Makin Muharebesi

[bullvar_katip]

Makin Muharebesi (İngilizce: The Battle of Makin, Japonca: マキンの戦い / Makin no Tatakai), Gilbert Adaları'nda bulunan Makin Mercan Adası üzerinde 20 Kasım 1943 ile 24 Kasım 1943 tarihleri arasında gerçekleştirilmiş Pasifik Cephesi'ne dahil edilen bir muharebedir. Öncesi Japon baskını ve tahkimatı Aleut Adaları Seferi'nin sonun gelmesi ve Solomon Adaları'na doğru gerçekleşen ilerleme, asker ve malzeme olanaklarının artmasıyla birleşince, 1943 yılı sonlarında Amerika Birleşik Devletleri Deniz Kuvvetleri'ne, Orta Pasifik'e bir baskın gerçekleştirme olanağı sağlamıştır. Amiral Chester W. Nimitz bu baskının 1943'tan daha önce yapılması gerektiğini savunmuştur, fakat söz konusu baskının Bismarck Adaları'nda yapılmakta olan ve Rabaul'un kuşatma altına alındığı Cartwheel Harekâtı'yla eş zamanlı olarak gerçekleştirme olanağı bulunmamakta idi. Japonya'nın sahip olduğu adalara yaklaşma planı "Island Hopping (Ada zıplaması)" şeklindeydi: gerçekleştirilecek saldırıları desteklemek için adaların bir grubuna deniz ve hava üssü kurmak. Gilbert Adaları bu zincirdeki ilk adımdı. Pearl Harbor'a düzenlenen saldırıdan üç gün sonra 10 Aralık 1941'de, 300 Japon askeri ve Gilbert Baskını Özel Çıkarma Kuvvetleri denilen birliğin işçileri, Makin Mercan Adası'na varmışlar ve direniş olmadan burayı işgal etmişlerdir. Marshall Adaları'nın doğusunda uzanan Makin, mükemmel bir deniz uçağı üssü olabilirdi, Howland Adası, Baker Adası, Tuvalu ve Phoenix yakınlarında bulunan Japon hava devriyelerine uzanmaktaydı, hepsi Müttefik Devletler tarafından tutuluyordu ve bir Mihver devletleri saldırısından doğu Japon çevresi kanadını korumaktaydı. Makin'deki Deniz Piyade Baskını [[Dosya:James Roosevelt.jpg|küçükresim|sol|160px|James Roosevelt (Franklin D. Roosevelt'in oğlu)]] küçükresim|150px| 17 Ağustos 1942'de, Albay Evans Carlson ve James Roosevelt (Franklin D. Roosevelt'in en büyük oğlu) komutası altındaki 2. Deniz Piyade Akıncıları Taburu'na bağlı 211 deniz piyadesi, USS Nautilus ve USS Argonaut adlı iki deniz altıyla Makin'e çıkarma yaptı. Japon İmparatorluğu, 6. Üs Kuvvetleri (第六根拠地隊 / Dai Roku Konkyochi Tai) 'ne bağlı gedikli erbaş Kyūzaburō Kanemitsu (金光 久三郎) komutasındaki 62. Güvenlik Kuvvetleri Müfrezesi (第六二警備隊分遣隊 / Dai Rokujūni Keibitai Bunkentai) 'nin 64 deniz piyadesi ve diğer hava üssü elemanlar olmak üzere toplam 73 personel (bunun dışında adada 2 sivil vardı)'den oluşan Japon garnizonuyla adayı savunmuştur. Akıncılar 46 Japon askerini öldürdü, garnizonu bozguna uğrattı ve özellikle Japon hava saldırıyla akıncının 21'i ölmüş ve 9'u esir düşmüştür. Tutuklular Kwajalein Mercan Adası'na götürülüp boynu vurdurulmuştur. Baskının bir hedefi de Japonları'ı Amerika Birleşik Devletleri'nin Pasifik'teki niyetleri hakkında kafalarını karıştırmaktı, fakat bu plan Japonları Gilbert Adaları'nın stratejik önemi hakkında telaşlandırmasına sebebiyet vermiş ve böylece Japonlar adaya yeni takviye birlikleri getirmiş ve tahkimatlar yapmıştır. Carlson'ın baskınından sonra, Japonlar hafifçe korunan Gilbertler'e takviye kuvvet göndermiştir. 15 Şubat 1943'te Girbert Adalarında 3. Özel Üs Kuvvetleri (第三特別根拠地隊 / Dai San Tokubetsu Konkyochi Tai) kurulmuş ve 243 deniz piyadeden oluşan Yokosuka 6. Özel Kara Birliği Müfrezesi (横須賀鎮守府第六陸戦隊分遣隊 / Yokosuka Chinjufu Dai Roku Tokubetsu Rikusentai Bunkentai), 340 işçi (200 Kore kökenliler dahil) den oluşan 111. İnşaat Birliği (第111設営隊), 60 kişilik 952. Hava Üssü Birliği (第952航空隊) ve 50 kişilik 802. Hava Üssü Birliği (第802航空隊) 'ni göndermiştir. Ve deniz uçağı üssü ve mercan adasının sahil savunması üzerinde çalışması büyük bir isteklilikle kaldığı yerden devam etmiştir. Temmuz 1943 civarlarında, Makin'deki deniz uçağı üssü tamamlanmış ve Kawanishi H8K "Emily" deniz bombardıman uçağı, Nakajima A6M2-N "Rufe" su avcı uçağı ve Aichi E13A "Jake" Rekon-su uçağı için uzlaşmaya hazır hale gelinmiştir. Üssün savunması aynı zamanda tamamlanmasına rağmen, Tarawa'daki ve Gilbertler'deki ana Japon İmparatorluk Deniz Kuvvetleri hava üssü kadar kapsamlı olmamıştır. Chitose ve 653. Hava Kolordusu ayrılmış ve buraya konuşlandırılmıştır. Japonlar Gilbertler'deki savunmalarını inşa ederken, Amerikan kuvvetleri de adayı yeniden almanın planlarını yapıyordu. Birleşik Devletler'in Saldırı Planı küçükresim|150px|Holland Smith küçükresim|sol|150px|Chester Nimitz (1942) Haziran 1943'te, Amerika Birleşik Devletleri Genelkurmay Başkanlığı Pasifik Filosu (CINCPAC) baş komutanı Amiral Chester W. Nimitz'e Marshall Adaları'nın işgaline ilişkin bir önerge hazırlar. Başlangıçta hem Nimitz hem de Deniz Kuvvetleri Harekât Başkanı Amiral Ernest J. King Japon dış savunma hattının tam kalbine saldırı düzenlemek istemiştir; fakat, herhangi bir Pearl Harbor'dan Marshall Adalarına doğrudan taarruz planı Pasifik Filosu'yla düzenlenecek taarruzdan çok daha fazla bölük ve askeri araç gerektiriyordu. Bu engeller ve ABD kuvvetlerinin tecrübe eksikliği göz önüne alınarak, Kral ve Nimitz, Marshall'ı Ellice Adası ve Gilbert Adaları aracılığıyla adım adım alınacağını karar vermiştir. Gilbert Adaları Güney Marshall Adalarının 200 mil (300km) içerisine uzanmakta ve Girbert Adalarındaki harekât için uzun menzilli keşif ve bomba desteği sağlayabilen Ellice Adaları'nı temel alan USAAF B-24 uçaklarının menzili içerisindeydi. Bu avantajlarla birlikte 20 Temmuz 1943'te Genelkurmay Başkanlığı, Gilbert Adaları'nda bulunan Tarawa ve Abemama Mercan Adaları'nı ele geçirmeye artı yakınlarındaki Nauru Adası'nı ele geçirmeye karar vermiştir. Harekâtın kod adı "Galvanic Harekâtı idi." 4 Eylül'de, ABD Beşinci Filosu'nun amfibik birlikleri, 5. Amfibik Kolordusu olarak belirlenmiş ve ABD Deniz Piyade Kolordusu Tümgenerali Holland M. Smith komutasına verilmiştir. 5. Amfibik Kolordusu sadece iki tümene sahipti, üssü Yeni Zelanda'da bulunan 2. Deniz Piyade Tümeni ve üssü Hawaii'de bulunan ABD Ordusu'na bağlı 27. Piyade Tümeni. 27. Piyade Tümeni Kasım 1940'ta federal servisler oluşturulmadan önce New York Ulusal Muhafız Alayı birimi idi. Bu tümen Hawaii'ye gönderilmiş ve burada yarım yıl durduktan sonra Merkezi Pasifik'teki ABD Ordusu Komutan Generali, Korgeneral Robert C. Richardson, Jr. tarafından Gilbert Adası Baskını'na katılmak üzere seçilmiştir. Amfibik Keşif Bölüğü, VAC komutan Yüzbaşı James Jones (eski Deniz Piyade Kolordu Kumandanı James L. Jones'un babası), Gilbert periskop keşif birliğine USS Nautilus denizaltının yurtdışına çıkarılması için yardımda bulunmuş, yakın gerçekleştirilecek baskın için hassas köprübaşı hesapları yapmıştır. 27. Tümen, bir alay muharebe timi olan 165. Piyade Alayıyla beraber çıkarma kuvvetlerinin ihtiyaçlarını karşılamak üzere Kasım 1942'de komutayı üstlenmiş I. Dünya Savaşı gazisi Tümgeneral Ralph C. Smith komutası altında görevlendirilmiş, bir çıkartma taburu 105. Piyade Alayı 3. Taburu tarafından takviye kuvvet gönderilmiş ve 105. Saha Topçu Taburu ile 193. Tank Taburu tarafından desteklenmiştir. General Ralph aynı zamanda ABD ordusu içinde en tanınan subaylar arasındaydı. Nisan 1943'te, 27. Piyade Tümeni ampifik harekâtları için hazırlıklara başlamıştır. 27. Piyade Tümeni'nin "Galvanic"'teki rolü için planlanan (Kara harekâtı kısımın kodadı: "Kourbash") Ağustos 1943 başlarında batı Gilbert Adalarında esas hedef olarak Nauru Adası'yla birlikte başlamıştır. Diğer hedeflerden farklı olarak, Nauru gerçek bir adaydı, büyüklük açısında çok daha fazlaydı ve adada yoğun bir şekilde garnizon bulunmaktaydı. Ancak Eylül 1943'te 27. Tümen'in hedefi değişti. Tarawa ve çok daha uzakta bulunan Nauru'da gerçekleştirilen eş zamanlı harekâtlar için uygun deniz ve hava desteğinin zorluğu, artı tüm tümeni taşıyacak olan yeterli aracın artırılmasının gereği ve sıkı biçimde korunan Nauru, Amiral Nimitz'in 27. Tümen hedefini Nauru'dan kuzeydoğu Gilbertler'deki Makin Mercan Adası'na kaydırmasına sebebiyet vermiştir. 27. Piyade Tümeni kurmayları 28 Eylül'de öğrenmişler ve başlangıç Nauru planını feshedip Makin'i ele geçirme planları yapmaya başlamışlardır. Ağır uçak kapları ve Solomon Adaları'ndaki dört ağır kruvazörün ekisiz hale getirilmesi üssü Caroline Adaları yakınlarındaki Truk'ta bulunan zorla Amerikan baskın filosunda ilk Japon saldırı planı feshedildiği anlamına gelmektedir. Tarawa ve Makin'deki garnizonlar kendi kaderlerine terk edilmiştir. Muharebe Başlangıç küçükresim|150px|Richmond Turner küçükresim|sol|150px| küçükresim|sol|150px| [[Dosya:Battle of Makin map.jpg|küçükresim|sol|150px|Makin Adası]] Baskın filosu Tuğamiral Richmond K. Turner komutasındaki Task Force 52 Pearl Harbor'dan ayrılmıştır. Çıkarma kuvvetleri Task Group 52.6, Ralph C. Smith komutasında 27. Piyade Tümeni birimlerinden oluşmuştur, Çıkarma gemileri: Neville, Leonard Wood, Calvert, ve Pierce; Taarruz yük gemileri Alcyone; Havuzlu çıkarma gemisi Belle Grove; ve LST -31, -78, ve Task Group 52.1'in -179. Baskının arifesinde, Makin Mercan Adası'nın ana adası Butaritari üzerindeki Japon garnizonunda, 806 asker sayılmıştır: Deniz Kuvvetleri Kara Birlikleri (海軍陸戦隊 / Kaigun Rikusen Tai) 3. Özel Üs Kuvvetleri (第三特別根拠地隊 / Dai San Tokubetsu Konkyochi Tai) 'ne bağlı 284 deniz piyadesi, 802. ve 952. havacılık birimleri'ne bağlı 108 havacılık personeli, 111. İnşaat Birliği (第111設営隊 / Dai 111 Setsuei Tai) 'ne bağlı 138 birlik, ve Dördüncü Filo İnşa Şubesi ve 3. Özel Üs Kuvvetleri Makin Zırhlı Müfrezesi'ne bağlı 276 asker (3 Type 95 Ha-Go Hafif Tank), tüm birlikler Teğmen Seizō Ichikawa tarafından komuta edilmekteydi. Makin'de eğitim almış muharebe birliklerinin sayısı 300'den fazla olmadığı belirtilmektedir. Butaritari'nin kara savunması adanın merkezi kısmındaki deniz uçağı üssünün yakınlarında bulunan lagün sahilinde temerküz etmiştir. İki tank engeli sistemi vardı: Batı tank engeli nin üçte ikisi Butaritari'nin karşı tarafındaki lagünden uzuyordu, 12'ye genişliğinde derinliğinde ve beton istikamda altı makineli tüfek mevziisinde ve 50 atış hendeğinde bulunan tank savar silahları tarafından korunmaktaydı. Doğu tank engeliyse genişliğinde ve derinliğindeydi, adanın üçte ikisini kaplayan lagün boyunca uzanmaktaydı. Batıya doğru olan meyil ile tanksavarların her biri hudut sonlarındaydı. Çift apronlu bir dikenli tel, dolambaçlı bir top mevzi sistemi ve atış hendekleri tarafından korunmaktaydı. Bir sıra ağırlık merkezi 8 inç (200mm) sahil savunma topları, üç 37mm tanksavar top mevziisi, 10 makineli tüfek mevzisi ve 85 atış hendeği beraberinde Butaritari'nin okyanus tarafı boyunca kurulmuştur. Japonlar 1942'deki Carlson'un baskının olduğu gibi baskının Butaritari'nin okyanus tarafından geleceğini sanmışlar ve savunma hatlarını baskının vuku bulacağı yerden iki mil (3km) öteye yapmışlardır. Uçak, gemi, takviye veya yardım umudu olmadan, sayıca ve mühimmatça azınlıktaki savunma askerlerinin tek ümidi gelmekte olan Amerikan taarruzunun mümkün olduğu kadar gecikmesiydi. Baskın [[Dosya:A-24B 531FS Makin13Dec43.jpg|küçükresim|200px|Douglas SBD "Dauntless", muharebeden sonra (13 Aralık 1943, Makin Adası)]] Makin karşısındaki hava harekâtları 13 Kasım'da Ellice'ten 7. Hava Kuvvetleri'ne bağlı USAAF B-24 "Liberator" bombardıman uçaklarıyla başlamıştır. USS Liscome Bay, USS Coral Sea ve USS Corregidor refakat uçak gemilerinden Grumman FM-1 "Wildcat" avcı uçakları, Douglas SBD "Dauntless" pike bombardıman uçakları ve Grumman TBF "Avenger" torpido bombardıman uçaklarına refakat etmiştir; ardından ateş desteği gemisi USS Minneapolis ve diğer savaş gemilerindeki destek topları tarafından takip edilmiştir. Birlikler 20 Kasım saat 08:30 itibarıyla iki kumsaldan karaya çıkartma yapmaya başlamışlardır. "Red" Kumsalı'ndaki ilk çıkartmalar, adanın okyanus tarafındaki olaysız bir turun ardından taarruz birliklerinin ada içlerine hızla hareket etmesiyle plana uygun şekilde yürütülmüştür. Kumsala doğru olan ilerlemeleri yalnızca zaman zaman ortaya çıkan kesin nişancılar ve hava ile deniz bombardımanları sonucu oluşmuş çöküntü ve su dolu kraterler etrafındaki ilerleyiş rotasını tartışmalarıyla yavaşlamıştır. Kraterler içerisinde kalan belirli abluka altındaki "Red" kumsal tank destek birimleri, 193 hafif tank birlikleri tarafından baskı yapılmıştır. Tank Taburu önden gittiği zaman M3 hafif tank şarapnel çukuruna kısmen batmaya başlamış ve arkasındaki tüm araçların geçişini engellemiştir. Çıkartma uçağı lagündeki "Yellow" Kumsalı'ndan yaklaştığı sırada, adanın savunmacılarından tabanca ve makineli tüfek ateşine maruz kalırlar. Ayrıca taarruz birlikleri planlandığı üzere kumsala yüksek mette yaklaştıkları halde lagün derinliğinin yanlış hesaplanmasından dolayı küçük tekneleri alabora olmasına neden olmuş ve kumsala doğru olan yolun son 250 yardasını (230 m) bel derinliğindeki suda ilerlemek zorunda kalmışlardır. Teçhizat ve silahların kaybolması ve ıslanmasına rağmen kumsala yaklaşırken sadece üç asker öldürülmüştür, bunun başlıca sebebi adadaki savunma askerlerinin son mevzisini su hattına değil ada içlerinin ilerilerindeki tank engelleri boyunca yapmaya karar verdikleri içindir. Baskın planı "Red" Kumsalı'na ilk çıkartmalara cephe alması amacıyla düşmanların çoğu kuvvetlerini tuzağı düşürme umudu içerisinde tasarlanmıştı ve bu suretle geriden saldırmak için bölüklerin "Yellow" Kumsalı'na çıkartma yapmasına olanak sağlamaktaydı. Buna karşın düşman "Red" Kumsalı'na saldırılara karşılık vermemiş ve sadece taciz ateşleri açarak "Yellow" Kumsalı'na çekilmiş, mecburen 27. Tümen birliğinden ayrılmıştır fakat istikamlı ağırlık merkezlerini birer birer yerle bir etmiştir. İndirgeme harekâtları çapraz ateş tehlikesi yüzünden tanklar dahil olmak üzere sıkça görülen ağır destek silahları yeteneksizliği sebebiyle engellenmiştir. 165. Piyade alay komutanı Albay J.G. Convoy ilk gün öğleden sonra Japon makineli tüfek ateşi tarafından öldürülmüştür. Makin'in Ele Geçirilmesi İki günde düşman direnişinin şiddetinin azalmasıyla muharebe sona ermiştir. Mercan adası girişinin temizlenmesinin ardından, 27. Tümen komutanı tümgeneral Ralph C. Smith 23 Kasım sabahı "Makin alındı, kumandan garnizon kuvvetlerine komuta geçişi emanet edildi" diyerek makinin ele geçirildiğini resmen bildirmiştir. Makin'in ele geçirilmesinin son aşamasındaki en zor sorun iki ayrı çıkartma kuvvetlerinin eylemlerini sıralamaktı, bir sorun da savunma askerlerinin umulan karşılığı vermemesi sebebiyle meydana gelmişti. Çıkartma harekâtlarına kaynak desteği sağlarken ki dar kumsallara uygunsuzluk durumu baskın öncesi adaya gelen keşif birliklerince anlaşılamamıştı ve aynı zamanda ağır engellerle karşılaşmışlardır. Sonucu küçükresim|250px|Japon denizaltı I-175 'nin saldırıya uğrayan Liscome Bay refakat uçak gemisinde ölen iki mürettebatının Leonard Wood 'da düzenlenen cenaze töreni. Törende üst tarafta bulunanlar Liscome Bay 'nin sağ kalanlardır. Gemide arkada bulunanlar ise az sayıdaki sağ kalanlar Neville adlı geminin üzerindedir. Makin'in işgali dört gün sürmüş ve aslında kara birliklerinden çok deniz kuvvetlerinde kayıp yaşanmıştır. Sayıca ve silah olarak büyük üstünlüğü olmasına rağmen, 27. Tümen adanın küçük savunma kuvvetleri tarafından savunulmuş olması büyük bir olumsuzluğu hafifletmiştir. Bir Japon Ha-Go tankı çarpışma sırasında yok edilmiş ve revetmana yerleştirilen iki tank çarpışmada kullanılmadan yüzüstü bırakılmıştır. Hesap karşılaştırılması yapılırsa harekât sırasında 395 Japon öldürülmüştür, Amerikan kara kuvvetlerinin verdiği kayıplar 218 olarak belirtilmiştir (66'si öldürülmüş ve 152'si yaralanmış). ABD Deniz Kuvvetleri personeline ait kayıplar önemli ölçüde daha yüksektir: Liscome Bay refakat uçak gemisinde 644 ölü, Mississippi zırhlısından açılan ateşinde 43 ölü ve deniz kuvvetleri sahil birimi ve havacılar arasında çatışma sırasında 10 kişi ölmüştür, savaşta toplamda 697 bahrîyeli ölmüştür. Bunun sonucu olarak genel toplamdaki 763 Amerikalı ölenlerin sayısı bütün Japon garnizonunda hesaplananlarla hemen hemen eşitlenmiştir. Notlar Kaynakça Ayrıca bakınız Deniz Piyade Akıncıları Makin Adası Gilbert ve Marshall Adaları Seferi Tarawa Muharebesi Dış bağlantılar Kategori:Kiribati Makin Kategori:1943'te çatışmalar