Kosova Savaşı

[bullvar_katip]

| savaşan2 = | savaşan3 = | komutan1 = 22px|Kosovo Liberation Army Adem Yaşari 22px|Kosovo Liberation Army Haşim Taçi 22px|Kosovo Liberation Army Bilall Syla 22px|Kosovo Liberation Army Hamëz Yaşari 22px|Kosovo Liberation Army Süleyman Selimi 22px|Kosovo Liberation Army Ramuş Haradinaj 22px|Kosovo Liberation Army Agim Çeku İbrahim Rugova Tahir Zemaj Ahmet Krasniqi ---- Wesley Clark ---- Recep Meidani | komutan2 = Slobodan Milošević Dragoljub Ojdanić Nebojša Pavković Vlastimir Đorđević Vladimir Lazarević Sreten Lukić | komutan3 = | güç1 = 22px|Kosova Kurtuluş Ordusu 9,000-20,000 UÇK/KKO direnişçi 3,000 FARK/KCSG direnişçi ---- yak. 80 uçak 1,031 uçak 30'dan fazla savaş gemisi ve denizaltı Kuzey Arnavutluk ve Makedonya çevresinde konuşlu 50,000-60,000 asker | güç2 = 85,000 asker (40.000 Kosova ve çevresinde olmak üzere) 20,000 polis 100 SAM site 1,400 topçu sistemi 240 uçak 2,032 zırhlı araç & tank Bilinmeyen sayıda Rus gönüllü | güç3 = | kayıp1 = 22px|Kosova Kurtuluş Ordusu 1500 isyancı öldü (KKO'ya göre) ---- 2 savaş dışı ölüm 3 asker esir İki uçak düşürüldü İki AH-64 Apaçi ve bir AV-8B Harrier düştü Üç uçak hasarlı 47 İHA düşürüldü Bilinmeyen sayıda DGSE ajanı öldü. | kayıp2 = KKO'ya göre: 300'den fazla Yugoslav asker öldürüldü NATO'ya göre: 1,031-1,200 ölü 14 tank imha edildi 18 ZPT imha edildi 20 topçu imha edildi 121 uçak ve helikopter imha edildi. | kayıp3 = / NATO'nun Yugoslavya bombardımanında 489-528 arasında sivil öldü 3 Çinli gazeteci öldürüldü. Kosova içinde: 8,661–11,334 arasında Kosovalı Arnavut sivil öldü veya yaralandı 13.421'den fazla sivil öldü (Arnavut, Sırp, Boşnak, Roma) 848,000-863,000 Kosovalı Arnavut Kosova'yı terk etti 590,000 Kosovalı Arnavut, Kosova içinde göç etti Savaş sırasında Kosovalı Arnavutların toplam %90'ı yerinden oldu 2238 Sırp öldürüldü veya kayboldu 230,000 Kosovalı Sırp, Roman ve diğer Arnavut olmayan sivil yerinden oldu | notlar = }} Kosova Savaşı veya 1998-1999 Kosova Savaşı, Yugoslavya Federal Cumhuriyeti ordusunun, bağımsızlık isteyen Kosova Kurtuluş Ordusu’na ve bu örgüt yanında yer alan milis güçlerine karşı yürüttüğü operasyon ve buna karşı NATO'nun başlattığı müdahaledir. NATO'nun Yugoslavya'ya karşı hava saldırılarına başlamasıyla, Yugoslavya kimliği altında Sırp ordusu ve milis güçleri tarafından Kosovalı Müslüman sivillere karşı etnik temizlik girişimi başlatılmıştır. Kosova Savaşı'nın aşamaları aşağıdaki başlıklarda toplanabilir. 28 Şubat 1998 - 24 Mart 1999: Başını Arnavutların çektiği ayrılıkçı Kosova güçleri ile düzenli Yugoslavya ordusu birlikleri arasındaki çarpışmalar. 24 Mart 1999 - 10 Haziran 1999: NATO’nun Yugoslavya’yı bombalaması. Tarihsel Geri Plan Sırplar ve Arnavutlar, 20. yüzyıl boyunca bölgenin kontrolü için yarışmışlardır. Sırplar toplam nüfusun %10'una sahip olmalarına rağmen, tarihsel ve duygusal olarak bölgenin önemi onlar için çok büyüktür. Kosova’da yaşayan bir diğer millet olan Türkler, Sırp-Arnavut çekişmesinde çeşitli sosyal ve kültürel sebeplerden dolayı genellikle Arnavut tarafında yer almışlardır. Sırpların ta 1389 senesine I. Kosova Muharebesi’ne dayanan ve Türklere karşı olan ters duruşları, Kosova meselesinde merkezde olmuştur. 1990’larda artan Sırp milliyetçiliğinin beslendiği ve hatta temellendiği bu husus, son Kosova Savaşı öncesinde Kosova’daki Türkleri ve Arnavutları (Müslüman olmaları sebebiyle Goralılar, Boşnakları da) karşı cephede tutmuştur. 28 Haziran 1389’da cereyan eden Birinci Kosova Savaşı’nda Osmanlı Ordusu’nun karşısında yenik düşen Hristiyan ittifakının liderliğini, Osmanlı güçleri tarafından öldürülen Sırp Prens Lazar Hrebelyanoviç yapmıştı. Birinci Kosova Savaşı’nı kazanmış gibi davranan Sırplar, 28 Haziran tarihini en kutsal günleri arasında saymakta ve “Vidovdan” adı altında kutlamaktadırlar. Her şeyden önce Prens Lazar Sırp Ortodoks Kilisesi tarafından tanrısallaştırılmıştır. Mevcut mitolojiye göre, Birinci Kosova Savaşı’nın arifesinde bir melek Lazar’a seslenerek, “fani çarlık” ile “ilahi çarlık” arasında bir seçim yapmasını istemiştir. Sırplara göre Lazar ilahi çarlığı seçmiştir. Dahası, Lazar ile İsa arasında benzerliklerin kurulduğu da görülmektedir. Genel olarak Kosova Savaşı ve bu savaşta yer alan karakterler hakkındaki Sırp yorumları, Hristiyan mitolojisindeki olaylar ve karakterlerle karışmıştır. karşı yürütülen Kosova Savaşı hakkında yazılan destansı halk şiirleri, en iyi bilinen ve en güzel kabul edilen şiirlerdir. Bütün bunlar ise, Sırpların Kosova’ya “Sırbistan’ın Kudüs’ü”, “Sırp dinî değerlerinin ve Sırp medeniyetinin beşiği” gözüyle bakmasına yol açmıştır. 1974 Yugoslavya Anayasası, Kosova'yı özerk bir Sırp bölgesi olarak kabul etmiştir. Bağımsızlık baskısı 1980'den sonra Yugoslavya başkanı Josip Broz Tito'nun ölümünden sonra artmıştır. Bu 10 yılın ikinci yarısında, Slobodan Miloseviç Sırp Komünist Partisi'nde ikinci adam olduğunda, Yugoslavya Federasyonunda Kosova'yı nefret politikasının bir parçası olarak kullanmıştır. Miloşeviç, politik oportunizm ile beslenerek Sırp milliyetçiliğinin lideri olmuştur. 1987 yılında Kosova'ya gönderildiğinde, bu fırsatı iyi değerlendirdi. Televizyondan bir gecede ününü yapacağı, doğaçlama sözünü söyledi: Hiç kimse tekrar sizi yenmeye cesaret edemeyecek. İki yıl sonra, Yugoslavya başkanı olduğunda, Kosova'nın özerkliğini iyice ortadan kaldırdı. Sırp milliyetçiliği artık yürüyüşe geçmişti. Kitlesel Protestolar küçükresim|sol|1999’da Sırp güçleri tarafından harap edilen bir cami ve civarı küçükresim|sol|İtalya’daki Aviano Hava Üssü’nden kalkmak üzere olan bir A U.S. F-117 Nighthawk uçağı (24 Mart 1999) 1991 yılında yerel etnik Arnavut liderler tek taraflı bağımsızlık ilan etmelerine rağmen, 1990'lı yıllarda bağımsızlığı güvence altına almayı ve otonomiyi geri getirmeyi amaçlayan pasif direniş harekâtı başarısız oldu. 1990'lı yılların ortasında, etnik Arnavut isyan harekâtı, Kosova Kurtuluş Ordusu (KKO), Sırp hedeflerine saldırmaya başladı. 1998 yılının yazında, Arnavutlar Sırp yönetimine karşı kitle protestolarına başladılar. Polis ve ordu kuvvetleri KKO'yu ezmek için gönderildi. NATO'nun Yugoslavya'ya Saldırısı Kosovalı Müslümanlara (Arnavut, Türk vb.) yapılan baskının devam etmesi üzerine, NATO, Kosova ve Sırbistan'da bulunan hedeflere Mart 1999 tarihinde hava operasyonlarına başladı. Aynı zamanda, Kosovalılara karşı, Sırp güçleri tarafından etnik temizliğe başlandı. Yüz binlerce mülteci Arnavutluk, Makedonya, Türkiye ve Karadağ'a kaçmaya başladı. Uluslararası Lahey Adalet Divanı araştırmalarında en az 20.000 cesede ulaştığını açıkladı. 11 haftalık NATO bombardımanından sonra, Miloşeviç birliklerini ve polislerini geri çekmeye zorlandı. 750.000 Kosovalı mülteci evlerine geri döndü. Bu bölgedeki Sırp nüfusun yarısına tekabül eden 100.000 Sırp evlerini terk etti. Birleşmiş Milletler, Kosova'nın bağımsızlık ya da Sırp egemenliğinden birine dönene kadar bölgeyi kontrolü altına aldı. Mayıs 1999 tarihinde, bombalama hâlâ devam ediyordu. Miloşeviç, insanlığa karşı suç işlediği için Uluslararası Lahey Adalet Divanı'na verilen görev başındaki ilk devlet başkanı oldu. İddianame'ye göre, Miloşeviç ve bazı işbirlikçileri, doğrudan 750.000 Kosovalının mülteci durumuna getirilmesi ve etnik Arnavut oldukları için 6000 kişinin öldürülmesinden sorumlu tutuldu. İddianame, insanlığa karşı altı belirli suçtan oluşuyordu. İddianamede, Skenderay, Yakova ve Büyük Kruşa şehir ve kasabalarında erkeklerin kadınlardan ayrılarak makineli tüfeklerle katledilmelerinin detayları ile anlatılıyordu. Yeni Mahkeme küçükresim|upright=0.82|Kosova'daki zarar gören yerleşim birimlerini gösteren harita. 1999 yılının ikinci yarısında, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Örgütü araştırmacıları, 3.000 tanık ve yaşayan ile mülakat yaparak, korkunç cinayet, yaralama ve ırza geçme olaylarını açığa çıkardı. Sırpların, katliam seviyesinde insan hakları ihlalleri yaptığı, fakat aynı zamanda devam eden savaşta intikam saldırılarına uğradıkları ortaya çıktı. 2002 yılının başlarında, soykırım ve insanlığa karşı suçlardan Miloşeviç Lahey'de yargılanmaya başlandı. Mart 2006 tarihinde ölümüne kadar bu yargılama sürdü. Zaman çizelgesi 1989: Miloşeviç, Kosova'nın otonom haklarını kaldırmaya başladı. Temmuz 1990: Kosova bölgesinin etnik Arnavut milletvekilleri Sırbistan'dan bağımsızlıklarını ilan ettiler. 24 Eylül 1998: NATO Miloşeviç yönetimine Kosovalıların üzerine gitmeyi kesmesi yoksa hava saldırıları ile cezalandırılacağına dair bir ültimatom verdi. Mart 1999: Barış görüşmeleri başarısızlıkla sonuçlandı. Haziran 1999: NATO hava operasyonlarını askıya aldı. Notlar A. Kosova Kurtuluş Ordusu (UÇK) militanlarının Usame bin Ladin'in terör eğitim merkezlerinde yetiştirildiği ileri sürüldü. Yazıda 1998 yılında Afrika'daki ABD hedeflerine yöneltilen ve 224 kişinin hayatını yitirdiği saldırıların sorumlusu olan Bin Ladin'in UÇK militanlarını Afganistan, Bosna-Hersek ve diğer bazı ülkelerde eğittiği bilgisi yer aldı. Yaklaşık 30.000 üyesi olduğu tahmin edilen Kosova Kurtuluş Ordusu’nun başındaki Hırvatistan'ın eski Tuğgenerali Agim Çeku Balkanlar'da önemli bir güç odağı olarak yükselirken, gazete Kosova Kurtuluş Ordusu’nun Bin Ladin ile beraber Arnavutluk'ta Tropoje'de İslami teröristlerin yetiştirildiği bir kampı paylaştığını, "bazı istihbarat raporlarına" dayanarak açıklıyor. Gazete, aynı kaynaklardan edindiği bilgilerden hareketle Bin Ladin'in El-Kaide Örgütü'nün Kosova Kurtuluş Ordusu’nun eğitimine ve finansmanına katkı sağladığının kesin olduğunu ifade ediyor. bk.: Bin Ladin Hakkında Bilinmeyenler B. Amerika Dışişleri Bakanı "terörizmle mücadele" söylemleri yaparken, Pentagon'un paralı özel asker grubu (MPRI) askerî danışmanının UÇK ile kol kola olduğu, UÇK gerillalarının 17 eski Amerikan subayı tarafından eğitildiği, ellerindeki silahların %70'inin Amerikan yapımı olduğu, saldırılarda Pentagon'un Mart ayında Kosova ve Makedonya sınırını gözetlemek için gönderdiği casus uçağı Apaçi helikopterlerinin kullanıldığı, 2001 yılı Temmuz ayında gazetelere manşet oldu. bk.: Emperyalistlerin Balkanlar'daki Kirli Oyunları Sürüyor C. Prof. Michel Chossudovsky'nin verdiği bilgiye göre, hükûmet kuvvetlerine askerî eğitim, destek ve yönlendirmeyi, Pentagon bağlantılı "Askeri Profesyonel Kaynaklar" (MPRI) adlı şirket veriyor. Aynı şirket, Kosovalı gerillaların da arkasındaki güç olan UÇK'ya askerî kaynak, eğitim ve danışman sağlanması, MPRI'nın görevi. Hırvatistan ve Bosna-Hersek Federasyonu'nda da benzer bir senaryo vardı. MPRI'nın, Hırvatistan ve Bosna'da sınanan eğitim konsepti, en iyi savunmanın saldırı olduğu ilkesine dayanıyor. bk.: Balkanlar'a Yeni Bir Yama Ç. Sırp Çetnik Birlikleri, Rus ve Bulgar gönüllüleri. D. Kosova Ordusu hakkında hazırlanan raporlardan birisi Uluslararası Kriz Grubu’na (International Crisis Group ) aittir. bk.: An Army For Kosovo - Europe Report N°174 - 28 July 2006 E. Kosova Savaşı sırasında bölgede bulunan Sırp polis, milis güçlerinin sayısı belirsizdir. Kaynakça