Kirmen

[bullvar_katip]

küçükresim|sağ|Bir Türk kirmeni [[Dosya:Little world, Aichi prefecture - Main exhibition hall - Spindle - Quechua people in Perú.jpg|küçükresim|Peru'da bir iğ]] küçükresim|sağ|Roma döneminden kalma cam ağırşaklar Eğirmen veya eğirmeç; yün, keten, kenevir, pamuk gibi lifli hammaddeleri büküp ip yapmaya (eğirmeye) yarayan bir ucu çengelli tahta araçlara verilen ad. Bir çubuk ve çengelden oluşan eğirmene iğ denir. Oldukça ilkel bir araç olan iğ üzerine daha sonraki dönemlerde yuvarlak bir ağırlık (ağırşak) geçirilmiştir. Altına artı şeklinde çubuklar geçirilmiş iğe ise kirmen denir. Eğirmenler ip üretiminde kullanılan, bilinen en eski araçlardır. Etimoloji İğ sözcüğü Eski Türkçedir ve Dîvânü Lugati't-Türk'te de listelenir. İğne sözcüğünün kökeni iğ'e dayanır. Robert Dankoff, kirmen kelimesinin Ermenice k’armandan geldiğini belirtir. Hasan Eren ise, kirmen kelimesinin eğirmen kelimesinden geldiğini ve baştaki e sesinin düştüğünü ifade eder. Eren'e göre eğirmen kelimesi eğirmek fiiline -men eki getirilerek türetilmiştir. Kirmen Kirmen; 1cm kalınlığında, 3–4cm genişliğinde ve 15cm kadar uzunluğunda iki yassı ve 20cm kadar uzunlukta, 1cm çapında silindirik bir çubuk olmak üzere iki bölümden oluşur. Yassı parçaların ortası çubuğun serbestçe dönebileceği genişlikte deliktir. Çubuğun altta kalacak 5–6cm. kadar uzunluktaki kısmı biraz geniş ve çıkıntılı olur. Üst ucu da ip bağlamak için çentiklidir. Yassı parçaların birinin orta kısmında diğeri geçecek genişlik ve derinlikte yarık vardır. Çubuğun kalın kısmı altta kalmak üzere, artı işareti şekline getirilmiş yassı parçaların ortasından geçirilir. Çubuk eksen görevi yapar. Döndürülerek bükülen (bu işleme eğirmek denir) ipler çapraz şekilde sarılarak yumak oluşması sağlanır ve eğirme işlemi tamamlanır. Ayrıca bakınız Öreke Ağırşak Kaynakça Kategori:El eğirme aletleri