahedron (ateş), oktahedron (hava), ikosahedron (su) ve küptür (toprak). MÖ yaklaşık 350 Empedokles'in fikirlerini geliştiren Aristoteles, madde ve biçimin bir birleşiminden meydana gelen madde fikrini ileri sürer. Ateş, su, toprak, hava ve esîrden oluşan Beş Element teorisini açıklar. Bu teori, batı dünyasında 1000 yıldan fazla bir süre boyunca büyük ölçüde kabul görmüştür. MÖ yaklaşık 50 Lucretius, atomculuk fikirlerinin şiirsel bir açıklaması olan De rerum naturayı yazar. MS yaklaşık 300 Panopolisli Zosimos, suların bileşimi, hareket, büyüme, cisimleştirme ve cisimden ayırma, ruhu bedenden ayırma ve bedene bağlama çalışması olarak tanımladığı simya üzerine bilinen en eski kitaplardan birini yazar. MS yaklaşık 800 Yanlış bir şekilde Tyanalı Apollonius'a atfedilen ve doğa felsefesi üzerine anonim bir ansiklopedik çalışma olan Yaratılışın Sırrı (Arapça: Sırrü'l-Halika), tüm metallerin çeşitli oranlarda kükürt ve cıvadan oluştuğuna dair uzun süredir kabul gören teorinin bilinen en eski örneklerinden birini kaydeder. Bu çalışma aynı zamanda çok sonraları Isaac Newton tarafından yorumlanmış kompakt ve şifreli bir Hermetik metin olan Zümrüt Tablet'in bilinen en eski örneğini içermektedir. MS yaklaşık 850-900' Câbir bin Hayyan'a (Latince: Geber) atfedilen Arapça eserler, kimyasal maddelerin sistematik bir sınıflandırmasını ortaya koyar ve organik maddelerden (örneğin bitkiler, kan ve saç) kimyasal yollarla inorganik bileşiklerin (nişadır veya amonyum klorür) türetilmesi için talimatlar sağlar. MS yaklaşık 900 Fars bir simyacı olan Ebû Bekir Muhammed bin Zekeriyyâ er-Râzî (kısaca Râzî olarak bilinir), kimya üzerinde, sülfürik asit de dahil olmak üzere birçok asitin en eski üretim yöntemlerini içeren incelemelerini yayımlar. Râzî'nin maddeleri sınıflandırma yöntemi, organik ve inorganik kimyaya uzanan yolu açtı. MS yaklaşık 1000 Pers kimyagerler Birûnî ve İbn-i Sina, simya pratiğini ve metallerin birbirine dönüşme olasılığını reddederler. MS yaklaşık 1167 Salerno Okulu'ndan Magister Salernus, şarabın damıtılmasına dair ilk atıfta bulunur. MS yaklaşık 1220 Robert Grosseteste, bilimsel yöntem için ilk sistemlerden birini ortaya koyduğu çeşitli Aristotelesçi yorumlar yayımladı. MS yaklaşık 1250 Fars kimyager Nasîrüddin Tûsî, kütle korunumunun ilk örneklerinden birini açıklayarak bir maddenin kütlesinin değişebileceğini ancak yok olamayacağını belirtir. MS yaklaşık 1250 Tadeo Alderotti, öncüllerinden çok daha etkili olan ayrımsal damıtmayı geliştirir. MS yaklaşık 1260 Albertus Magnus arsenik ve gümüş nitratı keşfeder. Ayrıca sülfürik aside ilk atıfları yaptı. MS yaklaşık 1267 Roger Bacon, bilimsel yöntemin ilk modellerinden birini ortaya koyan ve barutla yaptığı deneylerin sonuçlarını içeren Opus Maius'u yayımlar. MS yaklaşık 1310 Câbir adı altında yazan isimsiz bir İspanyol simyacı olan Sahte Câbir, uzun süredir kabul gören tüm metallerin çeşitli oranlarda kükürt ve cıvadan oluştuğuna dair teoriyi kuran birkaç kitap yayımlar. Nitrik asit, aqua regia ve aqua fortis'i ilk tanımlayanlardan biridir. MS yaklaşık 1530 Paracelsus, modern ilaç endüstrisinin köklerini oluşturan, yaşamı uzatmayı hedefleyen bir simya alt disiplini olan iyatrokimyayı geliştirir. Aynı zamanda "kimya" kelimesini ilk kullananın Paracelsus olduğu iddia edilir. 1597 Andreas Libavius, prototip bir kimya ders kitabı olan Alchemia'yı yayımlar. 17. ve 18. yüzyıllar 1605 Sir Francis Bacon, daha sonra bilimsel yöntem olarak bilinecek yöntemin tanımını yaptığı The Proficience and Advancement of Learning'i yayımlar. 1605 Michal Sedziwój, çok daha sonra oksijen olarak kabul edilecek olan havada bulunan bir “yaşam besininin” varlığını ileri süren simya eseri A New Light of Alchemy adlı çalışmasını yayımlar. 1615 Jean Beguin, ilk kimya ders kitaplarından biri olan Tyrocinium Chymicum isimli kitabı yayımlar ve bu kitapta ilk kimyasal denklemi yazar. 1637 René Descartes, bilimsel yöntemin ana hatlarını içeren Discours de la méthode adlı çalışmasını yayımlar. 1648 Jan Baptist van Helmont'un, bazıları tarafından simya ve kimya arasında önemli bir geçiş çalışması olarak görülen ve Robert Boyle'u önemli düzeyde etkilediği düşünülen Ortus medicinae kitabının ölümünden sonra yayımlanması. Kitapta birçok deney sonucu bulunmakta ve kütlenin korunumu yasasının ilk örneklerinden biri ortaya konulmaktadır. sağ|küçükresim| 1661 Robert Boyle, kimya ve simya arasındaki ayrım üzerine bir inceleme olan The Sceptical Chymist adlı kitabı yayımladı. Kitap, atomlar, moleküller ve kimyasal reaksiyonla ilgili ilk modern fikirlerden bazılarını içerir ve modern kimya tarihinin başlangıcıdır. 1662 Robert Boyle, gazların davranışının, özellikle de gazlarda basınç ve hacim arasındaki ilişkinin deneysel temelli bir açıklaması olan Boyle yasasını ortaya koyar. 1735 İsveçli kimyager Georg Brandt, bakır cevherinde bulunan koyu mavi bir pigmenti analiz eder. Brandt, pigmentin yeni bir element içerdiğini ispat etti. Bu yeni element daha sonra kobalt olarak adlandırılacaktı. 1754 Joseph Black, "durağan hava" olarak adlandırdığı karbondioksiti ayrıştırarak izole eder. küçükresim| 1757 Louis Claude Cadet de Gassicourt, arsenik bileşiklerini araştırırken, Cadet'in tüten sıvısını yaratır. Daha sonra sıvının ilk sentetik organometalik bileşik olarak kabul edilen kakodil oksit olduğu keşfedilecektir. 1758 Joseph Black, faz değişimlerinin termokimyasını açıklamak adına gizli ısı kavramını formüle eder. 1766 Henry Cavendish, renksiz, kokusuz ve hava ile patlayıcı bir karışım oluşturabilen yanıcı bir gaz olarak tanımladığı hidrojeni keşfeder. 1773–1774 Carl Wilhelm Scheele ve Joseph Priestley, birbirlerinden bağımsız olarak Priestley tarafından "defiloje hava" ve Scheele tarafından "ateş havası" olarak adlandırılan oksijeni havadan ayrıştırarak izole eder. sağ|küçükresim| 1778 "Modern kimyanın babası" olarak kabul edilen Antoine Lavoisier, gerçekleştirdiği deneyler sırasında varlığını ve yanma tepkimesindeki rolü ve önemini fark ettiği gaza oksijen ismini verir. 1787 Antoine Lavoisier, kimyasal adlandırılmasında ilk modern sistem olan Méthode de nomenclature chimique'i yayımladı. 1787 Jacques Charles, Boyle yasasının bir sonucu olarak ortaya çıkan ve bir gazın sıcaklığı ve hacmi arasındaki ilişkiyi tanımlayan Charles yasasını öne sürer. 1789 Antoine Lavoisier, ilk modern kimya ders kitabı olan Traité Élémentaire de Chimie'yi yayımlar. O zamana kadarki modern kimya birikiminin eksiksiz bir araştırması olmasının yanı sıra, kütlenin korunumu yasasının ilk özlü tanımını içerdiğinden stokiyometrinin ve kantitatif kimyasal analizin kuruluşunu da temsil etmektedir. 1797 Joseph Proust, elementlerin bileşikleri oluşturmak için her zaman küçük tam sayı oranlarında birleştiğini ifade eden sabit oranlar yasasını ortaya koyar. 1800 Alessandro Volta ilk kimyasal pili tasarlayarak elektrokimya disiplinini kurmuş olur. 19. yüzyıl sağ|küçükresim|239x239pik| 1803 John Dalton, bir gaz karışımındaki gazların birbirleriyle olan ilişkisini ve her birinin karışımın toplam basıncı içindeki nispi basınç payını açıklayan Dalton yasasını ortaya koyar. 1805 Joseph Louis Gay-Lussac, suyun hacimce üçte ikisinin hidrojen ve üçte birinin oksijenden oluştuğunu keşfeder. 1808 Joseph Louis Gay-Lussac, Boyle ve Charles yasalarının deneysel kanıtları ile gazların yoğunluğu ve bileşimi arasındaki ilişkiler dahil olmak üzere, havanın ve diğer gazların çeşitli kimyasal ve fiziksel özelliklerini toplar ve keşfeder. 1808 John Dalton, atom teorisinin ilk modern bilimsel tanımını ve katlı oranlar yasasının net bir tanımını içeren New System of Chemical Philosophy adlı çalışmasını yayımladı. 1808 Jöns Jakob Berzelius, modern kimyasal semboller ve formüller ile bağıl atom kütlesi kavramını ortaya koyduğu Lärbok i Kemien isimli çalışmasını yayımlar. 1811 Amedeo Avogadro, sabit sıcaklık ve basınç altında bulunan eşit hacimdeki gazların eşit sayıda molekül içerdiğini açıklayan Avogadro yasasını ortaya koyar. sağ|küçükresim|160x160pik| 1825 Friedrich Wöhler ve Justus von Liebig, daha önce Berzelius tarafından adlandırılmış olan izomerlerin doğrulanmış ilk keşfini gerçekleştirir ve açıklamasını yaparlar. Siyanik asit ve fulminik asit ile çalışarak izomerliğin bir moleküler yapının içindeki atomların farklı diziliş biçimlerinden kaynaklandığı sonucunu doğru bir şekilde çıkarırlar. 1827 William Prout, biyomolekülleri karbonhidratlar, proteinler ve lipitler hâlinde modern gruplarına ayırır. 1828 Friedrich Wöhler üreyi sentezleyerek organik bileşiklerin inorganik maddeler ile üretilebileceğini kanıtlar ve vitalizm teorisini çürütmüş olur. 1832 Friedrich Wöhler ve Justus von Liebig, organik kimya ile ilgili fonksiyonel grupları ve radikalleri keşfer ve açıklar. 1840 Germain Hess, enerjinin korunumu yasasının ilk ifadelerinden biri olan Hess yasasını ortaya koyar ve kimyasal bir süreçteki enerji değişikliklerinin yalnızca başlangıçtaki ve son üründeki maddelerin hâline bağlı olduğunu, başlangıçtaki maddelerden ürünlerin oluşumu arasında izlenen yola bağlı olmadığını kanıtlar. 1847 Hermann Kolbe, asetik asidi tamamen inorganik kaynaklardan elde ederek vitalizm teorisini daha da çürütür. 1848 Lord Kelvin, tüm moleküler hareketin durduğu sıcaklık olan mutlak sıfır kavramını kurar. 1849 Louis Pasteur, tartarik asidin rasemik formunun, sola ve sağa doğru dönen biçimlerin bir karışımı olduğunu keşfederek optik dönmenin doğasını açıklığa kavuşturur ve stereokimya alanını geliştirir. 1852 August Beer, bir karışımın bileşimi ile emeceği ışık miktarı arasındaki ilişkiyi açıklayan Beer yasasını ortaya koyar. Pierre Bouguer ve Johann Heinrich Lambert'in önceki çalışmalarına dayanarak, spektrofotometri olarak bilinen analitik tekniği tesis eder. 1855 Benjamin Silliman Jr. tüm modern petrokimya endüstrisini mümkün kılan petrol parçalama yöntemlerine öncülük eder. 1856 William Henry Perkin, ilk sentetik boya olan Perkin leylağını sentezledi. Perkin bu rengi kömür katranından kinin yaratma girişimi sonucunda tesadüfi bir yan ürün olarak elde etmiştir. Bu keşif, en eski ve başarılı kimya endüstrilerinden biri olan boya endüstrisinin temelidir. 1857 Friedrich August Kekulé von Stradonitz, karbonun dört değerlikli olduğunu, bir diğer deyişle tam olarak dört kimyasal bağ oluşturduğunu ortaya koyar. 1859–1860 Gustav Kirchhoff ve Robert Bunsen, bir kimyasal analiz aracı olarak spektroskopinin temellerini atar ve bu sayede sezyum ve rubidyum elementlerini keşfederler. Bu konu üzerinde çalışan diğerleri de indiyum, talyum ve helyumu keşfetmek için aynı tekniği kullandılar. 1860 Avogadro'nun diatomik moleküller hakkındaki fikirlerini yeniden canlandıran Stanislao Cannizzaro, atom ağırlıklarının bir tablosunu derleyip 1860 Karlsruhe Kongresi'nde sunarak on yıllardır birbiriyle çatışan atom ağırlıkları ve molekül formülleri durumunu sona erdirir ve Mendeleyev'in periyodik yasayı keşfinin önünü açar. 1862 Alexander Parkes, Londra'daki Uluslararası Sergi'de en eski sentetik polimerlerden biri olan Parkesine'i sergiler. Bu keşif, modern plastik endüstrisinin temelini oluşturmuştur. 1862 Alexandre-Emile Béguyer de Chancourtois, ilk element periyodik tablolarından biri olan üç boyutlu tellürik sarmalı yayımlar. 1864 John Newlands, periyodik yasanın habercisi olan oktav yasasını ortaya koyar. 1864 Lothar Meyer, periyodik tablonun değerliğe göre düzenlenmiş ve 28 elementten oluşan ilk biçimlerinden birini geliştirir. 1864 Cato Maximilian Guldberg ve Peter Waage, Claude Louis Berthollet'in fikirlerine dayanarak kütle etki yasasını ortaya koydular. 1865 Johann Josef Loschmidt, bir molün içindeki molekül sayısını tam olarak belirler. Bu sayı daha sonra Avogadro sayısı olarak adlandırılmıştır. 1865 Friedrich August Kekulé von Stradonitz, kısmen Loschmidt ve diğerlerinin çalışmalarına dayanarak benzenin yapısını birbirini izleyen tek ve çift bağlara sahip altı karbonlu bir halka olarak saptar. 1865 Adolf von Baeyer, boya endüstrisinde devrim yaratan ve endüstriyel organik kimyada bir dönüm noktası olan çivit boyası üzerinde çalışmaya başlar. sağ|küçükresim| 1869 Dmitri Mendeleyev, bilinen 66 elementin atom ağırlıklarına göre düzenlenmiş hâlini içeren ilk modern periyodik tabloyu yayımladı. Mendeleyev'in tablosunun önemi, henüz bilinmeyen elementlerin özelliklerini doğru bir şekilde tahmin edebilme yeteneğinden ileri geliyordu. 1873 Jacobus Henricus van 't Hoff ve Joseph Achille Le Bel birbirlerinden bağımsız olarak çalışırken Pasteur'ün kiralite deneylerini açıklayan ve kiral bileşiklerdeki optik aktivite için fiziksel bir neden sağlayan bir kimyasal bağlanma modeli geliştirirler. 1876 Josiah Willard Gibbs, kimyasal dengenin fiziksel temelini açıklamak için serbest enerji kavramını ortaya koyan ve termodinamik ve fiziksel kimya üzerine çalışmalarının bir derlemesi olan Heterojen Maddelerin Dengesi Üzerine adlı eserini yayımlar. 1877 Ludwig Boltzmann, entropi ve gaz fazdaki moleküler hızların dağılımları dahil olmak üzere birçok önemli fiziksel ve kimyasal kavramın istatistiksel türevlerini oluşturur. 1883 Svante Arrhenius, elektrolitlerdeki iletkenliği açıklamak için iyon teorisini geliştirir. 1884 Jacobus Henricus van 't Hoff, kimyasal kinetik üzerine son derece önemli bir çalışma olan Études de Dynamique chimique adlı eseri yayınlar. 1884 Hermann Emil Fischer, birçok biyomolekülde anahtar bir yapı olan ve daha sonra 1898'de sentezlediği pürinin yapısını ortaya koyar. Ayrıca glikoz ve glikoza benzer şekerlerin kimyası üzerinde çalışmaya başlar. 1884 Henry Louis Le Chatelier, dinamik kimyasal dengenin dış etkilere tepkisini açıklayan Le Chatelier prensibini geliştirir. 1885 Eugene Goldstein, katot ışınını ve kanal ışını keşfeder. Katot ışınlarının elektronlardan oluştuğu, kanal ışınlarının da bir katot ışını tüpünde elektronlarından sıyrılan pozitif hidrojen iyonları olduğu keşfedilecekti. Bu pozitif iyonlar daha sonra proton olarak adlandırılacaktı. 1893 Alfred Werner, kobalt komplekslerinin oktahedral yapısını keşfederek koordinasyon kimyası alanını oluşturur. 1894–1898 William Ramsay, periyodik tablodaki büyük ve beklenmeyen bir boşluğu dolduran soy gazları keşfeder ve kimyasal bağ modellerine giden yolu açar. 1897 J. J. Thomson, katot ışını tüpünü kullanarak elektronu keşfeder. 1898 Wilhelm Wien, kanal ışınlarının (pozitif iyon akımlarının) manyetik alanlar tarafından saptırılabileceğini ve sapma miktarının kütle-yük oranıyla orantılı olduğunu gösterir. Bu keşif, kütle spektrometresi olarak bilinen analitik tekniğe giden yolu açacaktır. 1898 Maria Sklodowska-Curie ve Pierre Curie, uraninitten radyum ve polonyum elementlerini ayrıştırarak izole eder. yaklaşık 1900 Ernest Rutherford, radyoaktivitenin kaynağının bozunan atomlar olduğunu keşfeder ve çeşitli radyasyon türleri için terimler ortaya koyar. 20. yüzyıl 1903 Mikhail Semyonovich Tsvet, önemli bir analitik teknik olan kromatografiyi icat eder. 1904 Hantaro Nagaoka, elektronların yoğun ve büyük bir çekirdeğin yörüngesinde döndüğü ilk nükleer atom modellerinden birini ortaya koyar. 1905 Fritz Haber ve Carl Bosch, amonyağı elementlerinden üretmek için, tarımda derin sonuçları olan ve endüstriyel kimyada bir dönüm noktası teşkil eden Haber sürecini geliştirir. 1905 Albert Einstein, Brown hareketini atom teorisini kesin olarak kanıtlayacak şekilde açıklar. 1907 Leo Hendrik Baekeland, ilk ticari plastiklerden biri olan bakaliti icat eder. sağ|küçükresim| 1909 Robert Millikan, yağ damlası deneyi aracılığıyla her bir elektronun yükünü benzeri görülmemiş bir doğrulukla ölçerek bütün elektronların aynı yük ve kütleye sahip olduğunu doğrular. 1909 S. P. L. Sørensen, pH kavramını icat eder ve asitliği ölçmek için yöntemler geliştirir. 1911 Antonius van den Broek, periyodik tablodaki elementlerin atom ağırlığı yerine pozitif nükleer yük tarafından daha düzgün organize edildiği fikrini öne sürer. 1911 Zamanın en önde gelen bilim insanlarını bir araya getiren ilk Solvay Konferansı, Brüksel'de gerçekleştirilir. Fizik ve kimya konferansları günümüzde periyodik olarak yapılmaya devam etmektedir. 1911 Ernest Rutherford, Hans Geiger ve Ernest Marsden, dağınık bir elektron bulutu çevrili, küçük, yoğun ve pozitif yüklü bir çekirdeğe sahip nükleer atom modelini kanıtlayan altın folyo deneyini gerçekleştirir. 1912 William Henry Bragg ve William Lawrence Bragg, Bragg yasasını ortaya koyarlar ve maddelerin kristal yapısını açıklanmasında önemli bir araç olan X-ışını kristalografisi alanını kurarlar. 1912 Peter Debye, bazı moleküllerdeki asimetrik yük dağılımını açıklamak için moleküler dipol kavramını geliştirir. sağ|küçükresim|180x180pik| 1913 Niels Bohr, elektronların yalnızca kesin olarak tanımlanmış yörüngelerde var olduğu Bohr atom modelini ortaya koyarak kuantum mekaniği kavramlarını atomun yapısına uygular. 1913 Van den Broek'in önceki fikrinden yola çıkan Henry Moseley, Mendeleyev'in atom ağırlığına dayalı olan periyodik tablosundaki yetersizlikleri düzeltmek için atom numarası kavramını ortaya koyar. 1913 Frederick Soddy, aynı kimyasal özelliklere sahip elementlerin farklı atom ağırlıklarına sahip olabildiğini ifade eden izotoplar kavramını ortaya koyar. 1913 Wien'in çalışmasını ilerleten J. J. Thomson, yüklü atom altı parçacıkların kütle spektrometrisi olarak bilinen bir yöntemle kütle-yük oranlarına göre ayrılabileceğini gösterir. 1916 Gilbert N. Lewis, değerlik bağı kuramının temelini teşkil eden "Atom ve Molekül" adlı çalışmasını yayımladı. 1921 Otto Stern ve Walther Gerlach, atom altı parçacıklarda kuantum mekaniği spini kavramını oluşturur. 1923 Gilbert N. Lewis ve Merle Randall, kimyasal termodinamik üzerine ilk modern tez olan "Termodinamik ve Kimyasal Maddelerin Serbest Enerjisi" adlı çalışmalarını yayımladılar. 1923 Gilbert N. Lewis, asit/baz reaksiyonlarının elektron çifti teorisini geliştirir. 1924 Louis de Broglie, dalga-parçacık ikiliği fikirlerine dayalı olarak atom yapısının dalga modelini ortaya koyar. 1925 Wolfgang Pauli, dört kuantum sayısıyla tanımlanan tek bir çekirdek etrafındaki hiçbir elektron çiftinin aynı kuantum durumuna sahip olamayacağını belirten dışlama ilkesini geliştirdi. 1926 Erwin Schrödinger, atom yapısının dalga modeline matematiksel bir temel sağlayan Schrödinger denklemini ortaya koyar. 1927 Werner Heisenberg, çekirdek etrafındaki elektron hareketinin mekaniğini açıklayan belirsizlik ilkesini geliştirir. 1927 Fritz London ve Walter Heitler, hidrojen molekülündeki kovalent bağı açıklamak için kuantum mekaniğini kullanırlar. Böylece kuantum kimyası alanı doğmuştur. 1929 Linus Pauling, moleküler yapıyı ortaya çıkarmak için X-ışını kristalografisinin kullanımının temel ilkeleri olan Pauling kurallarını yayınladı. 1931 Erich Hückel, düzlemsel halka şeklindeki bir molekülün ne zaman aromatik özelliklere sahip olacağını açıklayan Hückel kuralını ortaya koyar. 1931 Harold Urey, sıvı hidrojeni ayrımsal olarak damıtarak döteryumu keşfeder. sağ|küçükresim|180x180pik| 1932 James Chadwick, nötronu keşfeder. 1932–1934 Linus Pauling ve Robert Mulliken, günümüzde kendilerinin isimleriyle anılan ölçekleri tasarlayarak elektronegatifliği ölçerler. 1935 Wallace Carothers, DuPont şirketinde tarih boyunca ticari olarak en başarılı sentetik polimerlerden biri olan naylonu icat eden bir kimyager ekibine liderlik eder. 1937 Carlo Perrier ve Emilio Segrè, periyodik tablodaki bir boşluğu dolduran ve ilk yapay olarak üretilen element olan teknesyum-97'nin ilk doğrulanmış sentezini gerçekleştirir. Tartışmalı da olsa element Walter Noddack ve diğer bilim insanları tarafından 1925 gibi erken bir tarihte sentezlenmiş olabilir. 1937 Eugene Houdry, petrolün endüstriyel ölçekte katalitik parçalanması için bir yöntem geliştirerek ilk modern petrol rafinerisinin geliştirilmesinin yolunu açtı. 1937 Pyotr Kapitsa, John Allen ve Don Misener, kuantum mekaniği özelliklerini makroskopik ölçekte gösteren ve ilk sıfır viskoziteli süperakışkan olan aşırı soğutulmuş helyum-4'ü üretirler. 1938 Otto Hahn uranyum ve toryumda nükleer fisyon sürecini keşfeder. 1939 Linus Pauling, kimyasal bağ üzerine onlarca yıllık bir çalışmanın derlemesi olan The Nature of the Chemical Bond isimli kitabı yayınlar. Bu çalışma, en önemli modern kimya kitaplarından biridir. Kitapta hibritleşme teorisi, kovalent bağ ve iyonik bağlar elektronegativite yoluyla açıklanırken, benzenin yapısını açıklamanın bir yolu olarak rezonans kullanılmaktadır. 1940 Edwin McMillan ve Philip H. Abelson, uranyum fisyonu sonucunda oluşan ürünlerin içerisinde ilk kez sentezlenen ve en hafif uranyum ötesi element olan neptünyumu keşfederler. McMillan daha sonra Berkeley'de birçok yeni element ve izotopun keşfinde yer alacak bir laboratuvar kurmuştur. 1941 Glenn T. Seaborg, McMillan'ın yeni atom çekirdeği oluşturma çalışmasını devralır. Nötron yakalama yönteminin ve daha sonra bu yöntemin başka nükleer reaksiyonlar ile yapılışının keşfinde öncü olmuştur. Seaborg dokuz yeni kimyasal elementi ve mevcut elementlerin düzinelerce yeni izotoplarını keşfetmiş ve birçoğunun keşfinde yardımcı olmuştur. 1945 Jacob A. Marinsky, Lawrence E. Glendenin ve Charles D. Coryell, prometyumun ilk doğrulanmış sentezini gerçekleştirerek periyodik tablodaki son "boşluğu" doldururlar. 1945–1946 Felix Bloch ve Edward Mills Purcell, özellikle organik kimyada molekül yapılarının aydınlatılmasında önemli bir analitik teknik olan nükleer manyetik rezonans sürecini geliştirdiler. 1951 Linus Pauling, proteinlerin ikincil yapısını çıkarmak için X-ışını kristalografisini kullanır. 1952 Alan Walsh, bir karışımın içindeki maddenin konsantrasyonlarının ölçülmesini sağlayan önemli bir kantitatif spektroskopi yöntemi olan atomik absorpsiyon spektroskopisi alanının geliştirilmesine öncülük eder. 1952 Robert Burns Woodward, Geoffrey Wilkinson ve Ernst Otto Fischer, organometalik kimya alanının kurucu keşiflerinden biri olan ferrosen yapısının keşfini gerçekleştirirler. 1953 James D. Watson ve Francis Crick, DNA'nın yapısını ortaya koyarak moleküler biyoloji alanına giden kapıyı aralarlar. 1957 Jens Skou, ilk iyon taşıyıcı enzim olan Na+/K+-ATPaz'ı keşfetti. 1958 Max Perutz ve John Kendrew, bir protein yapısını, özel olarak bir ispermeçet balinasının miyoglobinini aydınlatmak için X-ışını kristalografisini kullanırlar. 1962 Neil Bartlett, ksenon hekzafloroplatinatı sentezleyerek ilk kez soy gazların kimyasal bileşikler oluşturabileceğini gösterir. 1962 George Olah süper asit tepkimeleri aracılığıyla karbokatyonları gözlemler. 1964 Richard R. Ernst, Fourier dönüşümlü NMR tekniğinin geliştirilmesinin yolunu açacak deneyler gerçekleştirir. Bu deneyler söz konusu tekniğin hassasiyetini büyük ölçüde artırmış ve manyetik rezonans görüntüleme veya kısaca MR teknolojisine giden yolu açmıştır. 1965 Robert Burns Woodward ve Roald Hoffmann, kimyasal reaksiyonların stereokimyasını açıklamak için moleküler orbitallerin simetrisini kullanan Woodward-Hoffmann kurallarını ortaya koyar. 1966 Hitoshi Nozaki ve Ryōji Noyori, yapısal olarak iyi tanımlanmış bir kiral geçiş metali kompleksi kullanarak asimetrik katalizin (hidrojenasyon) ilk örneğini keşfederler. 1970 John Pople, bilgisayarlı kimya hesaplamalarını büyük ölçüde kolaylaştıran Gaussian programını geliştirir. 1971 Yves Chauvin, olefin metatezinin reaksiyon mekanizmasına bir açıklama getirir. 1975 Karl Barry Sharpless ve grubu, aralarında Sharpless epoksidasyonu, Sharpless asimetrik dihidroksilasyonu, ve Sharpless oksiaminasyonunun da bulunduğu bir dizi stereoselektif oksidasyon reaksiyonu keşfederler. sağ|küçükresim| 1985 Harold Kroto, Robert Curl ve Richard Smalley, görünüşü bakımından mimar R. Buckminster Fuller tarafından tasarlanan jeodezik kubbeye benzeyen ve büyük bir karbon molekülü sınıfı olan fullerenleri keşfeder. 1991 Sumio Iijima, söz konusu alanda daha önce henüz 1951 yılındayken çalışmalar yapılmış olsa da, elektron mikroskobu kullanarak karbon nanotüp olarak bilinen bir tür silindirik fullereni keşfeder. Bu malzeme nanoteknoloji alanında önemli bir bileşendir. 1994 Robert A. Holton ve grubu tarafından Taxol'ün ilk total sentezi gerçekleştirilir. 1995 Eric Cornell ve Carl Wieman, makroskopik ölçekte kuantum mekanik özellikler gösteren bir madde olan Bose-Einstein yoğuşuğunu ilk kez üretirler. 21. yüzyıl Ayrıca bakınız Kimya tarihi Kimyasal element keşiflerinin zaman çizelgesi Nobel Kimya Ödülü Nobel Kimya Ödülü sahiplerinin listesi Kaynakça Konuyla ilgili yayınlar Dış bağlantılar Kategori:Buluş ve keşif listeleri Kategori:Kimya tarihi