Libya Türkleri

bullvar_katip · 28 Mayıs 2024

Türk-Libyalılar olarak da bilinen Libya Türkleri, (Arapça: أتراك ليبيا‎; İtalyanca: Turco-libici) Libya'da yaşayan etnik Türklerdir. Vatandaşların etnik kökenlerinin beyan ettirildiği son nüfus sayımına göre, Türkler, Araplar ve Berberilerden sonra ülkenin üçüncü büyük etnik grubunu teşkil etmiştir. Türk topluluğu çoğunlukla Mısrata, Trablus, Zaviye, Bingazi ve Derne'de yaşamaktadır. Libya'daki Osmanlı yönetimi sırasında (1551–1912), Türk yerleşimciler, ağırlıklı olarak Anadolu'dan olmak üzere, Girit Adası gibi imparatorluğun diğer yerlerinden de bölgeye göç etmeye başlamıştı. Pek çok Türk, yerlilerle evlenmiş ve bu evliliklerden olma erkek çocukları, haiz oldukları karma miras nedeniyle Kuloğlu olarak adlandırılmıştı. Ancak, topluluğun "Türklüğünü" korumak adına genelde yabancılarla evlilikler önerilmemişti. Nitekim, "Türkler" ve "Kuloğlu" terimleri geleneksel olarak tamamen Türk soyundan gelenlerden kısmen Türk soyundan gelenleri ayırt etmek için kullanılmıştır. Türk topluluğu, geleneksel olarak Libya'nın siyasi yaşamına egemen olmuştur. Osmanlı İmparatorluğu'nun dağılmasından sonra Türkler, başta Türkiye Cumhuriyeti olmak üzere, yeni kurulan modern devletlerden ve ayrıca Kıbrıs ve Mısır gibi önemli Türk yerleşimlerine sahip olan diğer bölgelerden de Libya'ya göç etmeye devam etmiştir. 2011'de Libya İç Savaşı patlak verdiğinde, Mısrata “direnişin kalesi” olmuş ve Türk-Libyalılar savaşta belirgin bir şekilde yer almıştır. 2014'te eski bir Kaddafi subayı New York Times'a, iç savaşın artık Arap aşiretler (örneğin Zintanlılar) ile Türk soyundan gelenlere (örneğin Mısratalılar), Berberilere ve Çerkezlere karşı bir "etnik mücadeleye" dönüştüğü şeklinde açıklamalarda bulunmuştur. Tarih Osmanlı Libyası [[Dosya:Mawlid_Celebrations_in_Ottoman_Benghazi.jpg|sağ|küçükresim| Bingazi şehrinde göndere çekilen Osmanlı bayrağı ]] [[Dosya:Tripoli_-_Karamanli-Haus,_1750.jpg|sağ|küçükresim| Karamanlı Evi Müzesi 'nin avlusu. Tarihi ev Yusuf Karamanlı tarafından yaptırılmıştır. ]] 1551 yılında Osmanlı İmparatorluğu Libya'yı fethettiğinde, Türkler, tüccarlar ve aileleri de dâhil olmak üzere çoğunlukla Anadolu'dan bölgeye göç etmeye başladılar. Buna ek olarak, birçok Türk askeri Arap veya Berberi kadınlarla evlendi. Bu askerlerin çocuklarına ise "Kuloğlu" adı verildi. Bugün hâlâ etnik kökenlerini Türk olarak gören veya Osmanlı yönetimi sırasında bölgeye yerleşen Türk askerlerinin soyundan geldiklerini kabul eden Libyalılar bulunmaktadır. Gerçekten de, Libya'daki birçok ailenin, soyadlarına bakarak kökenleri izlenebilir. Aileler yaygın bir şekilde, ataları Türkiye'nin neresinden göç ettiyse oranın adını taşıyan soyadlarına sahiptir; örneğin Tokatlı, Eskişehirli, Muğlalı ve İzmirli çok yaygın soyadlarıdır. İtalyan Libyası 1911 yılında Libya, İtalyanlara kaybedildikten sonra Türklerin çoğu bölgede kalmaya devam etti. 1936'da İtalyan sömürgecileri tarafından yapılan nüfus sayımına göre, Türk toplumu Libya nüfusunun% 5'ini oluşturmaktaydı ve bunların 30.000'i Trablusgarp kıyılarında yaşamaktaydı. 1936 nüfus sayımı Türk azınlığına etnik kökenlerinin beyan ettirildiği son nüfus sayımından elde edilen veriler aşağıda sunulmaktadır: Günümüzde Libya Devleti'ne yönelik göç hareketleri Başlangıçta, modern Türk işçi göçü geleneksel olarak ikili anlaşmalar kapsamında Avrupa ülkelerine yönelik olmuştur; ancak Libya ve Suudi Arabistan gibi petrol zengini ülkelerde de önemli bir göç dalgası meydana gelmiştir. Ocak 1975'te Abd al-Salam Jallud'un Türkiye'yi ziyareti esnasında, ülkenin petrol zengini ekonomisini genişletmek için Libya'ya 10.000 vasıflı Türk işçisinin gönderilmesini içeren bir “atılım işbirliği anlaşması” imzalanmıştır. Bu anlaşma aynı zamanda Libya'nın Türkiye'ye “tercihli oranlarda” ham petrol sağlama ve bir Türk-Libya Bankası kurma taahhüdünü de içermekteydi. 1975 Ağustos’undan önce Libya, “yılda 100.000 kadar Türk işçiyi absorbe etme” arzusunu açıklamıştır. 1978–81'de Libya'da faaliyet gösteren Türk inşaat şirketlerinin sayısı 2'den 60'a ve 1984'e kadar 150'ye çıkmasıyla birlikte Libya-Türkiye ekonomik ilişkileri önemli ölçüde ilerledi. Ayrıca, 1984 yılında Libya'daki Türk "misafir işçi" sayısı 120.000'e yükselmiştir. Demografik [[Dosya:Misurata_Old_Town.jpg|sağ|küçükresim| Eski Mısrata kentinde bir Osmanlı-Türk camisi. ]] Libya'nın kuzeybatısında çok sayıda Türk topluluğu bulunmaktadır. Söz gelimi, birçok Türk 19. yüzyılda II . Abdülhamid döneminde Mısrata'ya yerleşmiştir. 1971 yılında sadece kökleri Girit adasına dayanan Türklerin nüfusu 100.000'dir. 2014 yılında Libya Vakıflar ve Diyanet İşleri Bakanı olarak görev yapan Ali Hammuda, Türk azınlığın Libya'nın toplam nüfusunun %15'ini oluşturduğunu iddia etmiştir. 2019 yılındaki daha yakın tarihli tahminlere göre, Libya'daki toplam Türk nüfusunun 1,4 milyon civarında olduğu, ya da ülke nüfusunun % 25'inden daha fazlasının Türk kökenli olduğu ortaya koyulmaktadır. Mısrata kenti "Libya'daki Türk kökenli toplumun ana merkezi" olarak kabul edilmektedir; Türkler toplamda Misrata'nın 400.000 nüfusunun yaklaşık üçte ikisini (yaklaşık 270.000) oluşturmaktadır. Ayrıca Trablus'ta da büyüyen bir Türk nüfusu bulunmaktadır. Ubari kasabasında bulunan Hay al-Atrak'ın Türk mahallesi gibi ülkenin daha uzak bölgelerinde de Türk toplulukları teşkil edilmiştir. Diaspora Türkiye'de hâlâ “Libya Türkleri” olarak adlandırılan önemli bir Libya-Türk toplumu bulunmaktadır. Din Osmanlı Türkleri, Libya'nın Osmanlı yönetiminde olduğu dönemde kendileriyle birlikte İslam'ın Hanefi ekolünü de getirmişlerdir. Hanefilik, bugün Türk kökenli aileleri arasında hâlâ yaygındır. Osmanlı-Türk camilerinden birkaçı aşağıda sunulmaktadır: Zulüm Libya Türkleri Muammer Kaddafi rejimi sırasında zulme uğramıştır. Zira Panarapçılığı savunan Kaddafi Libya'da yaşayan azınlıkları Libya'nın Araplaşma süreci için bir tehdit olarak görüyordu. Türkler, birkaç azınlık grubuyla birlikte kültürel geleneklerini terk etmeye ve Arap gibi davranmaya zorlanıyordu. Dernekler ve Örgütler Libya'da 2011 yılında kurulan Türk-Libya İşbirliği 2015 yılında kurulan Libya Köroğlu Derneği Türkiye'de 2011 yılında kurulan Libya Kökleri ile Türkler Birliği Popüler kültür Mansour Bushnaf'ın ilk romanı olan Chewing Gum'da (2008), ana karakter Muhtar'ın annesi olan Rahma, Türk-Libyalı bir aileden geliyor. Bu kitap Muammer Kaddafi rejimi sırasında yasaklanmıştır. Önemli insanlar [[Dosya:Ahmed_Maiteeq.jpg|sağ|küçükresim|190x190pik|Ahmed Muaytik 2014 yılında kısa süreliğine Libya Başbakanı olarak görev yaptı.]] [[Dosya:Fayez_al-Sarraj_in_Washington_-_2017_(38751877521)_(cropped).jpg|sağ|küçükresim|191x191pik|Fayez al-Sarraj, Ulusal Mutabakat Hükümeti başbakanıdır.]] sağ|küçükresim|150x150pik| Abdel Rahman al-Suwayhili Vatan Birliği partisinin lideridir. Fathi Bashagha (İçişleri Bakanı) Ahmed Karamanlı [[Karamanlı Hanedanı|[Karamanlı hanedanının]] kurucusu (1711-1835)] halefleri: I.Ahmed (29 Temmuz 1711-4 Kasım 1745) Mehmed Paşa (4 Kasım 1745 - 24 Temmuz 1754) Ali I Paşa (24 Temmuz 1754 - 30 Temmuz 1793) Ali Burghul Paşa Cezayrli (30 Temmuz 1793-20 Ocak 1795) II. Ahmed (20 Ocak - 11 Haziran 1795) Yusuf Karamanlı (11 Haziran 1795-20 Ağustos 1832) Mehmed Karamanlı (1817, 1826 ve 1832) Mehmed ibn Ali (1824 ve 1835) Ali II Karamanlı (20 Ağustos 1832-26 Mayıs 1835) Ahmed Muaytik (2014 yılında kısa süreliğine Libya Başbakanı olarak görev yaptı) Shaha Rıza Muhammed Sakizli (Libyalı politikacı) Ali el-Sallabi (tarihçi ve İslamcı) Fayez al-Sarraj (Libya Başkanlık Konseyi Başkanı ve Ulusal Mutabakat Hükûmeti başbakanı) Mohamed Sowan, Adalet ve İnşa Partisi lideri Abdel Rahman al-Suwayhili (Parlamento üyesi ve Vatan Birliği'nin kurucusu) Ramazan el-Suwayhili (1918 yılında kısa süren Trablusgarp Cumhuriyeti'nin kurucu ortağı) Hassan Tatanaki (iş insanı) Ayrıca bakınız Eski Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Türk azınlıklar Cezayir Türkleri Kaynakça Kaynakça . . . . . . . . . Kategori:Ülkelerine göre Türkler Kategori:Türk asıllı Libyalılar Kategori:Libya'daki etnik gruplar Kategori:Ülkelerine göre Türk diasporası

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Libya Türkleri

bullvar_katip

Administrator

Benzer konular

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi