Leş Birliği

bullvar_katip · 27 Mayıs 2024

Leş Ligası veya Arnavut Ligi olarak da bilinen Leş Birliği , Arnavut soylular tarafından 2 Mart 1444'te Leş'te kurulan askeri ve diplomatik bir birlikti. İskender Bey ve çeşitli Arnavut soylularının ve şeflerinin Osmanlı İmparatorluğu'na karşı birleşmesi ile oluşan bu birlik Arnavutların tarihlerindeki ilk birleşik devleti olmuştur. Leş Birliği'nin lideri olan İskender Bey, birliğin lideri olduğu süre boyunca hep "Dominus Albaniae" (Arnavutça: Zot i Arbërisë) yani "Arnavutların Birliğinin Şefi" unvanını kullanmıştır. Kastriotiler, Arianitiler, Zaharialar, Muzakalar, Spaniler, Thopialar, Balşalar, Crnojeviçler ve Kastriotiler ile evlilik yolu bağlanmış muhtelif aileler Leş Birliği'ne katılım gösterdi. Birliğe üye olan aileler kendi mülklerindeki iç işlerden sorumlu olurken birliğe asker ve para yollamak konusunda da yükümlülerdi. Birliğin kurulmasından bir süre sonra Balşalar ve Crnojeviçler birlikten ayrıldı ve bu olay 1447-48 arasında süregelen Arnavut-Venedik Savaşı'na sebebiyet verdi. Savaşı bitirmek üzere 4 Ekim 1448'te imzalanan antlaşma prensliklerin dış işlerinde birlik göstererek Leş Birliği olarak imzaladıkları ilk antlaşmadır. Zamanın önemli tarihçilerinden Marin Barleti, birlikten generalis concilium veya universum concilium ("genel konsey" veya "tüm konsey") olarak behsetmiş olsa da daha sonraları tarihçiler birliğe "Leş Birliği" ismini vermiştir. Arka plan [[Dosya:Skanderbeg by Antonio Maria Crespi.jpg|upright=0.91|küçükresim|Zamanın Arnavutluk hükümdarı İskender Bey]] Sırp İmparatoru Stefan Duşan'ın ölümünün ardından imparatorluk dağıldı ve Arnavutlar da kendi bölgelerinde kendi yönetimlerini tesis ettiler. Her soylunun kendi topraklarında bağımsız hareket ettiği ve sürekli aralarında savaştığı bir yapı haline gelen Arnavutluk toprakları, Osmanlıları için kolay bir hedef haline geldi. Türkler ile Arnavutlar arasındaki ilk savaş ise Zeta Lordu II. Balşa ve Türklerden yardım isteyen Karl Thopia arasında gerçekleşti. Taraflar arasında 18 Eylül 1385'te gerçekleşen Savra Muharebesi'nde Arnavutlar bozguna uğrarken II. Balşa'da öldürüldü. 15. yüzyıla gelindiğinde Osmanlı'nın Balkanlardaki ilerleyişinin karşısında yerel Hristiyan soylular haricinde elle tutulur bir direnç bulunmuyordu. Bu soyluların da çoğu Osmanlı ilerleyişini görmezden gelerek kendi aralarında savaşıyordu. Öyleki I. Bayezid'in ölümünün ardından gelen Fetret Devri boyunca bu soylulardan herhangi birinin Osmanlı mülküne saldırması bir tarafa dursun Mehmed Çelebi'nin kardeşine karşı gerçekleştirdiği ve iç savaşa son verecek muharebede Bulgar, Sırp ve Macar kuvvetleri Mehmed Çelebi'nin yanında saf tuttu. Fetret Devri sona erdikten sonra Çelebi Mehmed, Arnavut topraklarına çeşitli seferler düzenleyip 1415'te Thopialardan Akçahisar'ı, 1417'de Muzakalardan Berat'ı ve III. Balşa'nın dul karısından Avlonya ve Kanina'yı, 1418'de ise Zenevisilerden Ergiri'yi aldı. Batıdan gelen Venedik ve doğudan gelen Osmanlı baskısı ile Arnavut prenslikleri bocaladı ve güçten düştü. Kasım 1443'te İskender Bey, Türklere karşı isyan bayrağını çekerek Akçahisar'ı fethetti. Kuruluş [[Dosya:Liga von Lezha.jpg|upright=0.91|küçükresim|İskender Bey Müzesi'ndeki Leş Birliği resmi]] Leş Birliği 2 Mart 1444'te Sati ve Dagnum lordu Lekë Zaharia ve vassalları Pal Dukagjini ve Nicholas Dukagjini Drisht'in ardındanki dağların lordu Peter Spani Küçük Pult'un lordu Lekë Dushmani Misia ve Akçahisar ile Leş arasındaki toprakların lordları George Strez Balşa, John Balşa ve Gojko Balşa Scuria ve Tiran ile Dureş arasındaki toprakların lordu Andrea Thopia ve yiğeni Tanush Thopia Gjergj Arianiti Theodor Corona Muzaka Yukarı Zeta lordu Stefan Crnojeviç tarafından kuruldu. Kuruluş toplantısı esnasında Venedik'ten gelen temsilciler de mevcuttu. Askeri ittifaka dahil olan lordlar, birliğe asker ve para yardımı yapacakları üzerine ant içtiler. Birliğin kurulmasının ardından liderleri İskender Bey kendini "Arnavutların Birliğinin Şefi" ilan etti." Böylelikle İskender Bey, birliğin lideri ve 8,000 kişilik askeri birliğinin başkomutanı oldu. Birliğin lideri İskender Bey olsa da birliğin üye soylularının mülklerindeki iç işlerine karışma hakkı olmadığı gibi soylular ve İskender arasındaki ilişki Primus inter pares (Eşitler arasında birinci) ilkesine dayalıydı. Marin Barleti, birlikten generalis concilium veya universum concilium ("genel konsey" veya "tüm konsey") olarak behsetmiş olsa da daha sonraları tarihçiler birliğe "Leş Birliği" ismini vermiştir. Birlik Venedik Cumhuriyeti himayesinde kurulup örgütlendi. Daha sonra ise Aragon Kralı V. Alfonso'nın himayesine dahil oldu ve İskender Bey Kaptan General unvanı ile birliğin başına atandı. Tarihi Birliğinin kurulmasının ardından Leş Birliği kuvvetleri gerek siyasi bütünlüğün sağlanması gerekse İskender'in olağanüstü askeri yetenekleri dolayısıyla Torvioll (1444), Mokra (1445), Otonete (1446), Oranik (1448), Polog (1453), Akçahisar (1450), Albulena (1457), Ohri (1464), Mokra (1462) ve birçok başka muharebede Türkleri yenilgiye uğratıp sadece Kocacık'ta (1448) yenilmişlerdir. İskender'in Osmanlılara karşı kazandığı ilk büyük savaş olan Torvioll Muharebesi'nin haberleri Hristiyan dünyada Türklere karşı alınmış bir zafer olması dolayısıyla hızla yayıldı. İki yıl sonra birleşik Arnavut güçleri Türkleri tekrar yenilgiye uğrattı. 14 Mayıs 1450'de Osmanlılar, bir sene sürüp başarısızlıkla sonuçlanan Alacahisar Kuşatması'nı başlattı. 1451'e gelindiğinde İskender Bey, Napoli Krallığı ile müttefiklik kursa da Arnavutlar burdan herhangi bir yardım alamadı. 1452'de ise Türkler Mokra ve Meçadi'de tekrar yenilgiye uğratıldı. Konstantinapolis'in düşünün ardından Arnavutlar; Napoli, Venedik ve Papa'dan finansal yardımlar almaya başladı. İskender, 1462'ye kadar Osmanlıların üzerlerine yolladığı her orduyu zorlanmadan püskürtmeyi başardı. İskender, Osmanlı'yı ne kadar yenilgiye uğratsa da ertesi yıl Fatih üzerine hiç zorlanmadan yeni bir ordu yolluydu. Sadece 1460-63 arasında ateşkesler ile savaş duraksadı. 1462'ye gelindiğinde ise İskender, Osmanlı'nın elindeki önemli bir kent olan Ohri'yi ele geçirdi. Türkler 1466'de 2. defa Alacahisar'ı kuşatsa da yine başarılı olamadı ancak bu sefer İşkomi vadisinin güneyine Elbasan'ı kurup seferlerini bu kale üzerinden düzenlemeye başladı. Ardından gelen 1467'deki 3. Alacahisar Kuşatması yine başarısızlıkla sonuçlandı. [[Dosya:Assault on Turkish encampment.jpg|küçükresim|Albulena Muharebesi esnasında Arnavutların, Osmanlı kampına saldırısı.]] 1468'de İskender Bey, aktif durumdaki 10,000 kişilik birliği ile Türklere direnmeye çalışıyordu. Aynı zamanda Macaristan ve Napoli'den aldığı mail destekler de finansal açıdan dar boğaza girilmesini engelliyordu. Ancak 1468'de İskender Bey ölünce Leş Birliği dağıldı. Birlik dağılsa da Venediklilerle dostane ilişkileri olan kuzeydeki Arnavutlar, Türklere karşı savaşmaya devam etti. 1479'da İşkodra'nın Osmanlı'nın eline geçmesi ile Arnavut direnişi sona erdi ve tüm Arnavut mülkü Türk toprağı oldu. Ayrıca 1447-48 arasında bir savaş meydana geldi. Savaş kısa sürüp İskender Bey ve Nicholas Dukagjini tarafından imzalanan barış antlaşması ile Arnavutlar Dagnum'da dahil topraklarını ellerinde tutarken Venedikliler yıllık 1,400 duka haraç ödemeyi ve bazı Arnavut prensliklerine ticari ayrıcalıklar vermeyi kabul etti. Dağılışı ve sonrası [[Dosya

aolo Veronese - Siege of Scutari - WGA24944.jpg|küçükresim|Paolo Veronese'nin 1478'de çizdiği İşkodra Kuşatması tablosu]] İttifak birbirine güven duyan ailelerden ziyade dış bir tehditten dolayı birleşmiş prensliklerden oluşuyordu. Bu yüzdendir ki tam dağılış tarihi belli olmasa da Leş Birliği kuruluşunun üzerinden fazla bir süre geçmeden dağıldı. 1450'ye gelindiğinde ittifak halihazırda paramparça olmuş ve İskender Bey'in yanında birlikte saf tutan sadece Arianitiler kalmıştı. Bazı üyeler birliğin bir parçası olmayı kendi menfaatlerine tercih ettiler. Öyleki Osmanlı saldırılarına savuşturmak için kurulan birliğin bazı üyeleri Türklerin safına geçti. Peter Spani ve Gjergj Dushmani'nin birlikten ayrılmasının ardından 1450'de de Arianitiler ve Dukagjiniler birlikten ayrıldı. Hatta Dukagjiniler, İskender'e karşı komplolar kurdu. İskender Bey'in komutanları Gjergj Arianiti Nicholas Dukagjini, 1457'de Osmanlı safına geçti Pal Dukagjini, 1457'de Osmanlı safına geçti Moisi Arianit Golemi, 1457'de Osmanlı safına geçti Hamza Kastrioti, İskender'in yeğeni, 1457'de Osmanlı safına geçti Vladan Jurica Vrana Konti Peter Perlatai Marin Spani Andrea Thopia Karl Muzak Thopia Tanush Thopia Ajdin Muzaka 1443-68 arasında 25 yıl boyunca İskender Bey yaklaşık 10,000 askeri ile kendisinden her açıdan daha güçlü olan Osmanlı'ya karşı koyabilmişti. Ordusu kendileri de Osmanlı tehdidi ile yüzleşince daha önceden düşmanları olan Macaristan, Napoli ve Venedik tarafından desteklendi. İskender Bey'in 1468'deki ölümünün ardından Arnavut direnişi son buldu. Mirası Leş Birliği'nin temelleri aslında bir Arnavut devletine dayanıyordu. Birliğin kuruluşu ile Arnavutluk ilk defa bir Arnavut liderin komutasında birleşmiş oldu. Bazı tarihçiler bu birliği bağımsız bir Arnavut devleti olarak atfeder. Bazıları ise bu birliğin sadece askeri bir birlik olduğunu, siyasi bir bütünlük teşkil etmeyip bir devlet olmadığını savunur. Ancak öyle ya da böyle Leş Birliği, Arrnavutları bir çatı altında toplamıştır. Kaynakça Kaynakça Elsie, Robert: Historical Dictionary of Albania (European Historical Dictionaries 42). Lanham 2004. ISBN 0-8108-4872-4 Marinus Barletius: Historia de vita et gestis Scanderbegi Epirotarum principis. Romae 1510. Kategori:1444'te Avrupa'da kurulan oluşumlar Kategori:1450'de Avrupa'da yıkılan oluşumlar Kategori:15. yüzyılda askerî ittifaklar Kategori:İskender Bey'in savaşları Kategori:Leş Kategori:Eski konfederasyonlar

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Leş Birliği

bullvar_katip

Administrator

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi