Mahmudi Beyliği

bullvar_katip · 28 Mayıs 2024

Mahmudi Beyliği, Hoşap'ta hüküm sürmüş Mahmudi ASL aşiretinin kurmuş olduğu Kürt beyliktir. Mahmudi aşiretinin bölgeye nereden geldiği hakkında ihtilaflı bilgiler mevcuttur. Şerefname'de, Karakoyunlular döneminde Kara Yusuf tarafından Şam'dan veyahut Azerbaycan'dan bölgeye getirildikleri yönünde bilgiler yer almaktadır.Ayrıca ,İran başta olmak üzere ırak , azerbaycan, ABD dubai,ve Kırgızistan gibi dış ülkelerde de yaşadıkları bilinmektedir . Ayrıca Mahmudi aşireti reisi Mahmud Ağa'nın Cizre'den, Azerbaycan'a gittikleri ifade edilmiştir. Tarih küçükresim|267x267pik|Mahmudi Beyleri'nin hüküm sürdüğü Hoşap kalesi Karakoyunlu hükümdarı Kara Yusuf, Mahmud ağa ve aşiretini iskan etmek için Aşut kalesini vermiştir. Kara Yusuf ardından başarılarından ötürü Mahmud ağa'ya önce Aşut nahiyesinin başına daha sonra ise Hoşap naiyesinin başına getirerek kendisini bu bölgelere bey olarak atamıştır. Beyliğine de Mahmudi Beyliği adı verilmiştir. Mahmud Bey'in ölümünün ardından yerin oğlu Hüseyin Bey geçmiştir. Hüseyin Bey Akkoyunlular döneminde ünlenerek, Hakkâri Hükümdarından alınan Elbak Kalesinin başına atanmıştır. Akkoyunlular ile ittifak hâlinde olan Hüseyin Bey daha sonra Dumbuli aşireti ile beraber, Emir I. Êzdînşêr (İzzettin Şir)'i yenerek Şenbo Beyleri'nin elinde olan Culemerg vilayetini ele geçirmiştir. Ancak Bitlis hükümdarı ile giriştiği “Çemê Mîr”(Mir ırmağı) olarak bilinen Hoşap ırmağı yakınlarında savaşta hayatını kaybetmiştir. Bunun üzerine Culemerg vilayet Akkoyunlular tarafından Dumbuli aşiretine verilmiş, Hüseyin Bey'in yerine de oğlu Hamid Bey geçmiştir. Bu yaşananların ardından Hakkâri Emiri ve o dönem Memluk ordularının komutanı olan Melik Esad (Esadeddin Zerrinçeng), Nesturiler'in ve Memluk sultanının desteği ile Hakkâri'ye geri dönmüş ve Akkoyonlu yönetimi altındaki Dumbuli aşiretini yenerek Hakkâri Emirliğini geri almıştır. Şah İsmail, Akkoyunlu devleti'ni yıkıp Safevi Devleti'ni kurduktan sonra Hamid bey, beyliğini korumak adına Şah İsmail'e bağlılık yemini etmiştir. Hoşap ve çevresinin tamamı 1503 senesinde Akkoyunlu hükümdarlığından çıkıp Safevi hakimiyeti altına girmiştir. Şah İsmail'in Kürt beyliklerine olan tutumu birçok Kürt Beyliği'nin Safeviler karşısında Osmanlı Devleti tarafında yer almasını sağlamıştır. 1514 senesinde gerçekleştirilen Çaldıran Muharebesi'nde birçok Kürt Bey'i, I. Selim'in yanında yer alarak Safeviler'in batıya doğru ilerleyişini durdurmuşlardır. Çaldıran muharebesi sonrasında I. Selim tarafından Osmanlı Devleti içerisinde yer alan Kürt beylerine ellerinde bulunan yurtluk-ocaklık ve hükûmet sancaklarının, kendi hanedanlarının mülkiyetinde olduğuna dair birer temlikname verilmiştir. İlk kez I. Selim tarafından verilmiş olan bu temliknameler ardından her padişah tarafından yenilenmiştir. I. Selim, çaldıran savaşı sonrasında Van ve çevresini elinde tutmuş olsa dahi bu uzun sürmemiştir. Mahmudi Beyleri, öbür Kürt Beyler'inin aksine Şah İsmail daha sonra ise Şah Tahmasb'a bağlılıklarını sürdürmüşlerdir. Van, Hakkâri Emiri Malik Bey ve Osmanlı Kuvvetleri tarafından 1534 senesinde tamamen ele geçirilmiş, Kanuni Sultan Süleyman'ın Irakeyn seferi ile bütün Doğu Anadolu Bölgesi'nde ve Irak'ta Safevi hakimiyeti son bulmuştur. 1548 II. İran seferi ile Mahmudi Beyleri Kanuni Sultan Süleyman'a bağlılıklarını bildirmişlerdir. Bununla birlikte Hoşap ve çevresi Osmanlı hakimiyetine geçmiştir. Mahmudi Beylerinden Hasan Bey daha sonra Osmanlı-İran ilişkilerinde Osmanlı adına büyük başarılar elde etmiştir. Bunun üzerine Van bölgesi yurtluk-ocaklık olarak verilmiştir. Hasan Bey daha sonra Yezidi olan Mahmudi aşiretinin İslam dinine geçmesini sağlamıştır. Sultan Süleyman, Mahmudi aşiretine İslam dinini tanıtmak için İslam öğretilerine yönelik bölgede çalışmalar gerçekleştirmiş ve birçok köyde medrese ve camiiler yaptırmıştır. Mahmudi Beyliği Hoşap'ta en parlak dönemlerini Süleyman, Zeynel, Evliya ve İbrahim beyler döneminde yaşamıştır. 18 ve 19. yüzyılda da Hoşap İran sınırında Osmanlı'nın önemli bir sancak merkezi olmuştur. 1839 yılında Tanzmat Fermanı'nın getirdiği yeni idari düzenleme ile Doğu ve Güneydoğu Anadolu’daki Kürt beyliklerine son verildiği için Mahmudi (Hoşap) Beyliği de Van Eyaleti’ne bağlı bir kaza merkezi olmuştur. Kaynakça Kategori:Kürt tarihi Kategori:Osmanlı döneminde Van Kategori:Yezidilik

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Mahmudi Beyliği

bullvar_katip

Administrator

Benzer konular

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi