Klâsik Kuiper Kuşağı cismi

[bullvar_katip]

[[Dosya:Cubewanos.png|sağ|küçükresim|upright=1.36|Muhtelif kubvano yörüngelerinin Neptün (mavi) ve Plüton (pembe) yörüngeleriyle kıyası]] Klâsik Kuiper Kuşağı cismi (aynı zamada kubvano (İng. ( "QB1-o") da denir), düşük dış merkezlikli Kuiper Kuşağı cisimlerinden (KKC; İng. ) olup yörüngesi Neptün'ün dışında ve onunla yörüngesel rezonans hâlinde olmayan gök cisimlerine verilen addır. Kubvano yörüngelerinin ana eksenleri 40–50 AB civarında oyup Plüton'nun hilafına Neptün’ün yörüngesini geçmezler. Başka bir ifadeyle düşük dış merkezlikleri ve bazen klâsik gezegenler gibi düşük eğimli yörüngeleri vardır. "Kubvano" adı, Plüton ve Charon'dan sonra keşfedilen ilk Neptün ötesi cisim (İng. , TNO) olan 'dan gelmektedir. Daha sonra bulunan benzer cisimler, İngilizcede sık sık bu ilk cisimden hareketle "QB1-o's" veya "cubewanos" diye adlandırıldı. Buna rağmen bu tür gök cisimleri için "klâsik" kavramı bilimsel literatürde çok daha fazla kullanılmaktadır. Kubvano olarak tarif edilen cisimler arasında şunlar bulunmaktadır: Makemake: bilinen en büyük kubvano ve bir cüce gezegen (50000) Quaoar ve (20000) Varuna: keşfedildiklerinde zamanın en büyük NÖC'ü olarak kabul edildiler 19521 Chaos, 58534 Logos, 53311 Deucalion, 66652 Borasisi, 88611 Teharonhiawako , , , Haumea, geçici olarak Minor Planet Center tarafından 2006'da bir kubvano olarak sıralanmasına rağmen sonradan rezonans hâlinde olduğu anlaşıldı. [[Dosya:TheKuiperBelt 55AU Classical.svg|küçükresim|upright=1.82|Büyük kubvanoların (mavi) yörüngeleri, büyük resonans hâlindeki Neptün ötesi cisimlerle (kırmızı) kıyası (H Bu tanımlar kesinlikten yoksundur: bilhassa klâsik cisimlerle dağınık disk arası sınır muğlaktır. 2010 yılı itibarıyla günberisi (q) > 40 AB ve günötesi (Q) Gayriresmî bir ifadeyle bu tanım, Neptün yörüngesini hiç geçmeyen cisimleri içerir. Bu tanıma göre bir cisim, şu şartlar altında klâsik KKC'dir: rezonans hâlinde değilse Neptün'e göre ortalama Tisserand parametresi 3'ü geçerse ortalama dış merkezliği 0,2'den azsa. SSBN07'nin tasnifi Alternatif bir tasnif, B. Gladman, B. Marsden ve C. van Laerhoven tarafından 2007'de kullanılmaya başlandı. Bu tasnif, 10 milyon sene yörünge entegrasyonunu Tisserand parametresi yerine kullanır. Klâsik cisimler, buna göre rezonans hâlinde olmayan ve şimdi Neptün tarafından tedirgin edilmeyen cisimlerdir. Formel olarak bu tanım, şimdiki yörüngeleri aşağıdaki gibi olan bütün cisimleri klâsik olarak görür: rezonans hâlinde değilse (metodun tanımına bakınız) ana ekseni Neptün'den daha büyük (> 30,1 AB; yani centaurlar dahil değil) ve 2000 AB'den azsa (İç Oort Bulutu cisimleri hariç) Neptün'ce tedirgin edilmemişlerse (müstakil cisimleri dışlamak için) dış merkezliği (eksantrikliği) ise. Başka düzenlerin aksine bu tarif, İç Klâsik Kuşak denilen ve ana ekseni 39,4 AB'den az (2:3 rezonansı) veya Dış Klâsik Kuşak denilen ve ana ekseni 48,7'den fazla olan (1:2 rezonansı) cisimleri dahil eder, Ana Klâsik Kuşak kavramını ise ikisi arasındaki yörüngeler için bırakır. Aileler Bir gök cisminin parçalanmasının kalıntıları olarak düşünülen klâsik Kuiper Kuşağı'nda bilinen ilk çarpışma ailesi Haumea ailesidir. Haumea'yı, uydularını, ve yedi daha küçük cismi içerir. Cisimler sadece benzer yörüngeler takip etmekle kalmaz, fizikî karakteristikleri de birbirlerine benzer. Birçok başka KKC'nin hilafına yüzeylerinde büyük miktarda buz (HO) bulunurken tolinler ya hiç yoktur, ya da çok azdır. Yüzey bileşimi, (kırmızının tersine) nötür renkleriyle 1,5 ve 2 μm'deki kızılötesi tayfta olan derin absorbsyondan anlaşılır. Cisimler listesi İşte kubvanoların çok genel bir listesi. 2014 itibarıyla q > 40 (AU) and Q < 48 (AU) olan 473 cisim bilinmektedir. 20000 Varuna 120347 Salacia 148780 Altjira 174567 Varda 19521 Chaos 50000 Quaoar 53311 Deucalion 58534 Logos 66652 Borasisi 88611 Teharonhiawako Kaynakça Kategori:Klasik Kuiper kuşağı cisimleri