Ksenokrates

[bullvar_katip]

sağ|200pik|küçükresim| Kalkedonlu Ksenokrates ( Xenocrates; yaklaşık MÖ 396/5, Kalkedon - 314/3), Yunan filozof, matematikçi ve MÖ 339/8'den 314/3'e kadar Platonik Akademinin lideri (bilgin) Öğretileri, genellikle matematiksel öğelerle daha yakından tanımlamaya çalıştığı Platon'un öğretilerini takip etti. Ayrıca otuz üçler konseyinin hevesli bir öğrencisiydi. Üç varoluş biçimini ayırt etti: Duyarlı, anlaşılır ve ikisinin birleşiminden oluşan üçüncüsü, sırasıyla duyu, akıl ve görüşe karşılık geliyordu. Birliği ve dualiteyi evreni yöneten tanrılar ve ruhu kendi kendine hareket eden bir sayı olarak görüyordu. Tanrı her şeyi kuşatır ve ilahi ile ölümlü arasında, ruhun koşullarından oluşan iki şeytani güç vardır. O, matematiksel nesnelerin ve Platonik Fikirlerin, onları ayıran Platon'un aksine aynı olduğunu savundu. Ahlakta, erdemin mutluluk ürettiğini, ancak harici malların ona hizmet edebileceğini ve amacını gerçekleştirmesini sağlayabileceğini öğretti. Hayatı Ksenokrates bir Kalkedon yerlisiydi. En olası hesaplamayla MÖ 396/5 doğdu ve MÖ 314/3'de 82 yaşında öldü. Babası, Agathon veya Agathanor 'dur. Erken gençlik döneminde Atina'ya taşınarak, Aeschines Socraticus'un öğrencisi oldu, ancak daha sonra MÖ 361'de Sicilya'da eşlik ettiği Platon'a katıldı. Hocasının ölümü üzerine Aristoteles ile Atarneus'lu Hermias'ı ziyaret etti. MÖ 339/8'de Ksenokrates, Speusippus'un yerine okulun başkanlığına geçti, rakipleri Pyrrha Menedemus'u ve Heraclides Ponticus'u birkaç oyla yendi. Bir kez Filip'e, iki kez Antipater'e. olmak üzere üç kez Atina elçiliğinin üyesi oldu. Ksenokrates, o zamanlar Atina'da hakim olan Makedon etkisine kızmıştı. Demosthenes'in ölümünden kısa bir süre sonra (MÖ 322), Atina'nın başarısız isyanının ardından Antipater ile barış görüşmelerindeki hizmetlerinin bir ödülü olarak Phocion'un ısrarı üzerine kendisine sunulan vatandaşlığı reddetti. Anlaşmaya "bir anayasa değişikliği pahasına varıldı: binlerce fakir Atinalı haklarından mahrum bırakıldı" ve Ksenokrates, "önlemek için mücadele ettiği bir anayasa çerçevesinde vatandaş olmak istemediğini" söyledi. Yerleşik yabancılardan alınan vergiyi ödeyemediği için, yalnızca hatip Lycurgus'un cesareti tarafından kurtarıldığı, hatta Demetrius Phalereus tarafından satın alındığı ve sonra özgürleştiği söyleniyor. MÖ 314/3'te evindeki bronz bir çömleğe takıldıktan sonra kafasını vurarak öldü. Ksenokrates bilim insanı olarak yerini hovarda bir hayattan kurtardığı Polemon'a bıraktı. Polemon'un yanı sıra, devlet adamı Fokion, Haeron (Pelleneli despot), akademisyen Crantor, Stoic Zeno ve Epicurus'un sık sık derslerine katıldığı söyleniyor. Hızlıca anlayış ve doğal bir zarafet istemeyi, sebatlı ve titiz bir çaba, saf hayırseverlik, ahlaki saflık, fedakarlık ve kendi çağındaki Atinalılardan bile saygı ve güveni zorlayan ahlaki bir ciddiyet ile tazmin etti. Ksenokrates, Platoncu doktrine sıkı sıkıya bağlı kaldı ve Eski Akademi'nin tipik temsilcisi olarak kabul edildi. Sayısız yazılarında Akademik programın neredeyse tamamını kapsadığı görülüyor; ancak metafizik ve etik, esas olarak düşüncelerini meşgul eden konulardı. Felsefenin Fizik, Diyalektik ve Etik olmak üzere üç bölüme ayrılmasını daha açık hale getirdiği söylenir. Büyük İskender ona 30 yetenek altını gönderdiğinde, bir filozofun değil bir kralın paraya ihtiyacı olduğunu söyleyerek geri gönderdi. Çalışmaları Diyalektik (, ) üzerine kapsamlı bir çalışma ile, ayrı çalışmalar olan Bilgi Üzerine, Bilgiye Açıklık (, ), Uyuşmazlıklar Üzerine (, ), Cins ve Türler Üzerine (, ), Fikirler Üzerine (, ), Karşıt Üzerine (, ) ve diğerleri ile muhtemelen Dolaylı Düşünce Üzerine (, ) de ona aitti. Ksenokrates'in Fizik üzerine yazdığı iki eserden bahsedilir , ayrıca Tanrılar Üzerine (, ), Varoluş Üzerine (, ) , Bir Üzerine (, ), Belirsiz Üzerine (, ), Ruh Üzerine (, ), Duygular Üzerine (, ), Hafıza Üzerine (, ) vb. adlı kitapları vardır. Benzer şekilde, Mutluluk Üzerine (, ) ve Erdem Üzerine (, ) hakkında daha genel Etik eserlerle, bireysel Erdemler üzerine, Gönüllülük üzerine vb. ayrı kitaplar birbirine bağlanmıştır. Kraliyet üzerine yazdığı dört kitabı İskender'e hitaben yazmıştır . Bunların yanı sıra, Devlet Üzerine (, ), Hukukun Gücü Üzerine (, ), vb. ile Geometri, Aritmetik ve Astroloji üzerine incelemeler yazmıştır. Felsefi incelemelerin yanı sıra şiir (epē) ve öğütler (paraenesis) de yazdı. Felsefe Epistemoloji Ksenokrates, felsefenin üç bölümü arasında Speusippus'tan daha kesin bir ayrım yaptı, ancak aynı zamanda Platon'un şüpheler aracılığıyla yürütme yöntemini (aporiai) terk etti ve bunun yerine içinde bulundukları doktrinleri öne çıkarmanın dogmatik olarak gelişen bir yolunu benimsedi. Ksenokrates, her biri kendine özgü bir bölgeye tahsis edilmiş üç biliş seviyesi tanımladı: bilgi, duyum ve fikir. Bilgiyi (episteme), saf düşüncenin nesnesi olan ve fenomenal dünyaya dahil olmayan öze atfedilmiştir; fenomenler dünyasına geçene duyum (aisthesis); aynı anda duyusal algının ve matematiksel olarak saf aklın nesnesi olan öze ilişkin görüş (doxa) - cennetin veya yıldızların özü; böylece doxa'yı daha yüksek bir anlamda kavradı ve Platon'dan daha kesin olarak matematiği bilgi ile duyusal algı arasında aracı olarak göstermeye çalıştı. Üç kaygı biçimi de gerçeğin parçası olur ama bilimsel algı (epistemonik aisthesis) bunu ne şekilde yaptı, ne yazık ki öğrenemiyoruz. Burada bile, Ksenokrates'in sembolik duyumlaştırma veya ifade etme tarzı tercihi ortaya çıkıyor: Bilginin yukarıdaki üç aşamasını üç Kadere bağladı: Atropos, Clotho ve Lachesis. Ksenokrates'in diyalektiğini yürüttüğü tarz hakkında daha fazla hiçbir şey bilmiyoruz, çünkü Aristoteles mantığına özgü olanın onda fark edilmeden kalmamış olması muhtemeldir, çünkü var olanın mutlak var olana bölünmesinden neredeyse hiç şüphe edilemez ve Ksenokrates'e atfedilen görece var olan, Aristotelesçi kategoriler tablosuna karşıydı. Metafizik Plutarh'den biliyoruz ki Ksenokrates, dünya-ruhunun Platonik inşasını kendisinden sonra yaptığı gibi Crantor olarak açıklamadıysa da yine de Timaeus'tan yoğun bir şekilde yararlandı ve dahası, evreni kökensiz ve ölümsüz olarak görenlerin başında, Platonik teorideki kronolojik ardışıklığı kavramsal ardışıklık ilişkilerini gösterecek bir biçim olarak görenlerin başında yer aldı. Plutarh maalesef bize daha fazla ayrıntı vermiyor ve Ksenokrates'in ruhun kendi kendine hareket eden bir sayı olduğu şeklindeki iyi bilinen varsayımını açıklamakla yetinmiştir. Muhtemelen, Ksenokrates'in birlik ve ikili (monas ve duas) tanrıları olarak adlandırdığı ve ilkini cennette, baba ve Zeus olarak, çift sayı ve ruh olarak yöneten ilk erkek varoluş olarak nitelendirdiği ifadeyle bağlantı kurmalıyız; ikincisi dişi, tanrıların annesi ve cennet altındaki değişken dünya üzerinde hüküm süren evrenin ruhu veya diğerlerinin sahip olduğu gibi, Zeus'u her zaman kendisi gibi kalan, durağan kürede hükmeden, en üstün; değişken olan üzerinde alt dünyaya hükmeden, sonuncu ve en dıştaki olarak anarlar. Diğer Platoncular gibi o da maddi ilkeyi tanımlanmamış dualite olarak tanımladıysa da, dünya-ruh muhtemelen onun tarafından betimlenen ve tanımlanan ilk dualiteydi, maddi alanındaki her ayrı tanımın koşullandırıcı veya tanımlayıcı ilkesi ve değiştirilebilir, ama onun ötesine geçmez. Ona en yüksek anlamıyla bireysel ruh, türetilmiş anlamda kendi kendine hareket eden bir sayı, yani hareketle donatılmış ilk sayı demiş görünüyor. Bu dünya-ruh Zeus'una veya dünya-özüne, hareket ve değişime yatkın olanın üzerinde egemenliği -ne ölçüde ve ne kapsamda olduğunu öğrenemiyoruz- emanet etmiştir. Dünya-ruh'un ilahi gücü, daha sonra, ruhu gezegenlere, Güneş ve Ay'a aşılayarak, Olimpik tanrılar şeklinde daha saf bir biçimde, evrenin farklı alanlarında tekrar temsil edilir. Dünyevi uğursuz bir güç olarak (Hera, Poseidon, Demeter gibi) elementlerde yaşar ve tanrılar ile insanlar arasında yer alan bu kötü ruhlu tabiatlar, ikizkenar üçgen, eşkenar ve eşkenar olmayan olduğu için onlarla ilişkilidir. Tüm ikincil değişikliklerin etki alanı üzerinde hüküm süren ilahi dünya-ruh'u, son ilahi etkinlik olan son Zeus olarak belirlediği görülmektedir. İyi ve kötü arasındaki karşıtlığın başladığı ve kötü ruhlu iktidarın, orada kendisine uygun bir inatla bastırıldığı, doğanın ayrı şeytani güçleri alanına gelinceye kadar gerçekleşmez; iyi uğursuz güç, meskenini aldığı kişileri mutlu eder, kötü ise mahveder; saadet için iyi bir cinin ikamet etmesi, tersindeyse kötü olanın ikamet etmesidir. Ksenokrates, esas olarak tanrıların doğası hakkındaki kitaplarından alınmış gibi görünen bu varsayımları bilimsel olarak kurmaya ve birbirine bağlamaya nasıl çalıştı, biz öğrenmeyiz ve bunların temelinde yalnızca tek bir temel fikri keşfedebiliriz: varoluşun tüm derecelerine ilahi güç nüfuz eder ve bu dayanıksız ve bireye inerken orantılı olarak daha az enerjik hale gelir. Dolayısıyla, bilinç genişledikçe şunu da iddia etmiş gibi görünüyor; şimdiye kadar akıldışı hayvanları bile temsil ettiği, her şeyi yöneten ilahi gücün sezgisini genişletiyor. Ancak, onun tarafından, maddi varoluşun çeşitli derecelerini ifade etmeye çalıştığı farklı kombinasyonlara ne kalın ne de ince, kendi içlerinde ruhun parçası olarak görülmüyordu; şüphesiz çünkü onları hemen ilahi faaliyete yönlendirdi ve Principia'nın ikiliğini uzlaştırma ya da onları orijinal bir birliğe dönüştürme çabasından uzaktı. Dolayısıyla beden olarak beslenmemesi gerçeğiyle ruhun cisimsizliğini kanıtlamaktan yanaydı. Platon örneğinden sonra, ilahi prensibi tek başına bölünmez olarak belirlemesi ve kendisi gibi kalması muhtemeldir; maddi, bölünebilir, çok-biçimliliğe sahip ve farklı olarak bu ikisinin birliğinden veya sınırsızın mutlak birlik ile sınırlandırılmasından, sayıyı çıkardı ve bu nedenle evrenin ruhu olarak adlandırıldı, bireysel varlıklarınki gibi, aynı ve farklı olmak üzere iki yönlü kökü sayesinde, sürekliliği ve devinimi eşit oranda paylaşır ve bu karşıtlığın uzlaşması yoluyla bilince ulaşır. Aristoteles, Metafizik adlı eserinde, çağdaş Platoncular arasında ideal sayılar ve bunların fikirlerle ve matematiksel sayılarla ilişkileri ile ilgili üç temel görüşü kabul etmiştir: Platon gibi ideal ve matematiksel sayıları ayırt edenler Ksenokrates gibi ideal sayıları matematiksel sayılarla tanımlayanlar Speusippus gibi yalnızca matematiksel sayıları öne sürenler Aristoteles'in teorinin Ksenokratesçi yorumuna karşı söyleyeceği çok şey vardır ve özellikle, ideal sayılar aritmetik birimlerden oluşuyorsa, bunların sadece ilke olmaktan çıkmayacaklarını, aynı zamanda aritmetik işlemlere tabi olduklarını da belirtmektedir. Sayıların dizisine göre şeylerin türetilmesinde, seleflerinin hepsinden daha ileri gitti gibi görünüyor. Bu konuda Pisagorculara yaklaştı, (ruh hakkındaki açıklamasından da anlaşılacağı üzere) sayıyı bilincin ve dolayısıyla bilginin koşullanma ilkesi olarak gördü; Bununla birlikte, Pisagor varsayımında istenen şeyi, Platon'dan ödünç alınan daha doğru bir tanımla sağlamanın gerekli olduğunu düşündü, ancak sayı aynı ve farklı arasındaki karşıtlığı uzlaştırdığı ve kendini kendi kendine devinime yükseltti, bu ruhtu. Ksenokrates'in bölünmez çizgiler varsayımında Platonik doktrinin tamamlanması için benzer bir teşebbüs buluyoruz. Bunlarda, Platon'a göre yalnızca Tanrı'nın bildiği ve onun tarafından sevilen insanlar arasında, yani Platonik üçgenlerin unsurlarını veya prensiplerini keşfettiğini düşündü. Bunları ilk, orijinal çizgiler olarak tanımlamış gibi görünüyor ve benzer bir anlamda orijinal düz şekillerden ve cisimlerden söz etmiş, var olanın prensibinin maddiyatta değil, bir fenomenin durumuna ulaşan bölünebilirde değil, ama sadece ideal kesinlikte biçimde aranması gerektiğine ikna olmuştu. Pekala, buna uygun olarak, noktayı yalnızca öznel olarak kabul edilebilir bir ön varsayım olarak görmüş olabilir ve bu varsayıma saygı duyan Aristoteles'in bir pasajı belki de ona gönderilmelidir. Etik Etik konusundaki bilgiler yetersiz. Platonik doktrini çeşitli noktalarda tamamlamaya ve aynı zamanda ona hayata daha doğrudan bir uygulanabilirlik kazandırmaya çalıştı. İyi ve kötü olan ne iyi ne de kötü olanı ayırt etti. Akademik seleflerinin fikirlerini takiben, iyiyi kendisi için uğraşılması gereken, yani kendi içinde değeri olan, kötü olanı ise bunun tersi olarak gördü. Sonuç olarak, ne iyi ne de kötü olan, kendi içinde ne peşinde koşulmalı ne de kaçınılmalı, ancak iyi veya kötü olanın bir aracı olarak hizmet ettiği veya daha doğrusu bizim tarafımızdan bu amaçla kullanıldığı için değer veya zıddını türeten şeydir. sol|180pik|küçükresim| Bununla birlikte, Ksenokrates (ve onunla birlikte Speusippus ve eski Akademi'nin diğer filozofları) sağlık, güzellik, şöhret, iyi talih vb. gibi bu ara şeylerin kendi başlarına değerli olduğunu kabul etmezken, onların kesinlikle değersiz veya kayıtsız olduklarını kabul etmedi. Bu nedenle, orta bölgeye ait olan şey iyiyi meydana getirmek veya engellemek için uyarlandığından, Ksenokrates onu muhtemelen şartla iyi veya kötü olarak tanımlamış görünmektedir, kötüye kullanarak iyi olan kötü olabilir ve bunun tersi de geçerlidir, erdem sayesinde kötü olan iyi olabilir. Yine de tek başına erdemin kendi içinde değerli olduğunu ve diğer her şeyin değerinin şarta bağlı olduğunu savundu. Buna göre mutluluk, erdem bilinci ile örtüşmelidir, insan hayatının ilişkilerine atıfta bulunması ek koşulu gerektirse de, yalnızca doğası gereği başlangıçta onun için tasarlanmış iyi şeylerden ve koşullardan zevk alarak tamamlanmaya ulaşır; bu güzel şeylere, her nasılsa duyusal doyum ait değildir. Bu anlamda bir yandan (mükemmel) mutluluğu kişisel erdeme ve ona uyarlanmış yeteneklere sahip olmak olarak ifade etti ve bu nedenle ahlaki eylem koşulları ve olanaklarının yanı sıra, bu hareketleri ve ilişkileri oluşturan unsurları arasında sayıldı. iyi şeylere ulaşılamaz ve öte yandan, ilk nedenlerin bilimi veya anlaşılır özün bilimi veya teorik anlayış olarak anlaşılan bilgeliğin, kendi başına insanlar tarafından peşinden koşulması gereken gerçek bilgelik olmasına izin vermedi ve bu nedenle bu insan bilgeliğini aynı zamanda araştırma, tanımlama ve uygulamada kullanılan bir şey olarak kabul etmiş görünüyor. Sadece ahlaki mükemmelliğin koşulsuz doğasının tanınması konusunda değil, aynı zamanda düşünce ahlakı konusunda da ne kadar kararlı bir şekilde ısrar etti ki, özlemle gözlerini atsa ya da mülkü üzerine ayak bassa da aynı şeye geldiği beyanında gösterilir. Ahlaki ciddiyeti, çocukların kulaklarının ahlaksız konuşmaların zehrine karşı korunması gerektiği uyarısında da ifade edilmektedir. Matematik Ksenokrates'in geometri üzerine kitapların yanı sıra Sayılar Üzerine (On Numbers) bir kitap ve Sayılar Teorisi (Theory of Numbers) adlı bir eser yazdığı bilinmektedir. Plutarh, Ksenokrates'in bir zamanlar alfabedeki harflerden yapılabilecek toplam hece sayısını bulmaya çalıştığını yazar. Plutarch'a göre, Ksenokrates'in sonucu 1.002.000.000.000 idi ("myriad-ve-yirmi kere myriad-myriad"). Bu muhtemelen permütasyonları içeren bir kombinasyon probleminin denendiği ilk örneği temsil eder. Ksenokrates, Zeno'nun paradokslarına karşı "bölünmez çizgiler" (ve büyüklükler) fikrini de destekledi. Notlar Kaynakça Laërtius, Diogenes (1925). "The Academics: Xenocrates" . Lives of the Eminent Philosophers. 1:4. Translated by Hicks, Robert Drew (Two volume ed.). Loeb Classical Library. Russell Dancy, Kategori:Antik Yunan filozoflar Kategori:Antik Yunan matematikçiler Kategori:MÖ 4. yüzyılda Yunanlar Kategori:MÖ 4. yüzyıl filozofları Kategori:Akademik filozoflar Kategori:Antik Atinalılar Kategori:Antik Kalkedonlular Kategori:MÖ 390'larda doğanlar Kategori:MÖ 310'larda ölenler Kategori:Bilgi kutusu bulunmayan kişiler Kategori:Kadıköy doğumlular