Mardin (il)

bullvar_katip · 28 Mayıs 2024

Mardin, Türkiye'nin bir ilidir. Mardin merkezli ilin 2021 yılı TÜİK verilerine göre nüfusu 862.757'dir. Güneydoğu Anadolu Bölgesinin Dicle Bölümü'nde yer alır. Suriye ile sınır komşusudur. Coğrafya Konum küçükresim|Mardin'den bir görünüm Mardin ili Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin Dicle Bölümü'nde yer alır. Suriye ile sınır komşusudur. Güneyinde Suriye, batısında Şanlıurfa ili, kuzeyinde Diyarbakır ve Batman illeri, kuzeydoğusunda Siirt ili ve doğusunda Şırnak ili bulunur. küçükresim|Mardin panaromik görüntü.2010 Akarsular İl genelindeki başlıca akarsular; Buğur Çayı, Çağçağ Suyu, Savur Çayı ve Zergan Deresidir. Derik ilçesinin Buğur köyü yakınlarında doğan Buğur Çayı 53,65km uzunluğunda olup, akarsuyun tamamına yakını il içerisinde akmaktadır. 103km uzunluğundaki Çağçağ Suyunun tamamı il içerisinde akmaktadır. Savur ilçesinden kaynağını alan 92km uzunluğundaki Savur Çayının 60,5km lik bölümü il içerisinde akmaktadır. Orman ve mera arazileri 2013 yılı verilerine göre il genelinde 126.908 hektar alanda orman arazileri görülmektedir. Orman arazilerinin büyük bölümü bozuk baltalıklardan oluşmaktadır. Mardin ilindeki mera arazileri insan faaliyetleri nedeniyle azalmaktadır. 2011 yılı verilerine göre ilde, çayır ve meraların kapladığı alan 115.447 hektardır. Mera arazileri zayıf vasıflı olup, tarla açmaları nedeniyle azalmaktadır. İklim İl genelinde karasal iklim özellikleri görülmektedir. Kış ayları soğuk geçmektedir. Yaz aylarında güneyden gelen çöl iklimi etkisi altında olduğu için kurak geçer. İlde ölçülen en yüksek sıcaklık 42,5°C'dir (31 Temmuz 2000). İlde ayrıca Türkiye sıcaklık rekoru kırılmıştır (48,8°C Mardin, Kızıltepe). İlde ölçülen en düşük sıcaklık -14,0°C'dir (22 Şubat 1985). Ayrıca bölge ilkbahar yaz gibi çöllerden gelen toz taşınımı etkisi altına girer. Derik, Nusaybin ve Savur ilçelerinde Akdeniz iklimi özellikleri de görülür. Ortalama en yüksek sıcaklık 34,9°C ile temmuz ayında, ortalama en düşük sıcaklık 0.5°C ile ocak ayında görülür. Nüfus 1960'lı yıllarda şehre göç başlamış ve kır nüfusu oran olarak azalmaya başlamıştır. 1990 yılında dört ilçenin komşu illere bağlanmasıyla nüfus %14,4 oranında azalmıştır. 2000 nüfus sayımında ilk defa kır nüfusu, kent nüfusunun gerisinde kalmıştır. Bunda en önemli etkenler ekonomik kaygılar ve 90'lı yıllarda başlayan terör faaliyetleridir. Güvenlik kaygıları nedeniyle hem ildeki kırsal kesimlerden, hem de diğer illerden Mardin şehrine göç hareketleri başlamıştır. Şehir nüfusu oranı %60, kırsal nüfus oranı %43'tür. Nüfusu en yüksek ilçeler sırasıyla Kızıltepe, Merkez, Nusaybin ve Midyat'tır. Genç bir nüfus yapısına sahiptir. 2000 yılına göre 15 yaşın altındaki nüfusun oranı %44,8'dir. Türkiye'deki en farklılaşmış nüfusa sahip illerinden biridir. İlde Kürtler, Hristiyan Süryaniler, Sünni Araplar, Türkler, Yezidiler ve Ermeniler yaşamaktadır. Zaman içinde Süryani ve Yezidi nüfusu göçler sebebiyle azalmıştır. Lübnan'ın başkenti Beyrut'ta Mardin ve Midyat bölgesinde az sayıda Süryani yaşamaktadır. Bölgede birçok Süryani Manastırı ve Kilisesi vardır: Deyrüzzaferân Manastırı, Mor Gabriel, Mor Yakub ve Meryem ana Kilisesi. [[Dosya:Mardin Protestan Kilisesi.jpg|Mardin Protestan Kilisesi'nin dış kapısı|küçükresim|sağ]] Güncel Nüfus Değerleri(TÜİK 6 Şubat 2023 verileri ) Mardin il nüfusu: 870.374 (2022 sonu). İlin yüzölçümü 8.779 km'dir. İlde km'ye 99 kişi düşmektedir. (Yoğunluğun en fazla olduğu ilçe: 216 kişi ile Kızıltepe’dir) İlde yıllık nüfus artış oranı % 0,88 olmuştur. Nüfus artış oranı en yüksek ve en düşük ilçeler: Artuklu (% 1,67)- Yeşilli (-% 3,42) 06 Şubat 2023 TÜİK verilerine göre 10 İlçe ve belediye, bu belediyelerde toplam 699 mahalle bulunmaktadır. Ekonomi upright=0.91|küçükresim|Ekili tarım alanları, Güney Mardin Ekonomisi tarım, hayvancılık ve ticarete dayalıdır. 2001 yılına göre ildeki iktisadi faaliyetlerin %66,8'i tarım, çiftçilik ve hayvancılık alanlarında gerçekleşmiştir. Suriye sınırındaki organik tarıma elverişli topraklar mayınlı olması nedeniyle Mardin ekonomisine katkı sağlamamaktadır. Tarımdan sonraki en önemli sektörü devlet hizmetleri oluşturmaktadır. 2001 yılına göre ilde kişi başına düşen gayri safi yurt içi hasıla 983 Dolardır. İlde "Mardin Serbest Bölgesi" ve "Mardin Organize Sanayi Bölgesi" adlarında üretim ve sanayi bölgeleri bulunmaktadır. Bölgenin en önemli projesi olan Güneydoğu Anadolu Projesi'nin tamamlanamaması nedeniyle tarım ürünlerine dayalı sanayi gelişmemiştir. Sanayinin toplam gelir içindeki payı %5,5'tir. İlde kültür turizmi, inanç turizmi imkânları olmasına karşın Mardin ekonomisinde önemli bir yere sahip değildir. Konum Kültür 2010 yılından beri bienal düzenlenmektedir. Etkinlikler Mardin Film Festivali Müzeler Mardin Müzesi Sakıp Sabancı Mardin Kent Müzesi Cami ve medreseler [[Dosya:View from Mardin to the Mesopotamian plains.jpg|küçükresim|Mezopotamya vadisi önünde Mardin Ulu Camii]] Latifiye Camii Melik Mahmut (Savurkapı) Camii Eminüddin Medresesi Harzem Medresesi Hatuniye Medresesi Sultan İsa Medresesi (Zinciriye Medresesi) Sultan Kasım Medresesi ve Kümbeti Şehidiye Medresesi Mardin Ulu Camii Zairi Camii Zeynel Abidin Cami Koçhisar Ulu Camii (Kızıltepe Ulu Camii) Manastırlar ve kiliseler [[Dosya

eyrulzaferan P1040072 20080501123258.JPG|sağ|upright=0.91|küçükresim|Deyrüzzaferân Manastırı]] Mor Behnam Kilisesi (Kırklar), Mardin şehrindedir. Meryemana Kilisesi, Mardin şehrindedir. Mor Yusuf Kilisesi (Surp Hovsep), Mardin şehrindedir. Mor Efrem Manastırı, Mardin kent merkezindedir. Mor Petrus - Mor Paulus Kilisesi, Mardin kent merkezindedir. Mort Şmuni Kilisesi, Mardin kent merkezindedir. Surp Kevork Kilisesi, Mardin kent merkezindedir. Mor Hürmüzd Keldani Kilisesi, Mardin kent merkezindedir. Mor Mihael Manastırı, Mardin kent merkezinin güneybatısındadır. Deyrüzzaferân Manastırı, şehir merkezine 5km. mesafededir. Milattan önceki dönemlere ait bölümleri olmakla birlikte, dördüncü yüzyılın sonlarında yapıldı. Geçmişte farklı isimlerle, 15. yy'dan günümüze ise Za'ferân olarak bilinen manastır 1293-1932 yılları arasında Süryani Patriklik merkezlerinden biriydi. Deyrulumur Manastırı, Midyat ilçesi, Yayvantepe mahallesi yakınlarındadır. 397 yılında yapılan manastır, tarih boyunca dört farklı isimle anıldı. 615 yılından 1049 yılına kadar Turabidin Metropolitlik merkezi olan manastır, bu sıfatını 1915 yılına kadar korudu. Mor Yakup Manastırı, Nusaybin ilçesi merkezindedir. Meryemana Manastırı, Midyat, Mardin ilçesinin Anıtlı mahallesindedir. Mor Dımet Manastırı, Savur ilçesinin Dereiçi mahallesindedir. Mor Evgin Manastırı, Nusaybin ilçesindedir. Deyrulzafaran Manastırı, Artuklu Kaleler Mardin Kalesi Kız Kalesi (Kalat’ül Mara-Lorna Jurek), Merkez ilçeye bağlı Eskikale mahallesindedir Erdemeşt Kalesi Arur Kalesi Dara Kalesi (Daras Anastasiupolis), Merkez ilçeye bağlı Oğuz mahallesindedir. Rabbat Kalesi, Derik ilçesine bağlı hisaraltı mahallesindedir. Dermetinan Kalesi, Mazıdağı, Mardin ilçesine bağlı Gümüşova mahallesindedir. Zarzavan Kalesi (Sammachisacane), Mardin, Diyarbakır yolu üzerindedir. Savur Kalesi, Savur ilçesi merkezindedir. Aznavur Kalesi, Nusaybin ilçesi merkezindedir. Rahabdium Kalesi (Hafemtay), Nusaybin ilçesi merkezindedir. Merdis Kalesi (Marin), Nusaybin ilçesi merkezindedir. Haytam Kalesi (Turbdin - Dimitriyus) Nusaybin ilçesindedir. El Nıhman Kalesi, Yeşilli ilçesine bağlı Bülbül mahallesindedir. El sanatları [[Dosya:Mardin P1050494 20080426150745.JPG|upright=0.91|küçükresim|Gümüş İşciliği, Telkârî]] Telkârî Taş İşlemeciliği Bakırcılık Ahşap Oymacılığı Semercilik Bitkisel Sabunculuk Ev Şarapçılığı Diğer Kayseriye Çarşısı Cihangirbey Zaviye ve Türbesi Spor 2018-2019 Sezonu sonunda, futbolda BAL’daki tek takım Mardin BŞB grup 2.si olmuştur. Futbolda 2020-2021 Sezonu içinde şu an Misli.com TFF 3. Ligde Mardin Fosfat Spor mücadele etmektedir. Basketbol kadın 1. ligde Mardin BŞB lig 6.sı olmuştur. Federasyon kupasında ise Yarı final sonu kupa 5.si olmuştur. Voleybolda kadınlar 1. Liginde Mardin BŞB, grup 10.su olmuştur. Mardin'in erkekler 2. liginde 10 takımı, kadınlar 2. Liginde 3 takımı yer almıştır. Bölgesel ligde 13 takımı vardır. Hentbol kadınlar 1. ligindeki Mardin BŞB, süper lige yükselmiştir. Ligdeki diğer takım 1947 Sağlık ve SK. lig 5.si olmuştur. Erkekler 2.ligde 1903 Mardin Spor da lig 5.si olmuştur. Önemli spor tesisleri: 21 Kasım Stadyumu (5.700) ve Artuklu Yeni Spor Salonu (2.300)'dur. Yönetim upright=0.91|küçükresim|Mardin'in İlçe Haritası Merkezi yönetim Büyükşehir illerinde Merkezi yönetim Vali, İl Müdürleri ve İl Danışma Kurulundan oluşur. Mardin, bir ‘büyükşehir’dir. Bu özelliğine göre yönetimi belirlenmiştir. Protokolde ilk sırada yer alan Vali, merkezi yönetimi temsil eder ve Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Büyükşehir yapılan illerde, İl Genel Meclisi, yetki ve görevlerini Büyükşehir Belediye Meclisi’ne devretmiş ve kaldırılmıştır. Mardin Valisi 1976-Elazığ doğumlu Tuncay AKKOYUN, Ağustos 2023/376 sayılı kararla Karaman Valisi iken atanmıştır. Vali ve Kaymakamlara ait bilgiler Mardin'in ilçeleri sayfasında gösterilmiştir Yerel yönetim Büyükşehir Belediyelerinde yerel yönetim, Büyükşehir Belediye Başkanı, Büyükşehir Belediye Meclisi ve Büyükşehir Belediye Encümeni'nden oluşur. Yerel yönetimi temsil eden Büyükşehir Belediye Başkanı, ildeki tüm seçmenlerin oy çokluğu ile seçilir. Yerel seçimlerde İlçe Belediye Başkanı ve İlçe Belediye Meclisi için de oy kullanılarak ilçelerin belediye meclisleri oluşur. İlçe Belediye meclislerinden alınan üyelerle (başkan kontenjanı, ilçe nüfusu ve parti oy oranına göre) de Büyükşehir Belediye Meclisi oluşur. Bu mecliste ilçe belediye başkanları da yer alır. Meclisin başkanı Büyükşehir Belediye Başkanı'dır. Büyükşehir belediye encümeni, belediye başkanının başkanlığında, belediye meclisinin kendi üyeleri arasından bir yıl için gizli oyla seçeceği beş üye ile biri genel sekreter, biri malî hizmetler birim amiri olmak üzere belediye başkanının her yıl birim amirleri arasından seçeceği beş üyeden oluşur. (5216 saylı kanun 16.madde) Büyükşehir yapılan illerde, İl Genel Meclisi, yetki ve görevlerini Büyükşehir Belediye Meclisi’ne devretmiş ve kaldırılmıştır. 2019 Türkiye yerel seçimleri sonunda Mardin Büyükşehir Belediye Başkanlığını kazanan Ahmet Türk (HDP), 19 Ağustos 2019 tarihinde görevden alınmış, yerine Mardin Valisi Mustafa Yaman kayyum olarak atanmıştır. Diğer ilçelerden Derik, Kızıltepe, Mazıdağı, Nusaybin ve Savur'un HDP'libelediye başkanları da göreve geldikten sonra İçişleri Bakanlığı tarafından görevden alınmış, yerlerine ilçe kaymakamları kayyum atanmıştır. Son durumda 10 ilçe belediyesinin 5'ini kayyum olarak atanan kaymakamlar, 5'ini de AK PARTİ'li belediye başkanları yönetmektedir. Mardin Büyükşehir Belediye Meclisi bazı üyelerin görevden uzaklaştırılması nedeniyle belirsizleşmiştir Büyükşehir ve ilçe belediye başkanlarına ait bilgiler Mardin'in ilçeleri sayfasında gösterilmiştir. Büyükşehir ve ilçe belediyeleri 2019 yerel seçim sonuçları aşağıdaki gibidir. Mardin Belediyeleri 2019 Yerel Seçim Sonuçları Eğitim Diyarbakır yolu üzerinde, Mardin şehir merkezinde yer alan Mardin Artuklu Üniversitesi 2007 yılında kurulmuş ve 2007-2008 döneminde eğitim öğretime başlamıştır. Altyapı Sağlık Mardin ilinde Sağlık Bakanlığı'na bağlı 11 hastane bulunmaktadır. Mardin şehir merkezinde Mardin Devlet Hastanesi, Mardin Kadın Doğum ve Çocuk Hastanesi ve Mardin Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi bulunmaktadır. Derik ilçesinde Derik Devlet Hastanesi, Dargeçit ilçesinde Dargeçit Devlet Hastanesi, Kızıltepe ilçesinde Kızıltepe Devlet Hastanesi, Mazıdağı ilçesinde Mazıdağı İlçe Hastanesi, Midyat ilçesinde Midyat Devlet Hastanesi, Nusaybin ilçesinde Nusaybin Devlet Hastanesi, Ömerli ilçesinde Ömerli İlçe Entegre Hastanesi, Savur ilçesinde Savur İlçe Entegre Hastanesi sağlık hizmeti sağlamaktadır. Özel kurum olarak Mardin şehir merkezinde 1 hastane hizmet vermektedir. Ulaşım Kızıltepe ve Nusaybin ilçelerinden geçen doğu-batı yönündeki karayolu, ildeki en önemli karayoludur. Şanlıurfa ve Şırnak illerinden bu yolla ulaşılabilir. Şehir merkezine 20km uzaklıktaki Mardin Havalimanı'na Türkiye içi tarifeli uçak seferleri düzenlenmektedir. Ayrıca bakınız Mardin ilindeki yerleşim yerleri listesi Kaynakça Dış bağlantılar T.C. Mardin Valiliği

Ara

Ara

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi

Mardin (il)

bullvar_katip

Administrator

Benzer konular

Tema özelleştirme sistemi

Tam ekran yada dar ekran

Izgara yada normal mod

Forum arkaplan resimleri

Sidebar blogunu kapat/aç

Yapışkan sidebar kapat/aç

Radius aç/kapat

Foruma hoş geldin 👋, Ziyaretçi