Kredi derecelendirmesi

[bullvar_katip]

Kredi derecelendirmesi veya kredi değerlendirmesi, bir kişi, şirket veya hatta bir ülkenin kredi itibarının belirlenmesidir. Kredi derecelendirmesi, bir borçlunun kredi geçmişi hakkında yapılan bir değerlendirme olabileceği gibi, potansiyel bir borçlunun borcunu geri ödeyebilme yeteneğinin bir değerlendirmesi de olabilir. Hesaplanması için malî geçmiş, cari varlık ve cari borçlar incelenir. Kredi değerlendirmesi, borç veren veya yatırımcı için, o borcun geri ödenme olasılığını belirlemek için yapılır. Ancak, yakın yıllarda, sigorta primi, işe alınmaya uygunluk ve depozito oranı belirlemeleri için de kredi değerlendirme sonuçları kullanılmaya başlanmıştır. Düşük bir derecelendirme, borç alanın borcunu ödememe (temerrüt) riskinin yüksek olduğu anlamına gelir, bu durum, faiz oranının yüksek tutulması veya da borç talebinin reddedilmesi sonucunu doğurur. Kişisel kredi derecelendirmesi Kişinin kredi skoru ve onun kredi geçmişi, onun banka gibi bir finans kuruluşundan kredi alma yeteneğini etkiler. Kişinin kredi değerlendirmesini etkileyebilecek faktörler: Krediyi geri ödeyebilme yeteneği Faiz Verilen kredi sınırının kullanılma oranı Tüketim alışkanlıkları Mevcut borç miktarı. Farklı ülkelerde farklı kredi değerlendirme sistemleri mevcuttur. Kuzey Amerika ABD'de bir kişinin kredi geçmişi, kredi bürosu olarak adlandırılan şirketler tarafından derlenip düzenlenir. Kredi itibarı genelde mevcut kredi verilerinin istatistik analizi ile belirlenir. Bu analizin yaygın bir şekli, Fair Isaac Corporation gibi özel finans şirketleri tarafından sunulan kredi skor puanlarıdır. Fair Isaac Corporation, 1950'li yıllarda kredi derecelendirme kavramını geliştirmiş ve FICO kredi skorunda geçen FICO terimini tescilli markası yapmıştır. Kanada'da en yaygın derecelendirme sistemi North American Standard Account Ratings'dir, ayrıca "R" sistemi olarak da bilinir. Bu sistemin yelpazesi R0 ile R9 arasındadır. R0, yeni açılmış bir hesaptır, R1, zamanında yapılan ödemeler demektir, R9 batak para demektir. Çoğu kişi R0 statüsünde çok kısa bir süre kalırlar çünkü kredi derecelendirmelerinin her ay ayarlanmasını sağlayan mekanizmalar kuruludur. Şirket kredi derecelendirmesi Bir şirketin kredi derecelendirmesi, potasiyel yatırımcılar için tahvil gibi kredi kâğıtları hakkında bir malî göstergedir. Bu derecelendirmeler, Standard & Poor's, Moody's veya Fitch Ratings gibi kredi değerlendirme kuruluşları tarafından yapılır. Standard & Poor's derecelendirme skalası, en iyiden en kötüye, şöyledir: AAA, AA, A, BBB, BB, B, CCC, CC, C, D. BBB'nin altındaki tahviller spekülatif veya yüksek riskli sayılır. Moody's derecelendirme sistemi benzerdir ama isimlendirme biraz farklıdır. En iyiden en kötüye şöyle sıralanır: AAA, Aa1, Aa2, Aa3, A1, A2, A3, Baa1, Baa2, Baa3, Ba1, Ba2, Ba3, B1, B2, B3, Caa1, Caa2, Caa3, Ca, C. Devlet kredi derecelendirmesi Devlet kredi derecelendirmesi (sovereign credit rating), egemen bir hukuksal varlığın, yani bir ülke devletinin, kredi derecelendirmesidir. Devlet kredi derecelendirmesi, bir ülkede yatırım ortamının risk seviyesini ifade eder, politik riski de hesaba katar. Yabancı ülkelerde yatırım yapacak yatırımcılar tarafından kullanılır. Tablo, Mart 2008 itibarıyla yatırım için en az riskli on ülkeyi göstermektedir. Derecelendirmeler ayrıca politik risk, ekonomik risk gibi bileşenlere de ayrılır. Euromoney'nin yılda iki kere yapılan ülke risk endeksi 185 ülkenin politik ve ekonomik istikrarını izlemektedir. Veriler ekonomiye yoğunlaşmıştır, özellikle devletin temerrüt riskine ve/veya ithalatçıların temerrüt riskine (yani ticaret kredi riskine) bakılır. Kısa vade derecelendirme Kısa vadeli derecelendirme, bir borçlunun bir yıl içinde temerrüt olasılığının bir ölçüsüdür. Buna karşın uzun vadeli derecelendirme, borçlunun ömür boyu için yapılan bir değerlendirmedir. Kredi değerlendirme kuruluşları küçükresim|S&P Avrupa ülke dereceleri (Haziran 2011). Kişiler için kredi skorları kredi büroları tarafından verilir. Şirket ve devletler için kredi dereceleri kredi değerlendirme kuruluşları tarafından belirlenir. ABD'de başlıca kredi büroları Experian, Equifax, and TransUnion'dır. Birleşik Krallık'ta kişiler hakkında kredi değerlendirmesi yapan başlıca "kredi referans acentaları" Experian, Equifax ve Callcredit'tir. Evrensel bir kredi skoru yoktur, her kredi kuruluşu kendi belirlediği kıstaslara göre potansiyel müşterilerini değerlendirir. Kanada'da başlıca kredi büroları Equifax, TransUnion ve Northern Credit Bureaus/ Experian'dır. Hindistan'da şahıslar için kredi değerlendirmesi yapan kredi büroları Credit Information Bureau (India) Limited (CIBIL) ve Credit Registration Office (CRO)'dir. Ticarî kredi değerlendirme kuruluşları arasında CRISIL ve ICRA sayılabilir. Türkiye'de Kredi Kayıt Bürosu, tüketici bilgilerini derleyerek kişisel kredi değerlendirmesi yapar. En büyük ticarî kredi değerlendirme kuruluşları dünya çapında çalışırlar, bunlar Moody's, Standard & Poor's ve Fitch Ratings'dir. Kaynakça Dış bağlantılar Fitch Ratings: Kredi değerlendirmesi Ticari firmaların kredi derecelendirmesi: İMKB firmalarına uygulanması Guardian gazetesindeki bu makalede devlet kredi değerlendirmelerini gösteren bir harita bulunmaktadır. Ülke derecelendirme metodolojisi Kredi Kayıt Bürosu: Risk değerlendirmesi Ayrıca bakınız Alternatif veri Kredi riski Temerrüt Kredi geçmişi Kredi notu Risk temelli fiyatlandırma Kategori:Kredi