Konverso

[bullvar_katip]

Konversolar (İspanyolca ve Portekizce: Converso; (dişi: Conversa) Latince: conversus; Anlam: (dinen) dönme) özellikle 14. ve 15. yüzyıllarda İspanya ve Portekiz hakimiyeti altında, Katolisizme geçen Yahudi ve Müslümanlara veya onların torunlarına denir. Hükûmet baskısı sebebiyle topluca din değiştirme olayları gerçekleşmiştir. Endülüs'ün yaptığı 1491 Granada Antlaşmasıyla dini haklar korunmasına rağmen 1492'de Elhamra Kararnamesiyle bu haklar geri alındı. Morisko, Fas kökenli Yeni Hristiyanlardır. Bu terim aynı zamanda, İslamı gizlice idame ettiren Kripto Müslümanlar için de kullanılır. Marrano, Yahudi kökenli Yeni Hristiyanlardır. Bu terim aynı zamanda, Yahudiliği gizlice idame ettiren Kripto Yahudiler için de kullanılır. Konversolar hem çıkıp geldikleri cemaatlerde hem de yeni katıldıkları cemaatlerde şüpheyle yaklaşılıp tacize uğruyorlardı. Hem Hristiyan hem Yahudiler bu kişilere tornadizo (dönek) diyordu. Jaime I, Alfonso X ve Juan I, yasalar yürürlüğe sokup hakareti yasakladı. Bu, büyük kraliyet koruma düzeninin bir parçasıydı; resmi olarak yasalarla bu kişilerin malvarlıkları korunuyor, eski dinlerine geri dönmeleri engelleniyor, konversoların hareketlerini kontrol altında tutuyor, tekrar eski dinlerine dönmemeleri için Yahudiler arasında yaşamaları ve hatta onlarla birlikte aynı sofrada oturmaları dahi engelleniyordu. Konversolar eşit haklardan yararlanamadı. Alfonso VII, "yakın zamanda dönenlerin" Toledo'da devlet bürolarında çalışmasını yasakladı. Konversolar, gerek dindar olsun gerekse laik, bazı Hristiyanlarca desteklenip bazılarınca hor görüldüler. İber krallıklarında piskoposluktan kraliyet metresliğine kadar çeşitli roller üstlenen Konversolar bir derece saygı görseler de aşırı toplumsal gerginlik dönemlerinde pogromlara maruz kaldılar; örneğin, bir deprem sonrası çıkan salgından onlar sorumlu tutuldu. İspanyol ve Portekiz engizisyonlarına maruz kaldılar. Özellikle asiller sınıfı içinde saf kanların ayrıcalıklı olduğu dönemde Piskopos Lope de Barrientos bu asil sınıf içindeki konversoları veya onların soyundan gelenleri listelemiştir. Dediğine göre, Vizigot döneminde hemen hemen hepsinin din değiştirdiği İber Yahudileri göz önüne alındığında kimin konversolardan gelip gelmediği tam olarak bilinemez. Aralık 2008'de yayınlanan American Journal of Human Geneticse göre modern İspanyoların (ve Portekizlilerin) %19.8'inde Sefarad DNA'sı bulunurken %10.6'sında Fas DNA'sı bulunmaktadır. Sefarad sonuçları çelişkili olarak İberya'nın genelinde yapılmayıp deney test yazarlar tarafından genelleştirilmiştir. Doğu Akdeniz'den 5 ila 10 bin kişinin geldiğini düşünen Stephen Oppenheimer, bu kişilerin hata sonucu Sefaradlara eklendiğini savunur. Aynı yazarlar Ekim 2008'de yapılan araştırmayla İberya ve Balear Adaları'nın soy ağacını Fenikelilere bağlar. Genetik çalışmaların geri kalanları, Fas kökenlileri %2.5-3.4 ila %7.7 olarak gösterir. Ayrıca bakınız Anusim Kripto Yahudi Kripto Müslüman Kaynakça Özel Genel Gitlitz, David. 'Secrecy and Deceit: The Religion of the Crypto-Jews', Albuquerque, NM: University of New Mexico Press, 2002. Roth, Norman, Conversos, Inquisition, and the Expulsion of the Jews from Spain, Madison, WI: University of Wisconsin Press, 1995.