Kuzey Makedonya

bullvar_katip · 21 Mayıs 2024

Kuzey Makedonya (, ), resmî adıyla Kuzey Makedonya Cumhuriyeti, Balkanlar'da denize kıyısı olmayan bir ülkedir. 1991'de Yugoslavya'dan ayrılarak bağımsız olmuştur. Kuzeyde Sırbistan ve Kosova, batıda Arnavutluk, güneyde Yunanistan, doğuda Bulgaristan ile komşudur. Makedonya'nın kuzeyden üçte birlik bölümünü kaplamaktadır. Nüfusu yaklaşık 2 milyondur. Başkenti ve en büyük şehri Üsküp'tür ve nüfusun dörtte biri bu şehirde yaşar. Ülkedeki en büyük etnik grup Güney Slavlarına dâhil olan Makedonlardır. Arnavutlar nüfusun %25'ini oluşturur ve en büyük azınlıktır. Türkler, Çingeneler, Sırplar, Boşnaklar ve Ulahlar diğer etnik gruplardır. Kuzey Makedonya tarihi Trak-İlirya kökenli Payonya krallığı ile başladı. MÖ 6. yüzyılda Pers Ahameniş İmparatorluğu tarafından ele geçirilen bölge MÖ 4. yüzyılda Makedonya krallığına dönüştü. MÖ. 2. yüzyılda Romalılarca fethedildi ve Makedonya eyaletinin bir parçası oldu. Roma İmparatorluğu'nun bölünmesinin ardından Bizans İmparatorluğu'nda kaldı. Kuzey Makedonya 6. yüzyıldan itibaren Slav kabilelerinin istila ve göçlerine maruz kaldı. Bulgarlar, Bizanslılar ve Sırplar arasında yüzyıllarca süren savaşlar 14. yüzyılda Osmanlıların bölgeyi ele geçirmesiyle son buldu. 1912-13 Balkan Savaşları'yla Kuzey Makedonya Sırp hakimiyetine girdi. I. Dünya Savaşı'nda kısa süreliğine Bulgaristan'ın eline geçen Kuzey Makedonya savaşın ardından yeni kurulan Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı'na bağlandı. II. Dünya Savaşı'nda yeniden Bulgaristan tarafından işgal edilen bölge 1945 yılında komünist Yugoslavya'nın kurucu devletlerinden biri oldu. 1991 yılında Yugoslavya'dan barışçıl bir şekilde ayrılarak "Makedonya Cumhuriyeti" adıyla bağımsızlık ilan etti ve kısa ad olarak hâlen resmî olmayan kaynaklarda kullanılmakta olan "Makedonya" adını kullanmaya başladı. Birleşmiş Milletler tarafından 1993 yılında tanınan ülke, Yunanistan'ın itirazı sonucu Birleşmiş Milletler'e "Makedonya Eski Yugoslav Cumhuriyeti" adıyla üye olabildi. Makedon ve Yunan hükûmetleri, Haziran 2018'de ülkenin adının "Kuzey Makedonya Cumhuriyeti" olarak değiştirilmesi konusunda anlaşmaya vardı. Yeni ad Şubat 2019'da kullanılmaya başladı. Üniter bir yapıya sahip Kuzey Makedonya parlamenter sistemle yönetilir. Ülke BM, NATO, Avrupa Konseyi, OSCE, CEFTA ve DTÖ üyesidir. 2005'ten beri Avrupa Birliği aday ülkesidir. Üst-orta gelir seviyesinde bir ülkedir ve bağımsızlıktan bu yana serbest bir ekonomi yaratmak amacıyla ciddi reformlar gerçekleştirmiştir. Gelişmekte olan ülkeler arasında değerlendirilen ülke İnsani Gelişme Endeksi'nde 82. sıradadır. Tarih Kuzey Makedonya Cumhuriyeti topraklarında antik çağlarda Payonya krallığı yer almaktaydı. Bu krallık Makedonya krallığının kuzeyindeydi; Paeonia halkıysa Traklara mensuptu. Kuzeybatıda Dardani, güneybatıda Enchelae, Pelagones ve Lyncestae adlı kabileler yerleşikti. Bunlardan ilk ikisi İliryalıydı, diğer ikisiyse kuzeybatı Yunanların Molosyalı kolundandı. MÖ 6. yüzyılın sonlarında I. Darius komutasındaki Pers Ahameniş İmparatorluğu bölgeyi ele geçirdi. Yunanistan'a ikinci Pers saldırısının başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından Persler günümüzün Makedonya Cumhuriyeti toprakları da dahil olmak üzere Avrupa'daki topraklarını terk etti. MÖ 356 yılında II. Filip Yukarı Makedonya ve güney Paeonia'yı Makedonya krallığına kattı. Oğlu Büyük İskender Paeonia'nın geri kalanını Scupi bölgesine ulaşacak şekilde ele geçirdi; ancak Scupi ve çevresi Dardani hakimiyetinde kaldı. MÖ 146 yılında Roma İmparatorluğu Makedonya eyaletini kurdu. Diocletianus dönemine gelindiğinde, bu eyalet güneyde antik Makedonya krallığını kapsayan "Macedonia Prima" ("İlk Makedonya") ve kuzeyde Paeonia'nın tamamıyla Dardania'nın bir kısmını, yani günümüzde Makedonya Cumhuriyeti topraklarının çoğunu kapsayan "Macedonia Salutaris" bölgelerine bölünmüştü. Stobi şehri bölgenin başkentiydi. Domitian döneminde (MS 81-96) Scupi bölgesi Roma egemenliğine geçti ve Moesia Superior eyaletine bağlandı. İmparatorluğun doğu bölgesinde Yunanca egemen dil olarak statüsünü korusa da Makedonya'da Latince yayılım gösterdi. MS 6. yüzyılda Slavlar Kuzey Makedonya'ya yerleşti. 580'lerdeki Bizans kayıtları Ön Bulgarların yardımıyla Kuzey Makedonya'daki Bizans yerleşimlerine akın eden Slavlardan bahseder. 680'lerde Kuber liderliğinde Ön Bulgarlar, Slavlar ve Bizanslılardan oluşan bir grup Manastır civarına yerleşti. Bulgar hanı I. Presyan döneminde Kuzey Makedonya'daki Slavlar Bulgar yönetimine girdi. I. Boris döneminde bölgedeki Slavlar Hıristiyanlığı kabul etti. 1014 yılında Bulgaristan çarı Samuil'in ordusunu yenen II. Basileios komutasındaki Bizanslılar dört yıl içinde Kuzey Makedonya da dahil olmak üzere Balkanlarda kontrolü sağladı. 12. yüzyıl sonlarına gelindiğindeyse bu kontrol zayıflamıştı. 13. yüzyılın başlarında İkinci Bulgar İmparatorluğu bölgeyi ele geçirdi. Bizans İmparatorluğu iç çekişmeler nedeniyle yıkılan bu imparatorluktan bölgeyi 14. yüzyıl başlarında geri aldı. 14. yüzyılda kendilerini Bizans zulmü altında ezilen Slavların kurtarıcısı olarak gören Sırp İmparatorluğu bölgeyi ele geçirdi. Üsküp Stefan Dušan'ın krallığının başkenti oldu. 1389 yılındaki I. Kosova Muharebesi'nde Sırp ordusunu yenen Osmanlı İmparatorluğu, muharebe sonrasında Makedonya'yı ele geçirdi. Osmanlı idaresinde Makedonya adı kullanımdan kayboldu. Osmanlı İmparatorluğu, Balkanlar’da topraklarını doğudan batıya olarak belirtilecek bir şekilde genişletmiş, bu bölge de Osmanlı idaresi için ilk büyük duraklardan olmuştur. İmparatorluğun içinde yüzyıllarca yer alan verimli, nüfuslu bir bölge özelliği kazanmıştır. Bu bölge 1912-1913 Balkan Savaşları sırasında Osmanlı İmparatorluğu’ndan ayrılan son bölgedir. Balkanlar, Müslüman Osmanlı İmparatorluğu ile Hristiyan Avrupa devletleri arasında geçiş bölgesiydi. Bu sebeple etnik köken ve din açılarından homojen bir yapı oluşamamıştır. Bu durum, Balkanlar’ın bir kesimi olan Makedonya için de aynı şekilde geçerli olmuştur. Osmanlı idaresi altında bölge Makedonya adıyla anılmamıştır. İlk fetihler döneminde Rumeli Eyaleti içinde yer alan bölgede en son Kosova Vilayeti, Manastır Vilayeti, Selanik Vilayeti adlı idari bölgelerin bazı kısımları ve tamamı yer almıştır. Osmanlı döneminde Türk nüfusu bakımından oldukça yoğun olan bölge, Osmanlı idaresi sonrasında yaşanan siyasi ve toplumsal sıkıntılar sebebiyle büyük göçlere sahne olmuştur. Bütün göçlere rağmen, Makedonya bölgesi içinde özellikle Kuzey Makedonya içinde ciddi bir Türk nüfusu bugün de yaşamaktadır. 600 yıla yakın süre Osmanlı egemenliğinde kalan bölge, 20. yüzyılda Yugoslavya Sosyalist Federatif Cumhuriyeti'nin en güney kısımlarını oluşturmuştur. 1991 yılında özerk cumhuriyet Kuzey Makedonya, Yugoslavya Sosyalist Federatif Cumhuriyeti’nin iç savaşlara girdiği dönemde bağımsızlığını ilan etmiştir. Coğrafya Kuzey Makedonya Cumhuriyeti'nin tek büyük ırmağı tam ortasından geçen Vardar Nehri'dir. Ülkede yüksekliği 2000 metreyi geçen 16 dağ bulunmaktadır. En büyük göller Arnavutluk, Yunanistan ve Kuzey Makedonya Cumhuriyeti'nin kesiştiği noktada bulunan Ohri, Prespa ve Doyran Gölü'dür. Deniz kıyısı olmayan Kuzey Makedonya Cumhuriyeti karasal iklimi vardır. Dağlar Kuzey Makedonya Cumhuriyeti'ndeki en önemli dağlar şunlardır: İdari yapılanma küçükresim|sağ|Kuzey Makedonya istatistiksel bölgeleri haritası küçükresim|sağ|Kuzey Makedonya belediye sınırları haritası Kuzey Makedonya’nın idari yapılanmasında aşağıdaki sistemlerden oluşur: İstatistiksel Bölgeler Belediyeler İstatistiksel bölgeler Kuzey Makedonya’nın istatistiksel bölgeleri şunlardır: Üsküp Bölgesi Doğu Bölgesi Kuzeydoğu Bölgesi Pelagonya Bölgesi Polog Bölgesi Güneydoğu Bölgesi Güneybatı Bölgesi Vardar Bölgesi Belediyeler Kuzey Makedonya’da 84 belediye vardır. Ağustos 2004’te Kuzey Makedonya idaresi tarafından, söz konusu 84 belediye yeniden düzenlenmiştir. Bu belediye merkezlerinden on tanesi Büyük Üsküp’ü oluşturur. Demografi Nüfus Kuzey Makedonya Cumhuriyeti nüfusu 2021 nüfus sayımına 1.836.713 kişidir. Halkın %58,6'sı büyük şehirlerde toplanmıştır. Kuzey Makedonya vatandaşı olup bir yılı aşkın süredir yurt dışında ikâmet eden nüfus 260.606 olup, çoğunlukla Arnavut kökenli vatandaşlardan oluşmaktadır. Ülke dışında yaşayan vatandaşlardan 12.482'si Türk kökenlidir. Kuzey Makedonya Cumhuriyeti'nde 70.961 etnik Türk yaşamaktadır. Şehirler Etnik gruplar küçükresim|sağ|upright=1.14|Kuzey Makedonya Cumhuriyeti etnik gruplar haritası (2002 yılı) küçükresim|upright=1.13|Kuzey Makedonaya Türklerinin Oranı'nı Gösteren Bir Harita Kuzey Makedonya Cumhuriyeti çok etnik yapıya sahip bir devlettir. 2002 sayımlarına göre en büyük nüfus 1.297.981 kişiyle Makedonlar’a aittir. Sonraki dağılım Arnavutlar 509.083; Türkler 77.959; Çingeneler 53.879; Sırplar 35.939; Boşnaklar 17.018; Ulahlar 9695 şeklinde oluşmuştur. 2002 sayımlarına göre ülkenin etnik yapısı: Din [[Dosya:Saint Clement and Pantheleimon Ohrid 2.JPG|küçükresim|sağ|Ohri'deki Aziz Kliment ve Pantheleimon kilisesi]] [[Dosya:Mustafa-Pasha-Mosque-Skopje.jpg|küçükresim|sağ|Üsküp’te Mustafa Paşa Camii]] Kuzey Makedonya Cumhuriyeti'nde en yaygın din %64,7 ile Makedon Ortodoks Kilisesi'ne bağlı Ortodoksluk, %34.3 ile en yaygın ikinci din İslam'dır. Kuzey Makedonya Cumhuriyeti oran açısından Türkiye, Kosova, Arnavutluk ve Bosna-Hersek'ten sonra Avrupa'daki en büyük Müslüman nüfusu barındırır. Ülkede Müslümanlar'ın büyük çoğunluğunu Arnavutlar oluşturmaktadır. Bunun yanı sıra Türkler, Boşnaklar ve 40,000 - 80,000 kadar nüfusa sahip oldukları tahmin edilen bir Müslüman Makedon topluluğu da vardır. Müslüman Makedonlar, Hristiyanlardan ayırt edilmek için kendilerine Torbeş demektedirler. Ülkede 1200 kilise, 750 cami bulunur. Üsküp'te Ortodoks ve İslam dinine mensup insanlar için değişik okullar vardır. Kültür küçükresim|Kadın halk dansçıları Kuzey Makedonya, sanat, mimari, şiir ve müzik alanlarında zengin bir kültürel mirasa sahiptir. Birçok antik, korunan dini mekana sahiptir. Şiir, sinema ve müzik festivalleri her yıl düzenlenir. Makedon müziği tarzları Bizans kilise müziğinin güçlü etkisi altında gelişti. Kuzey Makedonya'da, esas olarak 11. ve 16. yüzyıllar arasındaki döneme ait önemli sayıda korunmuş Bizans fresk tablo vardır. Büyük bir kısmı çok iyi durumda olan ve Makedon dini resim okulunun şaheserlerini temsil eden binlerce metrekarelik fresk resmi korunmuştur. Ülkedeki en önemli kültürel etkinlikler, klasik müzik ve drama yaz festivali, dünyanın 50'den fazla ülkesinden şairleri bir araya getiren Struga Şiir Akşamları, Manastır'daki Uluslararası Kamera Festivali, Açık Gençlik Tiyatrosu ve Üsküp'te Üsküp Caz Festivali vb. dir. 1947'de açılan Ulusal Opera, daha sonra Branko Pomorisac yönetiminde Cavalleria rusticana performansıyla "Makedon Operası" adını aldı. Her yıl Üsküp'te Mayıs Opera Akşamları yaklaşık 20 gece düzenlenir. İlk Mayıs Operası performansı Kiril Makedonski'nin Mayıs 1972'deki “Çar Samuil” performansıydı. Mutfak [[Dosya:Грав во тава(тафче гравче) (3).jpg|küçükresim|Tavče gravče]] Ülkenin mutfağı, Akdeniz ve Orta Doğu (Osmanlı) etkilerini ve daha az ölçüde İtalyan, Alman ve Doğu Avrupa (özellikle Macar) yansıtır. Kuzey Makedonya'daki nispeten sıcak iklim, çeşitli sebzeler, otlar ve meyveler için mükemmel büyüme koşulları sağlar. Bu nedenle, Makedon mutfağı özellikle çeşitlidir. Makedon mutfağı, süt ürünleri, şarapları ve rakı gibi yerel alkollü içeceklerin çeşitliliği ve kalitesiyle tanınır. Tavče gravče ve mastika sırasıyla Kuzey Makedonya'nın ulusal yemeği ve içeceği olarak kabul edilir. Diğer bazı önemli yemekler arasında Šopska salatası, ana yemeğe eşlik eden meze ve garnitür, ayvar, biber dolması, pastrmayliya ve diğerleri sayılabilir. Ekonomi 2009'da Dünya Bankası tarafından sıralanan 178 ülke arasında dördüncü "en iyi ıslahçı devlet" olarak gösterilen Kuzey Makedonya, bağımsızlıktan bu yana önemli bir ekonomik reform geçirdi. Ülke son yıllarda GSYİH'nın %90'ından fazlasını ticaretin oluşturduğu açık bir ekonomi geliştirdi. 1996'dan bu yana Kuzey Makedonya 2005'te GSYİH'nın %3.1 oranında büyüdüğü, istikrarlı bir ekonomik büyüme gerçekleştirdi. Bu büyüme yüzdesinin 2006–2010 döneminde ortalama %5.2'ye yükselmesi bekleniyordu. Hükûmet, 2006'da yalnızca %3 ve 2007'de %2'lik bir enflasyon oranı ile enflasyonla mücadele çabalarında başarılı olduğunu kanıtladı. Hükûmet, küçük ve orta ölçekli işletmelerin (KOBİ) gelişimini teşvik etmek ve yabancı yatırım çekmeye odaklanan politikalar uyguladı. küçükresim|sol|Kuzey Makedonya'da bir bağ Mevcut hükûmet, ülkeyi yabancı yatırımlar için daha çekici hale yapmak için sabit vergi sistemi getirdi. Sabit vergi oranı 2007'de %12 iken 2008'de %10'a düşürüldü. Bu reformlara rağmen 2005 itibarıyla Kuzey Makedonya'nın işsizlik oranı %37.2 ve 2006 itibarıyla yoksulluk yüzdesi %22 idi. Bir dizi istihdam önlemlerinin yanı sıra çok uluslu şirketleri çekmedeki başarısı nedeniyle Kuzey Makedonya Devlet İstatistik Ofisi'ne göre 2015'in ilk çeyreğindeki işsizlik yüzdesi %27.3'e geriledi. Hükûmetin doğrudan yabancı yatırımlara ilişkin politikaları ve çabaları, özellikle otomotiv endüstrisinden dünyanın önde gelen birçok imalat şirketinin yerel yan kuruluşlarının kurulmasıyla sonuçlandı, örneğin: Johnson Controls Inc., Van Hool NV, Johnson Matthey plc, Lear Corporation, Visteon Corp., Kostal GmbH, Gentherm Incorporated, Dräxlmaier Group, Kromberg & Schubert, Marquardt GmbH, Amphenol Corp., Tekno Hose SpA, KEMET Corporation, Key Safety Systems Inc., ODW-Elektrik GmbH vb. GSYİH yapısı açısından 2013 itibarıyla, madencilik ve inşaat dahil imalat sektörü 2012'deki %21.1'den %21.4 ile GSYİH'nın en büyük bölümünü oluşturdu. Ticaret, ulaştırma ve konaklama sektörü 2013'te GSYİH'nın %18.2'sini temsil eder. Tarım 2012'de %16.7 iken bir önceki yıla göre %9.1'den %9.6'yı temsil etti. küçükresim|Kuzey Makedonya'nın ürün ihracatının grafiksel gösterimi. Dış ticarette 2014 yılında ülke ihracatına en fazla katkı sağlayan sektör %21.4 ile "kimyasallar ve ilgili ürünler" olurken bunu %21.1 ile "makine ve ulaşım ekipmanları" sektörü izledi. Kuzey Makedonya'nın 2014 yılındaki ana ithalat sektörleri toplam ithalatın %34.2'si ile "esas olarak malzeme bazında sınıflandırılan mamul mallar", %18.7 ile "makine ve ulaşım teçhizatı" ve toplam ithalatın %14.4'ü ile "maden yakıtlar, madeni yağlar ve ilgili malzemeler" oldu. 2014 yılındaki dış ticaretin %68.8'i açık ara Kuzey Makedonya'nın en büyük ticaret ortağı olan Avrupa Birliği ile yapıldı (Almanya ile %23.3, İngiltere ile %7.9, Yunanistan ile %7.3, İtalya ile %6.2 vb.). 2014 yılında toplam dış ticaretin yaklaşık %12'si Batı Balkan ülkeleriyle yapıldı. Kuzey Makedonya, Hırvatistan ile birlikte Kuzey Makedonya hane halkının gelirini yalnızca "zorlukla" veya "büyük güçlükle" idare edebileceklerini belirterek, vatandaşlarının %72'si ile mali açıdan zor durumda olan en yüksek paya sahip ülkelerden biridir. Kuzey Makedonya, Hırvatistan ile birlikte Batı Balkanlar'da bu istatistikte artış bildirmeyen tek ülke oldu. Yolsuzluk ve nispeten etkisiz bir hukuk sistemi de başarılı ekonomik kalkınma üzerinde önemli kısıtlamalardır. Kuzey Makedonya hâlâ Kişi başına düşen GSYİH'ye (PPP) göre Avrupa'daki en düşük ülkelerden birine sahiptir. Ayrıca, ülkenin gri pazar'ının GSYİH'nın %20'sine yakın olduğu tahmin edilmektedir. Kişi başına düşen PPS GSYİH, 2017'de AB ortalamasının %36'sı seviyesindeydi. Satın alma gücü paritesi'nde 9,157 ABD $'lık kişi başına GSYİH ve 0.701 İnsani Gelişme Endeksi ile Kuzey Makedonya diğer ülkelerin çoğundan daha az gelişmiştir ve eski Yugoslav devletlerinin çoğundan daha küçük ekonomisi vardır. Günümüzde Kuzey Makedonya Ülkenin başkenti Üsküp 500,000 civarındaki nüfusuyla aynı zamanda ülkenin en büyük şehridir. Ülkede Üsküp hariç büyük şehirler Manastır, Kumanova, Pirlepe, Kalkandelen, Ohri, Köprülü, İştip, Gostivar ve Ustrumca'dır. Ülkede 50 kadar doğal ve yapay göl ve yüksekliği 2,000 metreden fazla 16 dağ vardır. Ülke Birleşmiş Milletler, Avrupa Konseyi, Frankofon, Dünya Ticaret Örgütü, NATO, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'na üye olmakla birlikte Aralık 2005'ten beri Avrupa Birliği ile müzakerededir. Makedonya adlandırma sorunu [[Dosya:Flag of North Macedonia (1946–1992).svg|küçükresim|sol|1944-1991 yılları arasında Makedonya Sosyalist Cumhuriyeti bayrağı]] küçükresim|sol|1992-1995 yılları arasında Kuzey Makedonya bayrağı [[Dosya:Flag of Macedonia.svg|küçükresim|sol|1995'ten sonra Kuzey Makedonya bayrağı]] Ülke 1991 yılında Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nden Makedonya ismi ile bağımsızlığını ilan etti. Birleşmiş Milletler ülkeyi 1993 yılında Eski Yugoslav Makedonya Cumhuriyeti (EYMC) (Makedonca: Поранешна Југословенска Република Македонија (ПЈРМ)) ismi ile tanıdığını duyurdu. Diğer uluslararası örgütler olan Avrupa Birliği, Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü, Uluslararası Para Fonu, Avrupa Yayın Birliği ve Uluslararası Olimpiyat Komitesi gibi örgütler ülkeyi Eski Yugoslav Makedonya Cumhuriyeti (EYMC) adıyla tanıdı. Türkiye, Makedonya Cumhuriyeti'nin bağımsızlık ilanıyla beraber ülkeyi kendi ismi ile tanımıştır. Nitekim bu sebeple Makedonya'yı Eski Yugoslav Cumhuriyeti Makedonya ismiyle (FYROM) tanıyan NATO teşkilatına ait ve içinde Makedonya geçen tüm belgelerde metinde "FYROM" kısaltması geçerken belgenin sonundaki bir dipnotta Türkiye'nin ve diğer NATO üyeleri ABD, Arnavutluk, Bulgaristan, Estonya, Hırvatistan, İsveç, İzlanda, Kanada, Litvanya, Macaristan, Norveç, Polonya, Romanya ve Slovakya ile birlikte Makedonya'yı anayasal ismi ile tanıdığı ayrıca belirtilmiştir. Diplomatik ilişkiler Kuzey Makedonya Cumhuriyeti'nin şu ülkelerde temsilcilikleri vardır: Amerika Birleşik Devletleri, Almanya, Arnavutluk, Avustralya, Avusturya, Belçika, Birleşik Krallık, Bosna-Hersek, Bulgaristan, Çin, Danimarka, Fransa, Hırvatistan, Hollanda, İspanya, İsveç, İsviçre, İtalya, Kanada, Katar, Kazakistan, Macaristan, Mısır, Polonya, Romanya, Rusya, Sırbistan, Slovenya, Türkiye, Ukrayna, Yunanistan ve Vatikan. Resimler Ayrıca bakınız 2001 Makedonya çatışması Kuzey Makedonya millî futbol takımı Kuzey Makedonya Türkleri Kuzey Makedonya'da LGBT hakları Makedonca Yugoslavya SFC Kaynakça Dış bağlantılar Makedonya Makedonya Cumhuriyeti (EYMC) Türkleri Resmi Web Sitesi Makedonya Cumhuriyeti (EYMC)-Yunanistan Anlaşmazlığı Makedonya tarih (bg, en) Makedonya Görülmesi Gereken Yerler Matka Kanyonu, Üsküp Kuzey Makedonya - 360° Sanal Tur Kategori:Balkanlar Kategori:Avrupa ülkeleri Kategori

enize kıyısı olmayan ülkeler Kategori:Cumhuriyetler Kategori:Slav ülke ve bölgeler Kategori:1991'de kurulan bölgeler ve ülkeler Kategori:Avrupa Konseyi ülkeleri Kategori:Birleşmiş Milletler üyesi ülkeler Kategori:Güneydoğu Avrupa Kategori:NATO ülkeleri Kategori:Uluslararası Frankofoni Örgütü üyesi ülkeler Kategori:Güney Avrupa ülkeleri Kategori:Balkan ülkeleri

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Kuzey Makedonya

bullvar_katip

Administrator

Benzer konular

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi