Macaristan cumhurbaşkanı, resmi olarak cumhuriyet başkanı (, államelnök veya államfő), Macaristan'ın devlet başkanıdır. Makamın büyük ölçüde törensel (sembolik başkan) bir rolü vardır, ancak aynı zamanda yasaları veto edebilir veya yasayı gözden geçirilmek üzere Anayasa Mahkemesine gönderebilir. Hükûmet bakanlarını seçmek ve yasama girişimlerine öncülük etmek gibi diğer yürütme yetkilerinin çoğu, onun yerine başbakanlık makamına verilmiştir. Macaristan'ın şu anki cumhurbaşkanı, 10 Mayıs 2022'de göreve başlayan Katalin Novák'tır. Cumhurbaşkanlığını elinde tutan ilk kadındır. Cumhurbaşkanlığı seçimi Macaristan Anayasası, Ulusal Meclisin (Országgyűlés) Macaristan cumhurbaşkanını beş yıllık bir süre için seçmesini sağlar. Cumhurbaşkanlarının görev süresi iki dönemdir. Fonksiyonun bağımsızlığı Anayasa'nın 12 (2) maddesine göre, cumhurbaşkanı görevlerini yerine getirirken "kamusal, siyasi, ekonomik veya sosyal bir işlev veya misyon" yerine getiremez. Başka bir ücretli mesleki faaliyette bulunamazlar ve telif hakkına tabi faaliyetler dışında herhangi bir faaliyet için ücret alamazlar. Adaylık şartı Madde 10 (2)'ye göre, en az 35 yaşında olan herhangi bir Macar vatandaşı cumhurbaşkanı seçilebilir. Seçim süreci Ulusal Meclis başkanı tarafından çağrılan cumhurbaşkanlığı seçimi, görevdeki cumhurbaşkanının görev süresinin bitiminden 30 ile 60 gün önce veya görevin boşalması halinde 30 gün içinde yapılmalıdır. Anayasa, adaylıkların "Ulusal Meclis üyelerinin en az beşte biri tarafından yazılı olarak önerilmesi" gerektiğini belirtir. Oylamadan önce adaylar Ulusal Meclis başkanına sunulurlar. Bir Ulusal Meclis üyesi sadece bir aday gösterebilir. Gizli oylama en geç iki gün içinde tamamlanmalıdır. İlk turda, adaylardan biri Ulusal Meclis üyelerinin oylarının 2/3'ünden fazlasını alırsa, aday seçilir. Hiçbir adayın gerekli çoğunluğu sağlayamaması durumunda ikinci tur, ilk turda en çok oyu alan iki aday arasında yapılır. İkinci turda kullanılan oyların çoğunluğunu alan aday cumhurbaşkanı seçilir. İkinci tur başarısız olursa, yeni adaylar sunulduktan sonra yeni bir seçim yapılmalıdır. Göreve başlarken yapılan yemin Madde 11 (6)'ya göre, cumhurbaşkanının Ulusal Meclis önünde yemin etmesi gerekir. Yemin şöyledir: Yetkinlikler ve ayrıcalıklar Temel Kanun'a göre, "Macaristan devlet başkanı, ulusun birliğini ifade eden ve devlet kurumlarının demokratik işleyişini denetleyen Cumhurbaşkanıdır". Macaristan Savunma Kuvvetleri Başkomutanıdır, "Macaristan'ı temsil eder", "Ulusal Meclis oturumlarına katılabilir ve söz alabilir", "yasaları başlatabilir" veya ulusal bir referandum yapabilir. Seçim tarihini belirler, "belirli hukuk hallerine" (savaş hali, olağanüstü hal...) ilişkin kararlara katılır, seçimlerden sonra Ulusal Meclisi toplantıya çağırır, feshedebilir, Anayasa Mahkemesi tarafından bir kanunun uygunluğunu denetleyebilir. Devlet başkanı, "Başbakan, Curia Başkanı, Başsavcı ve Temel Haklar Komiseri, yargıçların tek adayı ve Bütçe Konseyi Başkanı'nın isimlerini önerir." Bir hükûmet üyesinin imzasıyla devlet başkanı; bakanları, Merkez Bankası başkanını, bağımsız düzenleyici kurumların başkanlarını, üniversite profesörlerini, generalleri, vekalet büyükelçilerini ve üniversite rektörlerini, ödül nişanlarını, ödüllerini ve unvanlarını atar. Ancak cumhurbaşkanı, "yasal koşullar yerine getirilmezse veya haklı bir nedenle devlet kurumlarının demokratik işleyişine ciddi bir rahatsızlık olacağı sonucuna varırsa" bu atamaları yapmayı reddedebilir. Ayrıca hükûmetin mutabakatı ile devlet başkanı "bireysel af hakkını kullanır", "toprak düzenine ilişkin konularda" ve "vatandaşlığın kazanılması ve yoksun bırakılmasına ilişkin davalarda" karar verir. Dokunulmazlık ve görevden uzaklaştırma Anayasa'nın 12. maddesine göre "Cumhurbaşkanı dokunulmazdır". Sonuç olarak, cumhurbaşkanı aleyhindeki tüm cezai işlemler ancak görev süresinin sona ermesinden sonra gerçekleşebilir. Ancak Anayasa'nın 13 (2) maddesi cumhurbaşkanının görevden alınmasını öngörmektedir. Bu, ancak cumhurbaşkanı "görevlerini yerine getirirken Temel Kanun'u veya başka bir yasayı kasten ihlal ederse veya gönüllü olarak suç işlerse" gerçekleşebilir. Böyle bir durumda, Ulusal Meclis üyelerinin en az 1/5'i tarafından görevden uzaklaştırma önergesi verilmesi gerekir. Ulusal Meclis üyelerinin 2/3 çoğunluğunun gizli oyla alacağı kararla iddianame işlemeye başlar. Ardından Anayasa Mahkemesindeki yargılamada cumhurbaşkanının görevden alınıp alınmaması gerektiğine karar verilir. Mahkeme, cumhurbaşkanının sorumluluğunu tespit ederse, cumhurbaşkanı görevden alınır. Halefiyet Görev süresinin sona ermesi ve iş göremezlik Madde 12 (3)'e göre, cumhurbaşkanının görev süresi şu şekilde sona erer: Görev süresi tamamlandığında; Cumhurbaşkanının görevdeyken ölümüyle; 90 günden fazla bir süre görevlerini yerine getirmesini imkansız kılan bir iş göremezlik ile; Uygun olma koşullarını artık karşılamıyorsa; Görevlerin uyumsuzluk beyanı; İstifa ederek; Görevden alınarak. Madde 12 (4)'e göre Ulusal Meclis, cumhurbaşkanının 90 günden fazla bir süre için sorumluluklarını yerine getiremeyeceğine karar vermek için tüm üyelerinin 2/3 çoğunluğuyla karar vermelidir. Bulunmayış (geçici iş göremezlik) 14. maddenin 1. fıkrasına göre, cumhurbaşkanının görev ve yetkilerini geçici olarak kullanamayacak durumda olması halinde, bu yetki ve görevleri milletvekillerine devredemeyen ve Ulusal Meclis görevlerini Ulusal Meclis başkan yardımcılarından birine bırakan Ulusal Meclis Başkanı tarafından cumhurbaşkanının iş göremezliğinin sonuna kadar kullanılır. Madde 14 (2)'ye göre, cumhurbaşkanının geçici olarak iş göremezliğine, cumhurbaşkanının kendisi, hükûmet veya Ulusal Meclis üyesinin önerisi üzerine Ulusal Meclis tarafından karar verilir. Tarih Mevzuattaki rolü Son seçim Ayrıca bakınız Macaristan devlet başkanlarının listesi Notlar Kaynakça Dış bağlantılar Resmi internet sitesi Kategori:Macaristan hükûmeti Kategori:Macaristan'da siyaset Kategori:Macaristan cumhurbaşkanları Kategori:Vikiveri ve Vikipedi üzerindeki resmî site verisi farklı olan sayfalar