Kızıl (şehir)

[bullvar_katip]

Kızıl (Tuvaca ve Rusça: Кызыл). Rusya’da, Tuva Cumhuriyeti'nin başkenti. Kızıl, pek çok Türki dilde ve Ana-Türki dilinde olduğu gibi Tuvaca'da da “kırmızı” anlamına gelir. Kentin nüfusu: 104.105 (2002) iken 110.000 (2010) olmuştur. Kızıl, Yenisey Nehri üzerinde kuruludur. Kent, Tuva'nın idari, sosyal ve kültür merkezidir. Parlamento Binası, Ulusal Tiyatro ve Uluslararası Höömey Bilim Merkezi buradadır. “Höömey”de Tuva'da gırtlaktan söylenen şarkı biçimi olan höömey araştırmaları yapılmakta ve öğretilmektedir. Kızıl, 1914'te Belotsarsk (Белоцарск) adıyla kuruldu; 1918'de Hem-Beldir (Хем-Белдыр) yani "iki akarsunun bütünleştiği yer", 1926'da da bugünkü adını aldı. Kızıl Havalimanı, kenti hava yoluyla başka kentlere bağlar. Tarihçe Kızıl, 1914'te Belotsarsk (Rusçası: Белоцарск= Beyazlar; Çarlık tarafı olanları işaret etmekte) adıyla kuruldu; 1918'de Khem-Beldiri (Хем-Белдири), 1926'da da bugünkü adı Kızıl'ı aldı. Kızıl; kırmızı demek olup Kızılları ; Çarlık tarafı olmayanları işaret ediyor. Kızıl Havalimanı, kenti havayoluyla başka kentlere bağlar. Kızıl, tarihin ilk Orhun Yazıtları'nın bulunduğu yeridir. 1980'lerin sonunda, Kızıl Nobel Ödülü ödüllü fizikçi Richard Feynmanile arkadaşı macera olarak Tuva'ya ulaşmak için Ralph Leighton tarafından ziyaret edildi. Önce, yolculuk kitapta kronik olan Tıva veya Döş!. Tuva ulaşmasına rağmen Feynman öldü Eylül 2004'te Kızıl şehrinin 90. yılı ve Tuva Cumhuriyeti'nin Sovyetler Birliği'ne bağlanmasının 60. yılı sebebiyle çeşitli kutlamalar yapılmıştır. Coğrafi konumu Asya'nın coğrafi olarak tam ortası Kızıl şehridir. Bu sebeple Küçük Yenisey akarsuyu ve Büyük Yenisey akarsuyunun şehir ile kesiştiği yerde dikili taş kurulmuştur. Bu anıt 1964 yılında Asyanın ortasını işaret etmek için dikilmiş ve buraya da Asyanın merkezi (Tuvacada Азияның төвү) adı verilmiştir. Çeder kurortu Tandı bölgesinde Çeder gölü kıyısında ve Kızıl şehrinde 45km uzaklıkta yer alır. Deniz seviyesinden 564 m yükseklikte bulunur. Üş-Beldir kurortu (resort), Kaa-Hem bölgesinde yer alır.Kızıl şehrinden 360km mesafededir. Tuva Cumhuriyetinin doğusunda yeşil alanlarla kaplı bir dağ eteğinde ve 1127 m yüksekliktedir. Şişhid-Göl diye adlandırılmış bir akarsuyun sağ cenahında bulunur. Ulaşım Kızıl şehri bütün şehirler ve kojuun (кожуун) adı verilen bölgeleri ile asfalt yol ile bağlıdır. Tüm ülke genelinde uzanan bu A-162 yolu ve ayrıca sınır ötesine uzanan federal yol olarak bilinen M-54 bulunur. M-54 yolu aracılığı ile Abakan, Novosibirsk, Kızılyar (Krasnoyarsk),Tomsk ve İrkutsk gibi özerk cumhuriyet dışındaki şehirlere düzenli seferler yapılmaktadır. Kızıl havalimanı uçak seferleri, Kızılyar, Novosibirsk, İrkutsk şehirlerine gerçekleşmektedir. Türkiye'den Kızıl şehrine doğrudan bir uçuş henüz yoktur. Kızıl şehrini Abakan şehrine bağlayacak demir yolu yapımı proje halindedir. Türk Dünyası Demir Yolu Ulaşım projesi de uygulamaya geçtiğinde Moğolistan'ın batı tarafındaki Bayan-Ölgeyli Türklerin yaşadığı yer ve Kazakistan'ın Oskemen şehri ile bağlantılı demir yolu olabilecektir. Dış ilişkiler Kızıl şehrinde Moğolistan'ın büyük elçiliği bulunmaktadır. Kardeş Şehirler Honolulu, Hawaii, ABD Fotoğraf galerisi Dış bağlantılar Tuva-Onlayn — Tuva Cumhuriyeti haberleri Tuva'da Yeni Çalışmalar — Tuva Bilimsel-Akademik Dergisi Kaynakça Kategori:Tuva'daki şehirler Kategori:Rusya Federasyonu'ndaki başkentler Kategori:Yenisey Kategori:1914'te kurulan yerleşim birimleri Kategori:Rusya'daki idari bölümlerin başkentleri