Kral suyu

[bullvar_katip]

küçükresim|Resim 1. Metal tuzu artıklarını uzaklaştırmak için yeni hazırlanmış kral suyu. [[Dosya:Aqua regia in NMR tubes.jpg|küçükresim|Resim 2.Yeni hazırlandığında renksiz olan kral suyu hızla turuncu renge döner. Bu resimde, eser hâlde bulunan bütün organik maddeyi yok etmek için NMR tüplerinin yeni hazırlanmış kral suyuna batırılmış hâli görülmektedir.]] Kral suyu (Latince: Aqua Regia), asitlerin az etki ettiği ya da etki etmediği altın ve platin gibi metallerle tepkimeye girebilen kuvvetli bir asit çözeltisidir. Hidroklorik asit ve nitrik asitin 3:1 oranında karıştırılmasıyla oluşur. Ebu Musa Câbir bin Hayyan tarafından bulunduğu tahmin edilmektedir. 3 HCl + HNO → NOCl (aq) + Cl (aq) + 2 HO (l) Au (s) + 3 (aq) + 6 H (aq) → Au (aq) + 3 (g) + 3 (l) ve Au(aq) + 4 Cl (aq) → [AuCl] (aq). En güçlü oksidanlardan biri olan nitrik asit, altının çok ufak neredeyse ölçülemez bir miktarını çözüp altın iyonuna dönüştürür. Ortamdaki hidroklorik asit ise bu altın iyonlarıyla birleşir. Altın iyonları eksildiğinden denge hali bozulur, bu da daha fazla altının çözünmesine yol açar. Cabir Bin Hayyam bu karışımı kullanarak altın, platin gibi maddeleri çözmüştür. Platinin Kral Suyunda çözünmesi Altının Kral suyu ile verdiği reaksiyona benzer denklemler platin için de yazılabilir. Altında olduğu gibi yükseltgenme reaksiyonu sonunda ürün olarak azot dioksit veya azot oksit açığa çıkabilir. Pt (s) + 4 NO (sulu) + 8 H (sulu) → Pt (sulu) + 4 NO (g) + 4 H2O(s) 3Pt + 4 NO (sulu) + 16 H (sulu) → 3Pt + (sulu) + 4 NO (g) + 8 H2O (s) Yükseltgenen platin iyonu sonra klorür iyonları reaksiyona sokularak kloroplatinat iyonu oluşması sağlanır. Pt4 + (sulu) + 6 CI (sulu) → PtCl (sulu) Deneysel kanıtlar kral suyu ile platinin reaksiyonunun çok karmaşık olduğunu ortaya koymaktadır. İlk etapta sıvı haldeki platinden kloroplatinik asit (HPtCl) ve nitroplatin klorür ((NO) 2PtCl) 'den oluşan bir karışım üretilir. Üretilen nitroplatinklorür katı üründür. Platinin tam çözünmesi arzu edilirse, derişik hidroklorik asit ile katı kalıntıların tekrar ekstraksiyonu gerçekleştirilmelidir. 2Pt (k) + 2HNO (sulu) + 8 HCI (sulu) → (NO) 2PtCl (k) + H2PtCl4 (sulu) + 4 HO (I) (NO) 2PtCl (k) + 2 HCI (sulu) ⇌ HPtCl (sulu) + 2 NOCl (g) Kloroplatinik asit ısıtırken çözelti klorla doyurularak kloroplatinik asite yükseltgenebilir. Sonuç olarak; Platinin genellikle asitlerle reaksiyon vermediği bilinir. Ancak sıcak kral suyu ile kloroplatinik asit oluşturur. Reaksiyon aşağıdaki gibidir. Pt + 4 HNO + 6 HCl → HPtCl + 4 NO + 4 HO Bakınız Resim 3. küçükresim|Resim 3: Platin sıcak kral suyunda çözünmeye başlıyor Ayrıca bakınız Peroksimonosülfürik asit Pirana çözeltisi Sülfürik asit Kaynakça Özel Genel Chemistry Comes Alive! Aqua Regia Aqua Regia Periyodik Tablo Videoları (Nottingham Üniversitesi) Altın Paranın Asit (Kral Suyu)te Eritilme Gösterisi Kategori:Altın Kategori:İnorganik asitler Kategori:Oksitleyici asitler Kategori:Oksitleyici karışımlar Kategori:Simyasal maddeler