Makam (müzik)

bullvar_katip · 27 Mayıs 2024

Türk musikisinde, kullanılan ses dizilerinin (gam) belli kurallar çerçevesinde kullanılmasıdır. Makamların dizileri, aralıkları eşit toplamı 53 koma olan sekiz sesten oluşur. Dizileri aynı olan makamlar birbirlerinden seyirlerine göre ayrılır. Bu yüzden makamda seyir çok önemlidir. Türk musikisinde diziler perdelerden oluşur ve 43 adet perde mevcuttur Türk müziğinde. Makamların karar sesleri, güçlüsü, yedeni, asma kararları ve bazen de ikinci güçlüleri olur. Bölümleri Durak, ilk dörtlü veya beşlinin ilk perdesidir. Güçlü, genellikle ikinci dörtlü veya beşlinin ilk perdesidir ve parçanın ortalarında geçici karar perdesi olarak kullanılır. Yeden, genellikle parçanın bitişinde karar perdesinden önce kullanılan makamına göre yarım veya tam ses olabilen bitiş duygusunu güçlendirici sestir. Asma Karar, eser içerisinde başka bir makama hatırlatma yapmak için kullanılan kısa süreli kalışlardır. Asma kararlar makamın dizisi içinde herhangi bir ses olabildiği gibi genellikle de hatırlatılmak istenen makam ile asıl makamın ortak seslerinden bir olur. Asma kararlarda asla başka bir makama geçiş yapılmaz çünkü asıl makamın özellikleri ortadan kalkar. Makamın sekiz sesi dörtlü ve beşlilerin birleşmesiyle meydana gelir. Bunlar; Çargah dörtlüsü Çargah beşlisi Rast dörtlüsü Rast beşlisi Uşşak dörtlüsü Hüseyni beşlisi Hicaz dörtlüsü Hicaz beşlisi Kürdi dörtlüsü Kürdi beşlisi Buselik dörtlüsü Buselik beşlisi Segah dörtlüsü Segah beşlisi Saba dörtlüsü Nikriz beşlisi Hüzzam beşlisi Ferahnak beşlisi Türleri Makamlar, inici, çıkıcı veya inici-çıkıcı bir seyre sahiptir. Basit, bileşik ve şed makamlar olmak üzere üçe ayrılır. Basit makamlar Tam dörtlü ve tam beşlilerin birleşmesiyle meydana gelen makamlardır. Genellikle birleşme yerindeki ses makamın güçlüsüdür. Türk müziğinde 16 adet basit makam vardır. Bunlar: Çargah Makamı, Buselik Makamı, Kürdî Makamı, Rast Makamı, Uşşak Makamı, Hicaz Makamı, Uzzal Makamı, Hümayun Makamı, Zirgüleli Hicaz Makamı, Neva Makamı, Tahir Makamı, Bayati Makamı, Muhayyer Makamı, Isfahân Makamı, Gülizâr Makamı, Hüseyni Makamı, Karcığar Makamı ve Basit Suzinak Makamı'dır. Bileşik makamlar Çeşitli makamların birleştirilerek farklı bir makam haline gelmiş makamlardır. Ferahfeza, Dilkeşide, Ruy-i Irak bu makamlara örnektir. Şedd (Göçürmeli) makamlar Makamın dizisi bozulmadan karar sesinin farklı bir sese göçürülmesinden oluşan; kendine özgü geçkilerle ve seyir yapısı ile ait olduğu basit makamdan ayrılan makamlardır. 15 adet şedd makam vardır. Bunlar: Çargâh makamının şeddleri: Bu makamın Acemaşiran perdesine göçürülmesinden Acemaşiran Makamı Bu makamın Rast perdesine göçürülmesinden Mahur Makamı elde edilir. Bûselik makamının şeddleri: Bu makamın Yegâh perdesine göçürülmesinden Sultan-ı Yegâh Makamı Bu makamın Hüseynîâşiran perdesine göçürülmesinden Ruhnüvaz Makamı Bu makamın Rast perdesine göçürülmesinden Nihavent Makamı elde edilir. Kürdî makamının şeddleri: Bu makamın Yegâh perdesine göçürülmesinden Ferahnüma Makamı Bu makamın Hüseynîâşiran perdesine göçürülmesinden Aşkefza Makamı Bu makamın Rast perdesine göçürülmesinden Kürdili Hicazkâr Makamı elde edilir. Bazı önemli kaynaklarda, Kürdili Hicazkâr Makamı 'Bileşik makam' olarak değerlendirilmektedir. Zirgüleli Hicaz makamının şeddleri: Bu makamın Yegâh perdesine göçürülmesinden Şeddaraban Makamı Bu makamın Hüseynîâşiran perdesine göçürülmesinden Sûzidil Makamı Bu makamın Irak perdesine göçürülmesinden Evcârâ Makamı Bu makamın Rast perdesine göçürülmesinden Hicazkâr Makamı ve Zirgüleli Sûz'nâk Makamı elde edilir. Neveser makamının şeddi: Bu makamın Acemâşiran perdesine göçürülmesinden Rengidil Makamı elde edilir. Segâh makamının şeddi: Bu makamın Nim Hicaz (#Do) perdesine göçürülmesinden Heftgâh Makamı elde edilir. Rast makamının şeddi: Bu makamın Dügâh perdesine göçürülmesinden Nişâburek Makamı elde edilir. Bugüne kadar kullanılmış makamlar Türk müziğinde 590 makam tespit edilmiştir. Ancak bunların birçoğu bugün kullanılmamaktadır. Günümüzde 150 kadar makam kullanılsa da çoğunlukla eser verilen makam sayısı 40 civarındadır: 1. Âb-ı Kevser 2. Acem 3. Acem-Aşîrân 4. Acem-Bâ-Zir-Keşîde 5. Acem-Bûselik 6. Acem-Irak 7. Acem-Kürdî 8. Acem-Murassa 9. Acem-Rast 10. Acem-Zemzeme 11. Acem-Zir-Keşîde 12. Acemli Rast 13. Âgâaze-i Kâbili 14. Aheng-i-Tarâb 15. Akberi 16. Anber-Efşân 17. Arabân 18. Arabân-Kürdî 19. Arabân-Nigâr 20. Arabân-ı-Cedîd 21. Arazbâr 22. Arazbâr-Bûselik 23. Arazbâr-Zemzeme 24. Âvâz-ı Zenbûr 25. Azrâ 26. Aşîrân 27. Aşîrân-Mâye 28. Aşîrân-Vefâdar 29. Aşîrân-Zemzeme 30. Aşk-Efzâ 31. Bâd-ı-Sabâ 32. Bahâr 33. Bahr-i-Nâzik 34. Bayâti 35. Bayâti-Arabân 36. Bayâti-Arabân-Bûselik 37. Bayâti-Aşîrân 38. Bayâti-Bûselik 39. Bayâti-Hisâr 40. Bayâti-Isfahân 41. Bayâti-Kürdî 42. Bend-i-Bûselik 43. Bend-i-Hisâr 44. Beste-Hisâr 45. Beste-Isfahân 46. Beste-Nigâr 47. Beste-Nigâr-Hisarek 48. Beste-Nigâr-ı-Atîyk 49. Beste-Nigâr-ı-Kadîm 50. Beynel-Bahreyn 51. Beyzâ 52. Bezm-i Tarâb 53. Bezmâra 54. Buhârî 55. Bûselik 56. Bûselik-Aşîrân 57. Bûselik-Gerdâniye 58. Bûselik-Geveyşt 59. Bûselik-Mâye 60. Bûselik-Nevrûz 61. Bûselik-Selmek 62. Bûselik-Şehnaz 63. Bûstan 64. Büzürk 65. Büzürk-Gerdâniye 66. Büzürk-Geveyşt 67. Büzürk-Mâye 68. Büzürk-Nevrûz 69. Büzürk-Selmek 70. Büzürk-Şehnâz 71. Canfezâ 72. Çârgâh 73. Çârgâh-Âcem 74. Çârgâh-Gerdâniye 75. Çârgâh-Mahûr 76. Çehâr-Âgâazin 77. Daği-Bayâti 78. Danişverân 79. Dil Âvîz 80. Dil-Ârâ 81. Dil-Efruz 82. Dil-Keşîde 83. Dil-Nişîn 84. Dil-Rübâ 85. Dil-Sûz 86. Dildâr 87. Dilkeş-Hâverân 88. Dilküşâ 89. Dost-Gahî 90. Dügâh 91. Dügâh-Bûselik 92. Dügâh-Mâye 93. Dügâh-ı Acem 94. Dügâh-ı Kadîm 95. Ebû-Selik 96. Efrûhiten 97. Evcârâ 98. Evc (Eviç) 99. Evc-Aşirân) 100. Evc-Bûselik 101. Evc-Gerdâniye 102. Evc-i Muhâlif 103. Evc-Isfahân 104. Evc-Maklüb 105. Evc-Mâye 106. Evc-Nihâvendi 107. Ferâh 108. Ferâh-Âver 109. Ferâh-Zâyi 110. Ferâhfezâ 111. Ferâhnâk 112. Ferâhnümâ 113. Ferâhzâr 114. Gamz-Edâ 115. Gazâl 116. Gerdâniye 117. Gerdâniye-Bûselik 118. Gerdâniye-Büzürk 119. Gerdâniye-Hicâz 120. Gerdâniye-Hüseynî 121. Gerdâniye-Irak 122. Gerdâniye-Isfahân 123. Gerdâniye-Kûçek 124. Gerdâniye-Kürdî 125. Gerdâniye-Nevâ 126. Gerdâniye-Nigâr 127. Gerdâniye-Nikrîzi 128. Gerdâniye-Rast 129. Gerdâniye-Rehâvî 130. Gerdâniye-Uşşâk 131. Gerdâniye-Zirgüle 132. Geveyşt 133. Geveyşt-Bûselik 134. Geveyşt-Büzürk 135. Geveyşt-Gerdâniye 136. Geveyşt-Hicâz 137. Geveyşt-Hüseynî 138. Geveyşt-Irak 139. Geveyşt-Isfahân 140. Geveyşt-Kûçek 141. Geveyşt-Nevâ 142. Geveyşt-Rehâvî 143. Geveyşt-Uşşâk 144. Geveyşt-Zirgüle 145. Gonca-i-Rânâ 146. Gururî 147. Gül-Ruh 148. Güldeste 149. Gülistân 150. Gülizâr 151. Gülnâri 152. Gülzâr 153. Gülşen-i Vefâ 154. Hadrâ (Hazrâ) 155. Harran 156. Hâver 157. Hayâl-i Murâd 158. Hayân 159. Hazân 160. Heftgâh 161. Hicâz 162. Hicâz Aşirân 163. Hicâz-Acem 164. Hicâz-Bûselik 165. Hicâz-Büzürk 166. Hicâz-Gerdâniye 167. Hicâz-Geveyşt 168. Hicâz-Irak 169. Hicâz-Mâye 170. Hicâz-Nevrûz 171. Hicâz-Selmek 172. Hicâz-ı Muhâlif 173. Hicâz-ı Reke 174. Hicâz-ı Türkî 175. Hicâz-ı-Hicâz 176. Hicâz-Zemzeme 177. Hicâz-Şehnâz 178. Hicâzeyn 179. Hicâzî Hüseynî 180. Hicâzî Isfahân 181. Hicâzî Uşşâk 182. Hicâzkâr 183. Hicâzkâr-Bûselik 184. Hicâzkârı-Kürdî 185. Hisâr 186. Hisâr- Vech-i Şehnâz 187. Hisâr-Aşîrân 188. Hisâr-Bûselik 189. Hisâr-Evc 190. Hisâr-ı Büzürk 191. Hisâr-ı Gayr-ı Müstear 192. Hisâr-ı Kâdim 193. Hisâr-ı Kürdî 194. Hisâr-ı Nîk 195. Hisârek 196. Hocest 197. Horasan 198. Hoş-Serâ 199. Hucet 200. Hudavendigâr 201. Hufte-Isfahân 202. Hûzi 203. Huzî-Aşîrân 204. Hûzi-Bûselik 205. Hümâyûn 206. Hüseynî 207. Hüseynî- Geveyşt 208. Hüseynî-Acem 209. Hüseynî-Aşîrân 210. Hüseynî-Bûselik 211. Hüseynî-Gerdâniye 212. Hüseynî-Horasâni 213. Hüseynî-Kürdî (Zemzeme) 214. Hüseynî-Nevrûz 215. Hüseynî-Nikrîz 216. Hüseynî-Rehâvi 217. Hüseynî-Sabâ 218. Hüseynî-Şehnâz 219. Hüsn-ü Ân 220. Hüzzâm 221. Hüzzâm-ı Cedîd 222. Hüzzâm-ı Kadîm 223. Hüzzâm-ı Rûmi 224. Irak 225. Irak-Geceyşt 226. Irak-Gerdâniye 227. Irak-Mâye 228. Irak-Nevrûz 229. Irak-Selmek 230. Irak-Şehnâz 231. Irakı Acem 232. Isfahân 233. Isfahân-Bûselik 234. Isfahân-Gerdâniye 235. Isfahân-Geveyşt 236. Isfahân-Irak 237. Isfahân-Mâye 238. Isfahân-Nevrûz 239. Isfahân-Selmek 240. Ifahân-ı Cedîd 241. Isfahân-ı Sultâni 242. Isfahân-Zemzeme 243. Isfahân-Şehnâz 244. Isfahânek-i Atîyk 245. Isfahânek-i Cedîd 246. Isfahânek 247. Kâbilî 248. Karcığar 249. Kebûter 250. Kûçek 251. Kûçek-Geveyşt 252. Kûçek-Mâye 253. Kûçek-Nevrûz 254. Kûçek-Selmek 255. Kûçek-Sümbüle 256. Kûçek-Zemzeme 257. Kûçek-Şehnâz 258. Kürdî 259. Kürdî-Aşîrân 260. Kürdîli Çârgâh 261. Kürdîli Hicâzkâr 262. Kürdîli Hümâyûn 263. Lâle-Gül 264. Lâle-Rûh 265. Mâhûr 266. Mâhûr-Aşîrân 267. Mâhûr-Bûselik 268. Mâhûr-Hân 269. Mâhûr-i Kebîr 270. Mâhûr-i Kebîr-i Kadîm 271. Mâhûr-i Sagîyr 272. Mâhûrek (Mâhûr-i Sagîyr) 273. Mâhûri 274. Matlûb 275. Matlûbek 276. Mâverâünnehr 277. Mâye 278. Mâye-Bûselik 279. Mâye-Büzürk 280. Mâye-Hicâz 281. Mâye-Hüseynî 282. Mâye-i Atîyk 283. Mâye-i Kebîr 284. Mâye-i Kevser 285. Mâye-Irak 286. Mâye-Isfahân 287. Mâye-Kûçek 288. Mâye-Nevâ 289. Mâye-Rast (Rast-Mâye) 290. Mâye-Rehâvî 291. Mâye-Uşşâk 292. Mâye-Zirgüle 293. Mâşûk 294. Meclis-Efrûz 295. Mellâhi 296. Mezmîm 297. Mihr-i Cân 298. Muhâlif 299. Muhâlif-i Irak 300. Muhâlif-i Rast 301. Muhâlifek 302. Muhayyer 303. Muhayyer Bûselik 304. Muhayyer Irak 305. Muhayyer Kürdî 306. Muhayyer Segâh 307. Muhayyer Sümbüle 308. Muhayyer Zirgüle 309. Muhayyer-Zîrkeş 310. Mûtedil 311. Mûtrıbân 312. Mûvafık 313. Müberkâa 314. Mücenebûr-Remel 315. Müjdegâni 316. Mürgâk 317. Müsteâr 318. Müsteârek 319. Müteaddi 320. Müşküye (Segâh-Aşîrân) 321. Na-Murâd 322. Nağme-i Kâbil 323. Nâz 324. Nâz-u Niyaz 325. Nâzenin 326. Necd-i Hüseynî 327. Nesîm 328. Nev-Edâ 329. Nev-Eser 330. Nev-Resîde 331. Nevâ 332. Nevâ-Acem 333. Nevâ-Aşîrân 334. Nevâ-Bûselik 335. Nevâ-Gerdâniye 336. Nevâ-Geveyşt 337. Nevâ-Hüseynî 338. Nevâ-Kürdî 339. Nevâ-Mâye 340. Nevâ-Nevrûz 341. Nevâ-Selmek 342. Nevâ-Şehnâz 343. Nevây-ı Uşşâk 344. Nevâziş 345. Nevbahâr 346. Nevrûz 347. Nevrûz-Bayâti 348. Nevrûz-Bûselik 349. Nevrûz-Büzürk 350. Nevrûz-Hicâz 351. Nevrûz-Hüseynî 352. Nevrûz-i Acem 353. Nevrûz-i Arâb 354. Nevrûz-i Hârâ 355. Nevrûz-i Rast 356. Nevrûz-i Rûmî 357. Nevrûz-i Sultâni 358. Nevrûz-Irak 359. Nevrûz-Isfahân 360. Nevrûz-Kûçek 361. Nevrûz-Nevâ 362. Nevrûz-Rehâvî 363. Nevrûz-Sabâ 364. Nevrûz-Uşşâk 365. Nevrûz-Zirgüle 366. Neşât-Âver 367. Nigâr 368. Nigâr-ı Nîk 369. Nigâr-ı Nîk-Acem 370. Nigârçek 371. Nigârek 372. Nihâvend 373. Nihâvendi Cedîd 374. Nihâvendi Kebir 375. Nihâvendi Rûmî 376. Nihâvendi Sagîyr 377. Nikrîz 378. Nikrîz-i Kebir 379. Nikrîz-i Sagîyr 380. Nikrîz-Segâh 381. Nişâbûr (Nişâpûr) 382. Nişâbûrek 383. Nühüft (Nihift) 384. Nühüft-Hicâzî 385. Nühüft-i Kâdîm 386. Pay-Zen-i Sabâ 387. Pençgâh 388. Pençgâh-ı Aşl 389. Pençgâh-ı Zâid (Zâide) 390. Perzerîn 391. Pesendîde 392. Pûşegân 393. Râh-i Gül 394. Râh-i Hâr-Ken 395. Râh-i Hâr-Keş 396. Râh-i Hûsrevâni 397. Râh-i Rûh 398. Râh-i Şeb-Diz 399. Rahat-Fezâ 400. Rahâtül-Ervâh 401. Râmiş-Huvar 402. Râmiş-i Cân 403. Rast 404. Rast-Acem 405. Rast-Gerdâniye 406. Rast-Geveyşt 407. Rast-Hâverân 408. Rast-Kürdî 409. Rast-Mâhir 410. Rast-Mâye 411. Rast-Nevrûz 412. Rast-Selmek 413. Rast-ı Cedîd 414. Rast-ı Kebîr 415. Rast-Şehnâz 416. Rehâvî (Rehâvî) 417. Rehâvî-Gerdanîye 418. Rehâvî-Geveyşt 419. Rehâvî-Mâye 420. Rehâvî-Nevrûz 421. Rehâvî-Selmek 422. Rehâvî-Şehnâz 423. Rekb (Çârgâh-Rekb) 424. Rekb-i Nevrûz 425. Reng-i Dil 426. Revâ-Irak 427. Revnâk-Nümâ 428. Ridâyî 429. Rûh 430. Rûh-Efzâ 431. Rûhnevâz (Rûhnüvâz) 432. Rûy-i Aşîrân 433. Rûy-i Hicâz 434. Rûy-i Irak 435. Rıdvân 436. Sabâ 437. Sabâ-Aşîrân 438. Sabâ-Bûselik 439. Sabâ-Uşşâk 440. Sabâ-Zemzeme 441. Safâ 442. Sâzkâr 443. Se-Bahr 444. Sebz-Ender-Sebz 445. Sebz-Ender-Sebz-i Hisâr 446. Sebz-Ender-Sebz-i Kadîm 447. Sebz-î Hisâr 448. Sebz-î Tâze 449. Sebzî 450. Segâh 451. Segâh-Acem 452. Segâh-Arabân 453. Segâh-Mâye (Mâye) 454. Segâh-Muhayyer 455. Selmek (Selmekî) 456. Selmek-Büzürk 457. Selmek-Hicâz 458. Selmek-Hüseynî 459. Selmek-i Kebîr 460. Selmek-i Sagîyr 461. Selmek-Irak 462. Selmek-Isfahân 463. Selmek-Kûçek 464. Selmek-Rast 465. Selmek-Rehâvî 466. Selmek-Zirgüle 467. Ser-Bülend 468. Ser-Henk 469. Serendâz (Seng-Endâz) 470. Sipihr 471. Sipihr-Hüseynî 472. Sipihr-Uşşâk 473. Sireng 474. Sultân-ı Bûselik 475. Sultân-ı Cedîd 476. Sultân-ı Nevâ 477. Sultân-ı Segâh 478. Sultân-ı Yegâh 479. Sultân-ı-Irak 480. Suz-i Dil 481. Suz-i Dilâra 482. Sûznâk (Basit Sûzinâk) 483. Sünbüle 484. Sünbüle-i Kâdîm 485. Sünbüle-Nihâvend 486. Şâd-Kâmı 487. Şâh 488. Şâhî 489. Şâhvâr (Şehvâr) 490. Şedd-i Arabân 491. Şehnâz 492. Şehnâz-Aşîrân 493. Şehnâz-Bûselik 494. Şehnâz-Büzürk 495. Şehnâz-Hâverân (Irak) 496. Şehnâz-Hicâz 497. Şehnâz-Hüseynî 498. Şehnâz-Kûçek 499. Şehnâz-Kürdî 500. Şehnâz-Nevâ 501. Şehnâz-Rast 502. Şehnâz-Rehâvî 503. Şehnâz-Uşşâk 504. Şehnâz-Zirgüle 505. Şehr-i Naz (Şehr-Nâz) 506. Şehvâr 507. Şems-Efrûz 508. Şeref-Nümâ 509. Şevk-Âver 510. Şevk-Efzâ 511. Şevk-Engîz 512. Şevk-i Cedîd 513. Şevk-i Dil 514. Şevk-i Serâb 515. Şevk-i Tarâb 516. Şeşgâh 517. Şiâr 518. Şinâver 519. Şirâz 520. Şirâz-Sünbüle 521. Şirîn 522. Şîvekâr 523. Şîvekeş 524. Şîvenümâ 525. Şûrî 526. Şüster 527. Tâhir 528. Tâhir-Bûselik 529. Tâhir-i Kebîr 530. Tâhir-i Sagîyr 531. Tâhir-Kürdî 532. Tanık 533. Tarz-ı Bihîn 534. Tarz-ı Cedîd 535. Tarz-ı Nevîn 536. Tebrîz 537. Tehrîzî 538. Tereşşüd 539. Terkîb-i Sabâ 540. Tüvânger 541. Urfa-Mâhûr 542. Uzzâl 543. Uzzâl-Acem 544. Uzzâl-Hüseynî 545. Uzzâl-Şehnâz 546. Uşşâk 547. Uşşâk-Aşîrân 548. Uşşâk-Gerdâniye 549. Uşşâk-Geveyşt 550. Uşşâk-Mâye 551. Uşşâk-Nevrûz 552. Uşşâk-Selmek 553. Uşşâk-Şehnâz 554. Vâmık 555. Vech-i Arazbâr 556. Vech-i Bûselik 557. Vech-i Hüseynî 558. Vech-i Şehnâz 559. Yâr 560. Yegâh 561. Zâd-ı Dil 562. Zâvîl (Zavil) 563. Zâvîli (Zâvûli) 564. Zâvîli Isfahân 565. Zâvîli Segâh 566. Zemzem 567. Zemzeme (Eski Zemzeme) 568. Zemzeme-Kürdî 569. Zende-Rûd 570. Zengüle (Zirgüle) 571. Zengüle-Bûselik 572. Zengüle-Gerdâniye 573. Zengüle-Geveyşt 574. Zengüle-Mâye 575. Zengüle-Nevrûz 576. Zengüle-Selmek 577. Zengüle-Şehnâz 578. Zengüleli Sûznak 579. Zevk-Bahş 580. Zevk-i Dil 581. Zevk-u Tarâb 582. Zirefkend 583. Zirefkend Şarkı 584. Zirefkend-i Büzürk 585. Zirefkend-i Kûçek 586. Zirefkend-i Rûmi 587. Zirkeş-Hâveran 588. Zirkeş-Hüseynî 589. Zirkeşîde 590. Zülf-i Nigâr

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Makam (müzik)

bullvar_katip

Administrator

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi