Lizbon Antlaşması

[bullvar_katip]

Lizbon Antlaşması (Reform Antlaşması), Fransa ve Hollanda'nın halk oylaması ile reddederek düşürdügü AB Anayasasını temelde koruyan ve ufak değişikliklerle tekrar ülkelerin onayına sunulan AB Temel Antlaşmasıdır. 18-19 Ekim 2007'de Lizbon'da yapılan zirvede onaylandığı için Lizbon Antlaşması olarak adlandırılan yeni AB Nitel Antlaşması, 250 sayfadan oluşmakta ve kabul edilmesi için tüm üye ülke parlamentolarında ve/veya referandum ile onaylanması gerekmektedir. Öngördüğü değişiklikler 6 aylık dönüşümlü başkanlık sistemini kaldırıp yerine, 2,5 yıllık süre için üye ülkelerin oy birliğiyle atayacakları AB Konseyi Başkanı'nı getirmektedir. Bu başkan yılda 4 kez toplanacak AB zirvelerine de başkanlık edecektir. Dış politikada tek seslilik amaçlı olarak atanan AB Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi ise, Dışişleri Bakanlarını buluşturan Dış İlişkiler Konseyi toplantılarına başkanlık edecek ve AB Komisyonu başkan yardımcılığı görevini de üstlenecektir ve eşgüdüm sağlayacaktır. İngiltere'nin ısrarı üzerine "AB Dışişleri Bakanı" sıfatı değiştirilmiştir. Avrupa Komisyonu, yasama sürecini başlatan, ayrıca Birliğin yürütme organı olarak AB müktesebatını, bütçeyi ve programları uygulamaktan ve idari denetimden sorumlu kurumdur. Avrupa Komisyonu, her bir üye devletten bir kişinin yer aldığı, 5 yıl için seçilen 27 üyeden oluşur. İkili çoğunluk sistemi olarak adlandırılan nitelikli oylama yöntemi, karar alınabilmesi için ülke sayısı dikkate alındığında yüzde 55 ve ülke nüfusları dikkate alındığında yüzde 65 destek bulunmasını gerekli kılıyor. AB bütçesi, dış politika ve vergi gibi konularda karar alınabilmesi için, "İkili çoğunluk sistemi" geçerli olmayacak ve üye ülkelerin oy birliği gerekecek. Üye ülkelerin ulusal meclisleri, AB Komisyonunun hazırladığı yasa tasarılarını yeniden incelenmek üzere geri gönderme yetkisine sahip olacaktır. Onay süreci küçükresim|200px|Onay Grafiği Önsöz: Antlaşmanın yürürlüğe girmesi için bütün üye ülkelerin anayasalarında öngörüldüğü şekilde onay vermesi gerekmektedir. İrlanda hariç diğer devletler, antlaşmayı halk oyuna sunmaksızın parlamento kararı ile onaylayacaklardır. Aşağıdaki tablo onay durumunu gösterir. Yeşil renk onay prosedürünün tamamlandığını, sarı renk henüz açık veya tamamlanmamış olduğunu, kırmızı renk ise şu an red edildiğini gösterir. Ülkeler, antlaşmayı onayladıktan sonra onay belgesini geleneksel olarak İtalya'nın başkenti Roma'ya gönderirler. Belgenin Roma'ya ulaşması ile onay prosedürü tamamlanmış olur ve antlaşma onaylayan ülke için devletler hukukuna göre bağlayıcı hale gelir. Bütün belgelerin Roma'ya ulaşmasından bir ay sonra (en erken 1. ocak 2009 tarihinde) Lizbon Antlaşması yürürlüğe girer. Son durum : 2 Ekim 2009'da İrlanda da yapılan referandumda Lizbon Anlaşması'na % 67.13 oranında "evet" oyu vermiştir. Tüm üye ülkeler onay prosedürünü tamamlayarak onay dökumanını İtalya devletine göndermiş ve 1 Aralık 2009 tarihi itibarıyla yürürlüğe girmiştir. 12 Haziran 2008 tarihinde yapılan halk oylamasında İrlanda halkı Lizbon Antlaşmasına gereken onayı vermemiştir. 2 ekim 2009 yapılan ikinci halk oylamasında antlaşma kabul görmüştür. Referandumun pozitif sonuçlanması durumunda meclis ve senato antlaşmayı onaylamak zorundadırlar. Almanya Cumhurbaşkanı Horst Köhler, ek yasanın parlamentodan geçmesiyle antlaşmayı imzalamıştır. Polonya Devlet Başkanı Lech Kaczyński, onay yasasını 9. nisan tarihinde imzaladı fakat antlaşmayı İrlanda Referandumundan sonra imzalayacağını bildirdi. Onay dokümanının İtalya Hükûmetine gönderilmesi ve Roma'da saklı tutulması onay prosedürünün son ayağını teşkil eder. Çek Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Anayasa Mahkemesinin ikinci itiraza verecek kararı beklemektedir. Finlandiya'nın Åland Bölgesel Meclisinde Lizbon Antlaşması ayrıca oylamaya sunulacaktır. Çıkacak kararın ülkenin genel onayına bağlayıcı bir etkisi yoktur. Red edilmesi durumunda Åland bölgesi antlaşma dışında kalacaktır; Lakin antlaşma yürürlüğe girebilecektir. Resmi siteler Avrupa Birliği Official website – Avrupa Lizbon Anlaşması Consolidated Treaty on EU and Treaty on the Functioning of the EU (Düzenlemenin sonuçları) Hükümetlerarası Konferans2007 Brüksel kararları Üye ülkeler Treaty of Lisbon – European Commission Representation to Ireland Irish Government information site for the Reform Treaty – Irish Department of Foreign Affairs 10 Myths about the Reform Treaty – British Foreign and Commonwealth Office Basın Q&A: The Lisbon Treaty – BBC News The 'Treaty of Lisbon' – EurActiv The EU following the Lisbon Treaty – Eur-charts visualization The new EU reform treaty – Federal Union Q&A: the EU reform treaty – The Times Ratification Monitor – Bertelsmann Foundation Kaynakça Güneş, Ahmet M. (2010): Lizbon Antlaşması Sonrasında Avrupa Birliği, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl 200, Sayı 87, 2008, C. XII, S. 1-2, s. 739 -772. Dış bağlantılar Antlaşmanın Türkçe metni