La Scala

[bullvar_katip]

La Scala (ya da Teatro alla Scala), İtalya'nın Milano kentinde bulunan ve dünyanın en tanınan opera binalarından biri. 3 Ağustos 1778'de Nuovo Regio Ducal Teatro alla Scala adı altında Salieri'nin Europa riconosciuta operası ile açılmıştır. Sezonun 7 Aralık Aziz Ambrose gününde açılması gelenek haline gelmiştir. Tüm temsiller mutlaka gece yarısından önce biter. Uzun süren temsiller için başlangıç saati erkene alınır. Oyun başladıktan sonra gelen izleyiciler bilet almış olsalar bile içeri alınmazlar. Museo Teatrale alla Scala (La Scala Müzesi) operanın girişinden kolay ulaşılacak şekilde binanın bir bölümünü kaplar. Müzede operanın tarihine ait izler taşıyan heykeller, resimler, kostümler ve belgeler sergilenir. La Scala aynı zamanda müzisyen, teknik personel ve dansçı yetiştirmek üzere hizmet yapan Accademia d’Arti e Mestieri dello Spettacolo'ya (Gösteri Sanatları Akademisi) ev sahipliği yapar. Klasik balenin en önemli okullarından olan Scuola di Ballo del Teatro alla Scala da (La Scala Bale Okulu) bu kurumun bünyesinde yer alır. Tarihçe Milano'nun La Scala'dan önceki opera binası Teatro Regio Ducal 1776'da bir karnavalın galasında yanar. Bunun üzerine birkaç Milanolu önde gelen Avusturya Arşidük'ü Ferdinand'a yeni bir opera binası yapılması konusundaki isteklerini bildirir. Yapılacak bina için görevlendirilen neoklasik mimar Giuseppe Piermarini bir proje hazırlar fakat plan Avusturya Lombardiya'sı valisi Kont Firmian tarafından reddedilir. Daha sonra gündeme gelen ikinci bir proje İmparatoriçe Maria Theresia tarafından 1776 yılında onaylanır ve yeni binanın ismini alacağı Santa Maria della Scala kilisesinin eski yerine inşa edilmesine karar verilir. Kilise yıkılır ve iki yıllık sürede Pietro Marliani, Pietro Nosetti ve Antonio ile Giuseppe Fe tarafından yeni bina tamamlanır. 3000 seyirci kapasiteli olarak inşa edilen salonun 678 kişilik parterinin yanında locaların bulunduğu 6 katlı bir bölüm kurulur. Sahne, 16.15m'lik eni 20.4m'lik boyu ve 26m'lik yüksekliğiyle hala İtalya'nın en büyük sahnesidir. [[Dosya:XIX century print, Piazza della Scala, Milano.jpg|küçükresim|sol|250px|19. yüzyıl'da La Scala]] Binanın masrafları, Stendhal gibi gözlemcileri şaşırtacak şekilde, sahiplerinin savurganca istekleri ile dekore edilen locaların satışı sayesinde kapatılır. Dönemin geleneğine uyularak zemine sandalye yerleştirilmez. Parterdeki izleyiciler gösteriyi ayakta izler. Ayrıca orkestra çukuru da yapılmamıştır. Orkestra tamamıyla seyircinin görüş alanındadır. Locaların altında loca sahiplerinden daha düşük ekonomik düzeydeki seyircilerin bulunduğu loggione denilen galeriler, dönemin en ateşli opera seyircilerini barındırmıştır. Herhangi bir ilk temsilin hararetinin hissedildiği loggione de sanatçıların başarıları da, başarısızlıkları da heyecanla izlenir, bir fiyasko uzun süre hafızalardan silinmeden tartışma konusu olurdu. La Scala yapıldığı dönemde aynı zamanda fuayesindeki kumarbazlarla bir gazino gibi de kullanılmıştır. Tüm bu rahatsız edici şartlar Mary Shelley gibi operaseverler için yazarın anılarından anlaşıldığı üzere can sıkıcı olabilmiştir. La Scala başlangıçta palcoscenicoya yerleştirilen 84 kandille aydınlatılıyordu. Bu kandillerden doğacak yangın riskine karşı birkaç oda yüzlerce su kovası ile doldurulmuştur. Daha sonra kandiller gaz lambaları ile değiştirilmiş, 1884'te ise elektrik ampulleri bunların yerini almıştır. Yapı 1907'de 2800 izleyici kapasitesine sahip olacak şekilde yenilenmiştir. Fakat 1943 yılında II. Dünya Savaşı sırasında bombalanıp hasar görünce 1946'da onarılarak Toscanini'nin yönettiği ve Renata Tebaldi'nin katıldığı soprano solosu ile yeniden halka açılmıştır. Uzun süre hatırlanacak bu görkemli konser aynı zamanda bir sansasyon yaratmıştır. Birçok operanın galasına ev sahipliği yapan La Scala'nın kadrosu ile Verdi arasında bir anlaşmazlık ortaya çıkmış, Verdi orkestranın yazdığı besteler üzerinde değişiklikler yaptığı gerekçesi ile birkaç yıl oyunlarının La Scala'da sahnelenmesine izin vermemiştir. Bir operatik drama olan Giovanna d'Arco (1845) yapıtı üzerinden başlayan uyuşmazlık daha sonra çözümlenmiş, besteci Requiem'ine kendisi La Scala'da şeflik etmiş, Othello'nun galasının burada olacağını duyurmuş ve son operası Falstaff'ın da galası yine La Scala'da sahnelenmiştir. La Scala'nın eski orkestrası Orchestra della Scala'nın yerine müzisyenleri yine bu orkestradan oluşan fakat daha büyük bir ekibe sahip olan Filarmonica della Scala 1982'de kurulmuştur. Yapılan son değişiklikler Büyük Yenilik, 2002'den 2004'e küçükresim|sağ|300px|La Scala'nın yeni salonu 2001 yılının temsillerin başlama tarihi olarak gelenekleşen 7 Aralığında Othello ile açılan La Scala, 19 Aralık 2002 ile Kasım 2004 tarihleri arasında yapılacak değişiklikler için kapatılmış ve oyunlar Milano'daki başka bir opera binası olan Teatro degli Arcimboldi'ye taşınmıştır. Proje için seçilen ünlü modernist mimar Mario Botta'ya başlangıçta binanın tarihi dokusunun bozulacağı endişesi ile tepki gösterilmişse de sonra uzlaşma sağlanmış, salonda yapısal ve ses düzenini iyileştirecek düzenlemeler yapılmıştır. Ağır kırmızı halılar çıkarılmış, sahne neredeyse yeniden inşa edilerek değiştirilmiş, sahne arkası genişletilerek daha kullanışlı hale getirilmiştir. Aynı zamanda elektronik düzenlemelerle izleyicilerin librettoyu özgün dilinde, aynı zamanda İtalyanca ve İngilizce takip edebilmesi olanaklı kılınmıştır. Geleneğe uyularak bina 7 Aralık 2004'te 1778'deki ilk açılışa vurgu yapılarak Riccardo Muti yönetiminde, Salieri'nin Europa riconosciuta operası ile açılmış, yapılan harcamaların karşılanmasına yönelik olarak ve La Scala'nın yeniden halka açılması şerefine, biletler 2000 Euro'dan satışa çıkarılmıştır. Yine de yapılan 61 milyon avroluk masrafların yükünün tamamen atılarak operanın bütçesini denkleştirmesi 2006'ya dek sürmüştür. La Scala'nın müzik direktörleri küçükresim|sol|180px|La Scala'nın müzik direktörü Daniel Barenboim Daniel Barenboim (2006 –) Riccardo Muti (1986 – 2005) Claudio Abbado (1968 – 1986) 1956 ile 1968 tarihleri arasında bir müzik direktörü görev yapmamıştır. Guido Cantelli (1956) (Göreve gelişinden bir hafta sonra bir uçak kazasında hayatının kaybetmiştir.) Carlo Maria Giulini (1953 – 1956) Victor de Sabata (1930 – 1953) Arturo Toscanini (1921 – 1929) 1918'den 1920'e kadar La Scala kapalı kalmıştır. Tullio Serafin (1917 – 1918) Tullio Serafin (1909 – 1914) Arturo Toscanini (1898 – 1908) Franco Faccio (1871 – 1889) Galaları La Scala'da yapılan operalar küçükresim|righnt|250px|Geceleyin La Scala binası 2007: Teneke, Fabio Vacchi 1988: Montag aus Licht, Karlheinz Stockhausen 1984: Samstag aus Licht, Karlheinz Stockhausen 1957: Dialogues of the Carmelites, Francis Poulenc 1926: Turandot, Giacomo Puccini 1924: Nerone, Arrigo Boito 1904: Madam Butterfly, Giacomo Puccini 1893: Falstaff, Giuseppe Verdi 1892: La Wally, Alfredo Catalani 1889: Edgar, Giacomo Puccini 1887: Otello, Giuseppe Verdi 1885: Marion Delorme, Amilcare Ponchielli 1876: La Gioconda, Amilcare Ponchielli 1870: Il Guarany, Carlos Gomes 1868: Mefistofele, Arrigo Boito 1845: Giovanna d'Arco, Giuseppe Verdi 1843: I Lombardi alla prima crociata, Giuseppe Verdi 1842: Nabucco, Giuseppe Verdi 1840: Un giorno di regno, Giuseppe Verdi 1839: Oberto, Conte di San Bonifacio, Giuseppe Verdi 1835: Maria Stuarda, Gaetano Donizetti 1833: Lucrezia Borgia, Gaetano Donizetti 1831: Norma,Vincenzo Bellini 1829: La straniera, Vincenzo Bellini 1827: Il pirata, Vincenzo Bellini 1820: Margherita d'Anjou, Giacomo Meyerbeer 1814: Il turco in Italia (İtalya'da Bir Türk), Gioachino Rossini 1813: Aureliano in Palmira, Gioachino Rossini 1812: La pietra del paragone, Gioachino Rossini 1778: Europa riconosciuta', Antonio Salieri Foto galerisi Kaynakça İngilizce Wikipedia "La Scala" maddesi: (Erişme:20.1.2010) La Scala Tiyatrosu resmî web sitesi: (Erişme:20.1.2010) Kategori:Milano'da Neoklasik mimari Kategori:İtalya'daki opera binaları Kategori:Milano'daki görülecek yerler