Kuzey yarımküre

[bullvar_katip]

küçükresim|sağ|250px|Kuzey yarımküre sarı ile renklendirilmiştir. küçükresim|sağ|250px|Kutuplardan kuzey yarımküre Kuzey yarımküre, Dünya'yı ekvator hizasından bölen hayalî bir düzlemin üstünde (kuzeyde) kalan yarısıdır. 0° paraleli ile 90° kuzey paraleli arasında yer alır. Güneyde kalan kısma ise güney yarımküre denir. Dünya'nın kuzey yarımküresi, birçok ülkeyi ve dünya nüfusunun yaklaşık %90'ını kapsamaktadır. Kuzey yarımkürenin güney yarımküreye göre daha büyük bir oranı karalarla kaplı olup daha az su yüzölçümüne sahiptir. Kuzey Amerika ve Avrupa'nın tamamı, Afrika ve Güney Amerika kıtalarının bir kısmı, Endonezya'nın güney bölümü hariç Asya kıtasının tamamı Kuzey yarımkürededir. Grönland da bu yarımküredeki ada ülkelerindendir. Yarımkürenin ılıman kesimlerinde kış, 21 Aralık'tan 21 Mart'a kadar sürer. Yaz mevsimi ise 21 Haziran'dan 22 Eylül'e kadar olan dönemi kapsar. Kuzey Kutup Dairesi'nde yazın bazı günler Güneş hiç batmazken kışın bazı günlerinde Güneş hiç doğmaz. Bunun gibi dönemlerin örnekleri Kuzey Kutup Dairesi'nin yakınında kalan bölgeler için günle sınırlı olabilirken Kuzey Kutup Dairesi'nde aylarca sürer. Kuzey yarımkürede, Dünya yüzeyinin üzerinde hareket eden nesneler Coriolis etkisi nedeniyle sağa dönme eğilimindedir. Sonuç olarak, büyük ölçekli yatay hava veya su akışları, saat yönünde dönen girdaplar oluşturma eğilimindedir. Bunlar en iyi Kuzey Atlantik ve Kuzey Pasifik okyanuslarındaki okyanus sirkülasyon modellerinde görülür. Kuzey yarımkürede, okyanus akıntıları kuzey kıyılarındaki birçok faktörü etkileyen hava düzenini değiştirebilir. Aynı nedenden dolayı, Dünya'nın kuzey yüzeyine doğru akan hava akışları, yüzey boyunca saat yönünde yayılma eğilimindedir. Bu nedenle, saat yönünde hava sirkülasyonu, Kuzey Yarımküre'deki yüksek basınçlı hava hücrelerinin özelliğidir. Tersine, Dünya'nın kuzey yüzeyinden yükselen hava, havayı saat yönünün tersine doğru çekme eğilimindedir. Kasırgalar ve tropik fırtınalar (büyük alçak basınç sistemleri) Kuzey yarımkürede saat yönünün tersine döner. Bazı astronomik durumlar Kuzey yarımkürede yön bulmak amacıyla Polaris yıldızı kullanılmaktadır. Bu yıldız güney yarımkürede gözlemlenemez. Dünya'ya en yakın yıldız sistemi konumunda bulunan Alpha Centauri, kuzey yarımkürenin büyük bir kısmından (29° kuzey paralelinin kuzeyinden) gözlemlenemez. Ayrıca bakınız Mevsim Gündönümü Kaynakça Kuzey yarımküre