Kurunta

[bullvar_katip]

Kurunta MÖ 13. yüzyılın sonlarında yaşamış Hitit prensi ve Tarhuntassa ülkesi kralıdır. Hitit kralı IV. Tuthaliya'nın hükümdarlığı sırasında çok kısa bir süre için Hitit başkentini ele geçirip kendini büyük kral ilan etmiş olabileceği ileri sürülmüştür. Kimliği 13. yüzyıl başlarında hüküm sürmüş Hitit kralı II. Muvatalli'nin yaşça küçük bir oğludur. İsmini Hitit panteonundaki koruyucu tanrılardan biri olan Kurunta'dan alır. Geç devir Hitit prenslerinde gelenek olduğu üzere Kurunta'nın kullandığı Hurrice isim de büyük bir ihtimalle Ulmi-Teşup'tur. Hayatı ve hükümdarlığı Kurunta hakkında bilinen bilgilerin büyük çoğunluğu Hitit devleti ile Tarhuntassa krallığı arasında varılan iki antlaşmadan bilinmektedir. Ayrıca Kurunta ismi Tavagalava mektubu olarak bilinen dokümanda ve çeşitli mühürlerde de geçmektedir. Bu belgelere göre Muvatalli oğlu Kurunta'yı küçük yaşta kardeşi Hattuşili'nin himayesine vermiş ve Kurunta, Hattuşili'nin oğulları ile birlikte büyümüştür. Babasının ölümünden sonra tahta Kurunta'nın ağabeyi III. Murşili (Urhi-Teşup) geçmiştir. Ancak birkaç yıl sonra III. Murşili, amcası III. Hattuşili ile taht mücadelesine girdiğinde, Kurunta Hattuşili'yi desteklemiştir. III. Hattuşili tahta çıktığında Kurunta'yı Orta Anadolu'nun güneyindeki Tarhuntassa şehri ve ülkesine vasal kral atayarak mükafatlandırır. Tarhuntassa şehri zaten Kurunta'nın babası II. Muvatalli zamanında Hitit yönetim merkezi olarak hizmet vermiş ancak Muvatalli'nin ölümünden sonra başkent tekrar Hattuşa'ya taşınmıştır. [[Dosya:Hattusa Bronze Tablet Cuneiform.JPG||küçükresim|sol|190px|IV. Tuthaliya ile Kurunta antlaşmasını içeren tunç Hitit tableti.]] III. Hattuşili'nin oğlu ve ardılı IV. Tuthaliya ile Kurunta arasında imzalanan bir antlaşma 1986 yılında tunç bir tablet üzerine yazılmış olarak Boğazköy'de bulunmuştur. Bu antlaşma ile Kurunta'nın Tarhuntassa üzerindeki hakimiyeti tekrar garanti edilmiş, hatta bazı ilave tavizler verilmiştir. Gene bu metinden bu dönemde Tarhuntassa'nın batı sınırlarında Lukka (Likya) bölgesi ile mücadele içinde olduğu, Parha (Perge) şehrini ele geçirmeye çalıştığı anlaşılmıştır. Bu tavizlere rağmen daha sonra Kurunta'nın Hattuşa ile ters düştüğü, kendi mühürlerinde Hitit krallarına mahsus "Büyük Kral" unvanını kullanmasından anlaşılmaktadır. Ayrıca yukarıda bahsi geçen tunç antlaşma tabletinin Hattuşa'da, Yerkapı yakınında yol döşeme taşlarının altına gömülü olarak bulunmuş olması, buraya ritüel bir şekilde gömülerek antlaşmanın geçersiz hale getirildiği şeklinde yorumlanmıştır. Konya-Hatip'de bulunan, Kurunta'ya ait bir Hitit anıtında da gene "Büyük Kral" unvanı kullanılmıştır. Büyük Kral unvanlı mühürlerin Hattuşa'da bulunmuş olması dolayısıyla bazı tarihçiler Kurunta'nın kısa bir süre de olsa Hitit başkentini ele geçirmiş olabileceğini iddia etmiştir.. Tarhuntassa ile Hattuşa'nın bozulan ilişkilerinin bir diğer göstergesi de IV. Tuthaliya'nın oğlu II. Şuppiluliuma zamanına ait bir yazıtta kralın Tahuntassa'ya karşı düzenlediği bir seferden ve şehri ele geçirip yağmalamasından bahsetmesidir. Kurunta'nin nasıl öldüğü ve Tarhuntassa'nın akıbeti konusunda başka bir bilgi yoktur. Tarhuntassa şehrinin nerede olduğu kesin olarak bilinmemekle birlikte genel olarak Orta Anadolu'nun güneyinde, Akdeniz'e yakın bir bölgede olduğu bilinmektedir. Hattuşa'nın gazabından kurtulmuşsa bile, bu dönemde oldukça artan Deniz Kavimleri göçlerinin yarattığı karmaşıklıktan da zarar görmüş olabilir. Ayrıca Karaman ilindeki Kızıldağ ve Karadağ yazıtları, ve Aksaray'daki Burunkaya yazıtında ismi geçen ve Büyük Kral unvanını kullanan Murşili ve Hartapu'nun Tarhuntassa kralları olabileceği ileri sürülmüştür. Ailesi Babası kral II. Muvatalli'dir. Annesinin kim olduğu bilinmemekle beraber Muvatalli'nin birinci eşi kraliçe Tanuhepa(?) olmadığı kesindir. Bilinen tek kardeşi II. Muvatalli'den sonra III. Murşili ismiyle tahta çıkan Urhi-Teşup'tur. Notlar Kaynakça Brandau, B. & Schickert, H. (2003) Hititler, Ankara: Arkadaş Yayınları. Dinçol, A. ve Dinçol, B. (2005) “Anadolu'da bulunan ilk çiviyazılı tunç tablet ve yeni bir Hitit kralının ortaya çıkışı,” Anadolu Araştırmaları 18:1-13 Bryce, T. (2005) Kingdom of the Hittites, 2nd Edition, Oxford; Oxford University Press. Klengel, H. (1999) Geschichte des hethitischen Reichs, Leiden: Brill. Ayrıca bakınız Hitit kralları listesi Hitit İmparatorluğu Dış bağlantılar **Kurunta'nın hükümdarlığı Kategori:Hitit kralları Kategori:MÖ 13. yüzyıl liderleri